معاون آموزشی مرکز ملی مطالعات اعتیاد و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، با تاکید بر این که شبکه‌های هوشمند اعتیاد در ایران در حال شکل‌گیری است، معتقد است: امروز پروتکل ملی کراک وجود دارد، اما هنوز پروتکل ملی درمان اعتیاد به ویژه درمان نگهدارنده وجود ندارد.
به گزارش خبرنگار «اجتماعی» ایسنا، دکتر آذرخش مکری، صبح روز چهار‌شنبه در نشست پژوهشی ستاد مبارزه با مواد مخدر که با عنوان «نگاهی استراتژیک به درمان اعتیاد در ایران» برگزار شد. با بیان این که سه پیش‌فرض احتمالی آتی در ایران شامل افزایش سریع مصرف مواد مخدر با نیم‌عمر کوتاه (هروئین و کراک)، ثابت ماندن الگوی مصرف در سال‌های آینده و کاهش مصرف به دلیل اشباع بازار و نبود اقبال مصرف‌کنندگان به استفاده بیشتر داریم، افزود: از آنجایی که سناریوی اول و دوم محتمل‌تر به نظر می‌رسد و هر دو احتمالا، با کارآمدتر شدن نظام عرضه مواد همراه خواهد بود، تلاش برای از دور خارج کردن مصرف‌کنندگان فعلی و جلوگیری از روی آوردن مصرف کنندگان سبک به مواد سنگین‌تر باید در اولویت قرار گیرد.
وی ادامه داد: با به ثبات رسیدن الگوی مصرف و روند روی‌آوری به مواد سنگین (هروئین و کراک)، افزایش مداخلات باکیفیت بالا ضرورت دارد و توسعه سریع درمان‌های نگهدارنده و به روز کردن محتوای درمان‌های غیردارویی و برنامه‌های پیشگیری باید در اولویت قرار گیرد.
مکری تصریح کرد: هم اکنون شبکه هوشمند اعتیاد در کشور در حال شکل‌گیری است بطوریکه پروتکل ملی کراک در کشور وجود دارد، اما هنوز پروتکل ملی درمان اعتیاد وجود ندارد که این امر توجه لازم را می‌طلبد.
وی بر ضرورت روی‌آوری به پیشگیری ژنتیکی اعتیاد نیز تاکید کرد و گفت: امروز مدل کلاسیک درمان اعتیاد در ایران لنگ است و کلینیک‌هایی که تنها بر اساس آیین‌نامه‌های رسمی کار می‌کنند، زمین‌گیر هستند، چرا که برای مثال سازمان‌های غیردولتی که در مقایسه با آن‌ها دارای نظام‌مندی قوی و قدرت مانور بالا هستند، از موفقیت بیشتری در درمان اعتیاد برخوردار بوده‌اند.
معاون آموزشی مرکز ملی مطالعات اعتیاد، به جریان هوش جمعی در شبکه اعتیاد کشور نیز اشاره و اظهار کرد: با توجه به این جریان، شبکه‌های اعتیاد، با وجود ضعف فردی اجزا، می‌توانند بسیار هوشمندانه عمل کرده، قدرت بسیار بالای انطباق، خلاقیت زیادی در حل مساله داشته باشند، همچنین با افزایش تعداد اعضا به هوشمندی آن‌ها افزوده می‌شود، البته شبکه‌های اعتیاد از اصول بسیار ساده پیروی می‌کنند و خارج کردن افراد از این شبکه‌ها بسیار سخت است.
وی با بیان این که شبکه‌های اعتیاد در کشور امروز به سمت نظام‌مندی فردی جرم حرکت می‌کنند، بر خطرناک بودن این امر تاکید کرد و با اشاره به این که معتادان نیز از اصل نظام‌مندی فردی یا هوش جمعی پیروی می‌کنند، تصریح کرد: سه تا چهار درصد جمعیت کشور معتاد هستند، اما با توجه به این که معتادان کشور به سمت نظام‌مندی فردی حرکت می‌کنند، برخورد استراتژیک درمانی با آن‌ها صدها برابر سخت‌تر از برخورد استراتژیک درمانی با معتادان کشورهایی است که حتی شمارشان از معتادان ایران نیز بیشتر است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، درمان نگهدارنده را محور استراتژی کشور برای مبارزه با اعتیاد خواند و اعلام کرد: در حال حاضر یک‌هزار مرکز درمان نگهدارنده اعتیاد در کشور فعال است که از این طریق، ۱۰۰ هزار معتاد به شبکه درمان نگهدارنده اعتیاد وارد شده‌اند و پیش‌بینی می‌شود، تا پایان امسال، شمار مراکز درمان نگهدارنده اعتیاد در ایران به دو هزار مرکز برسد.
وی به اصول درمان نگهدارنده اعتیاد نیز اشاره کرد و گفت: ماندگاری بسیار بالا در درمان به طوری که از هر ۱۰ معتاد، هفت نفر در درمان باقی بمانند، ماندگاری افراد در درمان به مدت چندین سال، دارا بودن عوارض از جمله مرگ و میر و اوردوز کمتر و کاهش سوء مصرف مواد، از اصول درمان نگهدارنده اعتیاد است.
وی افزود: البته متاسفانه معتادانی که در این روش درمانی قرار می‌گیرند، در شاخص‌های اجتماعی و فرهنگی، کندتر از روش‌های درمانی دیگر جلو می‌روند و بهبود روانی کمتری را حاصل می‌کنند.
مکری، با بیان این که معتادانی که مواد مخدر سنگین مصرف می‌کنند و مشکل‌دارتر هستند، به روش درمان نگهدارنده متصل می‌شوند، تصریح کرد: نظام درمان نگهدارنده اعتیاد باید ۳۰ تا ۴۰ درصد ظرفیت معتاد کشور معادل ۶۰۰ هزار نفر را تحت پوشش قرار دهد.
وی همچنین با تاکید بر این که شبکه درمان اعتیاد در ایران باید همانند شبکه معتادان دینامیک(پویا) باشد و قدرت انطباق بالا داشته باشد، خاطرنشان کرد: بخش عمده این شبکه باید توسط بخش خصوصی اداره شود، چرا که این بخش موفقیت خود را در درمان اعتیاد به خوبی نشان داده است.
به گزارش ایسنا، معاون آموزشی مرکز ملی مطالعات اعتیاد در ادامه با بیان این که شبکه درمانی کشور باید مانند شبکه دینامیک اعتیاد به صورت لحظه به لحظه به روز شود، عنوان کرد: برای پوشش ۳۰ درصدی معتادان تحت درمان نگهدارنده در ایران، احداث سه هزار مرکز درمانی نیاز است و اگر در این زمینه سریع اقدام شود، قطعا ظرف سه سال و تا پایان سال ۱۳۸۹، ۳۰ درصد معتادان کشور تحت یکی از روش‌های درمان نگهدارنده قرار خواهند گرفت.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران به اثر بخشی داروهای مورد استفاده در روش درمان نگهدارنده نیز اشاره کرد و افزود: متادون دارای ۷۶ درصد اثربخشی، بوپرونرفین دارای ۶۵ تا ۷۰ درصد تاثیر مثبت و شربت تریاک (تنتور اپیوم یا اپی تینگ) نیز دارای ۸۰ درصد اثربخشی هستند.
وی بر ضرورت هوشمندسازی ارتباطات شبکه درمان از طریق سیستم‌های اینترنتی بین مجموع مراکز درمانی که مواد مخدر مجاز عرضه می‌کنند نیز، تاکید کرد و با بیان این که معتادانی که به شبکه درمان نگهدارنده وارد می‌شوند، علاوه بر ترک تدریجی از مرگ زودرس، ابتلا به بیماری‌های عفونی و کمک به شبکه هوشمند اعتیاد کشور، رهایی پیدا می‌کنند، خاطر نشان کرد: در حال حاضر شبکه اعتیاد کشور بازاریابی فعال دارد که این بازاریابی باید در مورد شبکه درمان اعتیاد کشور نیز فعال شود.
مکری با اذعان به این که وقتی معتادان از هر جا می‌توانند، کراک تهیه کنند، باید بتوانند از هر مرکز درمانی در دسترس نیز داروی نگهدارنده تهیه کنند، یادآورشد: باید بر روی جایگزین‌های درمان نگهدارنده نیز سرمایه‌گذاری کرد تا هر یک از شاخه‌های شبکه درمان اعتیاد کشور حداکثر تا سه تا چهار سال آینده به طور رسمی فعال باشند.
وی بر لزوم مسلح کردن شبکه درمان نگهدارنده اعتیاد که سه تا پنج سال از عمر آن می‌گذرد به روان درمانی، حرفه‌آموزی و بازتوانی نیز تاکید کرد و با بیان این که مداخلات غیردارویی در این شبکه از جمله مددکاری و مشاوره بسیار ضعیف است، خاطر نشان کرد: مشکلات مالی شبکه درمان نگهدارنده اعتیاد نیز باید حل شود، چرا که در غیر این صورت تا دو سال دیگر، سیستم درمان نگهداره اعتیاد در ایران متوقف خواهد شد.
خواستگاران مینا وحید ، بانوی عمارت 
