مادران باردار بهتر است بدانند که بهترین تغذیه برای نوزاد تازه متولد شده شیر مادر است
شیردهی به نوزاد به ویژه در روزهای اولیه تولد کار کمی دشوای است و نیاز به صبر و حوصله دارد. برخی از کودکان با گرفتن سینه مادر مشکل دارند و از خوردن شیر امتناع می ورزند. در ادامه در نیک صالحی می خواهیم درباره راهکارهای این مشکل با شما صحبت کنیم. با ما همراه باشید
نگرفتن سینه مادر
رفتار شیرخوار ممکن است به چندین شکل تظاهر کند:
گاهی اوقات پستان را خوب می گیرد اما نمی تواند خوب بمکد یا شیر را قورت دهد.گاهی پستان را می گیرد اما قادر به چفت کردن(Latch-on) مناسب دهان به دور هاله نیست.وقتی مادر سعی می کند پستانش را در دهان شیرخوار بگذارد او گریه می کند و آن را نمی گیرد.ممکن است به مدت کوتاهی شیربخورد و سپس با احساس خفگی پستان را رها کند و یا گریه کند و این عمل در هر وعده شیردهی چند بار تکرار می شود.گاهی اوقات نوزاد فقط یک پستان را می گیرد.
نگرفتن سینه مادر
علت چیست؟
علل امتناع در روزهای مختلف عمر و نیز براساس مشکلات شیرخوار و مادر (که در هر سن ممکن است اتفاق بیفتد) متفاوت هستند:
I- علت امتناع بسته به سن شیرخوار
الف) امتناع در روز اول بعد از تولد:خواب آلودگی٬بی حالی و کاهش رفلکس مکیدن ناشی از بیماری های نوزادی مثلsepsis ٬آسفیکسی٬ نارسی و …تجویز دارو به مادر- داروهای بیهوشی٬ بیحسی اپی دورال٬ مسکن.جابجا کردن نوزاد با خشونت فشردن نوزاد به پستان در تغذیه های اولوضعیت نادرست شیردهی استرس مادر به علت عدم آماده سازی قبل و حین زایمان و نیز وجود مشکلات فرهنگی‘ اجتماعی و خانوادگی نوک پستان تو رفته
ب: امتناع از روز دوم تا چهارم بعد از تولد
احتقان پستانرفلکس قوی جهش شیرتاخیر یا مهار رفلکس جهش شیر
ج: امتناع از هفته اول تا چهارم تولد
۱- سردرگمی در گرفتن پستان
مادران بخوبی می دانند وقتی که نوزادشان چندین بار از طریق شیشه و سرشیشه شیر بخورد ممکن است پستان مادر را نگیرد.
محققان دریافته اند که ۹۵% نوزادانی که در طی ۳ تا ۴ هفته اول زندگی از سرشیشه استفاده کرده اند دچار سردرگمی در گرفتن پستان مادر می شوند.
بعضی از آنها با یک یا دو بار و عده ای دیگر با یک هفته شیر خوردن از شیشه دچار این حالت می شوند ولی در شیرخوارانی که در ۴-۳ هفته اول تولد به خوبی از پستان مادر تغذیه شده اند احتمال بروز سردرگمی در آنها کمتر است.
مشکلات گرفتن سینه مادر
چند فرضیه برای توضیح علت سردرگمی در گرفتن پستان مادر ارائه شده است:
توانائی نوزاد برای تطابق و یادگیری الگوهای مختلف مکیدن در هفته اول زندگی محدود است.در تغذیه های اول طرحی از مکیدن در ذهن نوزاد شکل می گیرد. اگر تغذیه های بعدی با بطری باشد ممکن است نوزاد را با مشکلات شیرخوردن از پستان مادر روبرو کند.
حجم آغوز در چند روز اول زندگی بسیار کم است. اگر نوزاد چندین بار از شیشه مقدار زیادی شیر دریافت کند ممکن است به علت دریافت مقدار کم شیر آغوز، درمانده شده و در گرفتن پستان مادر سرسختی نشان دهد.شیرخواری که در شیر خوردن از پستان مادر با مشکل روبرو شده٬ شیرخوردن از بطری برایش آسان تر شده لذا به سردرگمی در گرفتن پستان مادر مستعدتر می شود.
شیرخواران به تفاوتهای بین ماهیت٬ شکل٬ بو، مزه، درجه حرارت شیر و خصوصیات ساختمانی پستان مادر و سرشیشه کم و بیش حساس هستند و ممکن است از گرفتن پستان مادر امتناع نمایند.
۲- زخم نوک پستان و احتقان ۳- برفک دهان۴- اوتیت (تورم گوش میانی)۵- حساسیت به مواد غذایی و داروئی مصرف شده توسط مادر۶- تغییر مزه و بوی شیر
د: امتناع از یک تا سه ماهگی عده ای از شیرخواران در ساعات مشخصی از روز و اغلب در غروب دچار دل دردهای کولیکی می شوند. مصرف شیرگاو و فرآورده های لبنی و سایر غذاهای آلرژی زا توسط مادر ممکن است این دل درد را در بعضی از آنها تشدید کند.
ر: امتناع از ۳ ماهگی به بعد
کاهش تمایل به شیرخوردن به علت قوی تر شدن آرواره نوزاد در تخلیه پستان مادر شروع غذای جامد زودتر از موقع
شفتگی شیرخوار: کودکان احساس فوق العاده قوی دارند و اگر به هر علتی آشفته شوند از گرفتن پستان امتناع می کنند. آنها ممکن است گریه کنند اما از مکیدن پستان خودداری می کنند. شایع ترین زمان بروز آن در سن ۳ تا ۱۲ ماهگی است که معمولاً ناگهانی است و کودک از چند وعده پشت سرهم شیرخوردن خودداری می کند که آن را اعتصاب شیر خوردن یا Nursing strike می گویند.
جزئیات بیشتر درباره سینه مادر و شیردهی
مشکل در گرفتن سینه مادر
شکل ظاهری پستان مادر در شیردهی
پستان های مادری که میزان شیر او در حال افزایش است بزرگتر، سفت تر، سنگین تر، گرم تر و حتی دردناک تر می شود. در حالی که این تغییرات در برخی از خانم ها بیشتر از بقیه خود را نشان می دهد. اکثر مادران می گویند، بدون اینکه احساس ناراحتی کنند شیر آنها افزایش پیدا کرده است.
شکل ظاهری پستان مادر زمانی که مقدار کمی آغوز زرد رنگ در آن وجود دارد در مقایسه با زمانی که مقدار زیادی شیر سفید رنگ در آن وجود دارد بسیار متفاوت است. افزایش تولید شیر مادر با چکه کردن خودبخود یا دیدن شیر در دهان نوزاد قابل مشاهده است.
اکثر اوقات افزایش تولید شیر دو روز و نیم تا سه روز پس از زایمان اتفاق می افتد. مادرانی که زایمان آنها به صورت طبیعی بوده و قبلا هم تجربه زایمان دیگر را داشته اند در مقایسه با مادرانی که نوزاد خود را به صورت سزارین به دنیا می آورند و اولین زایمان آنها بوده سرعت جریان شیرشان بیشتر است. گرچه گاهی اوقات زیاد شدن شیر در روز پنجم یا هفتم پس از زایمان اتفاق می افتد.
ممکن است تاخیر در جریان شیر به دلیل مشکلات پزشکی یا احساس افسردگی و ناراحتی زیاد مادر باشد. به عنوان مثال با مادری مواجه شدم که به دلیل فشار خون بالا مرحله لاکتوژن او به تاخیر افتاده و مقدار شیر او بسیار کم شده بود. از دست دادن خون زیاد هنگام زایمان، عفونت های شدید، تجربه درد زیاد یا فشار عاطفی زیاد، همه عوامل موثر در کاهش مقدار شیر هستند.
آزرده و زخم شدن سینه های مادر
به طور کلی اگر پس از شیردهی، هنوز پستان پر است نشان دهنده این است که نوزاد نمی تواند به شکل موثری شیر موجود در پستان مادر را تخلیه کند. همچنین اگر قبل از شیردهی پستان مادر پر نباشد به این معنی است که شیر کافی برای نوزاد وجود ندارد. پر بودن پستان به صورت موضعی و متمرکز حاکی از وجود مشکل است.
ممکن است نوک پستان مادر در چند روز اول پس از شیردهی کمی آزرده و زخم شود. این امکان وجود دارد که زخم و آزردگی نوک پستان فقط در چند روز ابتدایی شیردهی وجود داشته باشد و با شیردهی بیشتر بهبود یابد. احساس ناراحتی نباید در فرآیند شیردهی مشکلی ایجاد کند و معمولا وقتی مقدار شیر افزایش می یابد مادر حس بهتری پیدا می کند. پس از پایان هفته اول، شیردهی بسیار آسان تر خواهد شد.
کودک فردا و نی نی پلاس