از گناهان کبیره غیبت کردن است. اینکه اگر پشت سر کسی حرفی بزنید که باعث ناراحتی فرد شود باید از او حلالیت بطلبید. راه های جبران غیبت را دراین مجموعه جمع اوری کرده ایم که بهتر است در این روزها استغفار آن ها را انجام دهید.
غیبت یعنی پشت سر کسی صحبت کنیم در صورتی که فرد راضی نباشد و حتی در صورت شنیدن ان هم دچار عصبانیت میشود .حال انکه پشیمان شده ایم و بخواهیم از فردی که غیبت او را کردیم حلالیت بطلبیم. حلالیت طلبیدن یا انجام ندادن آن، آثار و نتایجی در زندگی دارد. عذر خواهی و حلال طلبیدن اداب دارد. طریقه ی طلب حلالیت از غیبت شونده را در نیک صالحی ببینید.
طلب حلالیت از غیبت شونده
غیبت از گناهان بزرگ و مورد نهی شدید اسلام است.اما حرمت آن عمومیت نداشته، بلکه در بعضی موارد استثنا و حلال شمرده شده است.این حکم از قرآن و روایات به دست می آید: «خدا دوست نمىدارد که کسى با گفتار زشت به عیب خلق صدا بلند کند، مگر آنکه ظلمى به او رسیده باشد» .(نساء، ۱۴۸) بر اساس این آیه، غیبت به عنوان درخواست کمک، مجاز شمرده شده است تا این که بتوان ازمظلوم در مقابل ظالم دفاع کرده و ظالم را رسوا کنیم.
در مورد غیبت در مقالات قبلی احکام به توضیح برخی مسائل آن پرداختیم.در این مقاله نیز با طرح دو سوال ابعاد دیگری از این مقوله را بررسی می کنیم: اگر شخصی درحقمان بدی کرد، مجاز هستیم با بیان آن برای دیگران خود را سبک کنیم یا این که این امر غیبت و یا گناه دیگر محسوب شده و حرام است؟ طلب حلالیت از غیبت شونده غیبت از گناهان بزرگ و مورد نهی شدید اسلام است.اما حرمت آن عمومیت نداشته، بلکه در بعضی موارد استثنا و حلال شمرده شده است.
این حکم از قرآن و روایات به دست می آید: «خدا دوست نمىدارد که کسى با گفتار زشت به عیب خلق صدا بلند کند، مگر آنکه ظلمى به او رسیده باشد»).نساء، ۱۴۸( بر اساس این آیه، غیبت به عنوان درخواستکمک، مجاز شمرده شده است تا این که بتوان از مظلوم در مقابل ظالم دفاع کرده و ظالم را رسواکنیم.ذیل آیه ذکر شده، روایتی نیز نقل شده که مصداقی از ستم های اجتماعی را بیان می کند: «کسی که عده ای را به مهمانی دعوت کند اما در پذیرایی از آنان کوتاهی کند، مصداقی از این ستمکاران (مذکور درآیه) است و اگر بعدها میهمانان کوتاهی او را یادآور شوند، گناهی متوجهشان نیست».
طلب حلالیّت)وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۲۸۹( این روایت اگرچه در یک مورد خاص است، اما می توان حکم آن رابه موارد مشابه عمومیت داد و تمام مواردی که ستم و اجحافی متوجه افراد شده است را نیز مصادیق دیگریاز این روایت برشمرد.با این وجود، در این مورد باید نهایت احتیاط را لحاظ کرد و در هر مورد خود را مظلوم نپنداشت؛زیرا در بسیاری موارد به اشتباه گمان ظلم می رود، بدون این که ستمی در واقع وجود داشته باشد.
از طرفی اگر ما ستم های دیگران به خود را نادیده گرفته و از آن گذشت نماییم، راه را برای عفو و بخشش پروردگار در مورد گناهان خویش هموار می کنیم، چنانچه در قرآن می خوانیم: «افراد با ایمان بایدگذشت و چشم پوشی کنند.آیا دوست ندارید که خدا گناهانتان را ببخشد؟! البته او بخشنده و مهربان است».)نور، ۲۲( بر این اساس باید دانست «همان گونه که خداوند “ستار العیوب” است دوست ندارد که افراد بشر پردهدرىکنند و عیوب مردم را فاش سازند و آبروى آنها را ببرند.
اقدام به طلب حلالیّت
– به علاوه می دانیم هر انسانى معمولاً نقاطضعف پنهانى دارد که اگر بنا شود این عیوب اظهار گردد، یک روح بدبینى عجیب بر سراسر جامعه سایه مىافکند،و همکارى آنها را با یکدیگر مشکل می سازد، بنابراین، به خاطر استحکام پیوندهاى اجتماعى و هم به جهت رعایت جهات انسانى، لازم است بدون در نظر گرفتن یک هدف صحیح پردهدرى نشود».علاوه بر این احتیاط نیز حکم می کند انسان دست به این کار نزند؛ زیرا بسیاری از مواردی که ماذهنیت منفی نسبت به شخصی داریم موضوعی است که تنها بر اثر سوء تفاهم پیش آمده و همچنین حتی اگرمطابق واقع نیز بوده باشد، در بسیاری از موارد زیاده روی در نقل ستمی که بر انسان وارد شده سرانجام خوشی نخواهد داشت و به فرموده امام صادق (علیه السلام): یک فرد گاهی مورد ستم قرار می گیرد، اما درنفرین بر ظالم تا حدی زیاده روی می کند که پروردگار خود او را نیز از ستمکاران به شمار میآورد.
شیوه درست حلالیت طلبیدن(کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۲، ص ۳۳۳، ح ۱۷) حال یک سوال دیگر در مورد غیبت مطرح است که آیا می توان بدون رضایت گرفتن از فرد غیبت شونده توبه کرد؟ در پاسخ باید بگوییم که با توجه به این که غیبت از حقوق الناس است، در مرحله اول باید از غیبت شونده رضایت گرفت، آن گاه به درگاه الهی از این گناه توبه کرد.اما اگر رضایت گرفتن از غیبت شونده به هر دلیلی ممکن نباشد و یا این که گفتن به او موجب مفسده ای مهم تر می شود و …که در این صورت با توجه به روایات معصومان (علیهم السلام) باید برای او استغفار نمود و این کفاره غیبتاو است.
در این باره به دو روایت اشاره می کنیم:
۱٫امام صادق (علیه السلام) می فرماید از پیامبر (صلی الله علیه و آله) پرسیده شد: کفاره غیبت چیست؟ حضرت فرمود:هر وقت یادت آمد، برای او از خداوند طلب آمرزش کن.(بحارالأنوار، ج ۷۲، ص ۲۴۱) ۲٫امام صادق (علیه السلام) در روایت دیگر می فرماید: اگر غیبت کردى و خبرش به غیبت شده رسید، پس راهىنمی ماند جز حلالیت خواستن از او، امّا اگر خبرش به او نرسیده، از خداوند برایش طلب آمرزش کن.
(بحارالأنوار، ج ۷۲، ص۲۴۲) در پایان این مقاله هم طبق روال مقالات احکام چند پرسش و پاسخ را در این رابطه مطرح می کنیم: سۆال: آیا غیبت فاسق جایز است؟ مثلا کسی که ریش خود را با تیغ می زندغیبت او جایز است؟ جواب: بلی غیبت فاسق در خصوص گناهی که علناً مرتکب می شود اشکال ندارد.(بخش استفتائات اندیشه قم) سۆال: مشاهده می شود در برخی محافل خواهران به نام انجمن های قرآنی به غیبت وتهمت زدن به این و آن می پردازند آیا این کار حرام نیست؟ جواب: غیبت و تهمت حرام است وسزاوار است کسانی که در مجلس قرآن شرکت می کنند بیشتر از دیگران رعایت این مسأله را بنمایند.(ر.ک استفتائات امام (ره), ج۳, ص۵۸۷ و ۵۸۸)
منابع: اسلام کوئیست اندیشه قم
