داستان و ریشه ضرب المثل دیه بر عاقله است
اگر به مثل های ایرانی علاقه مندید ما در ادامه معرفی ضرب المثل های ایرانی ، داستان و ریشه ضرب المثل دیه بر عاقله است را براینات آماده کرده ایم با ما همراه باشید:
چنانچه یک یا چند نفر از افراد جمعیتی مرتکب جرم یا عمل ناشایست شوند
همیشه بر عاقل یا عقلای آن جمعیت خرده می گیرند
و آنها را مسئول ارتکاب جرم می شناسند
که نتوانستند مرتکبین را قبل از ارتکاب جرم دلالت و راهنمایی کنند
و از ارتکاب اعمال ناشایست آنان قبل از بروز واقعه جلوگیری نمایند.
در این گونه موارد حرفشان این است که دیه بر عاقله است.
گاهی نیز گفته می شود: « اگر فلانی خطا کرد شما عفوش کنید
زیرا دیه بر عاقله است.» که استفاده از آن به شکل اخیر صحیح نیست
چه عفو و بخشش ارتباطی با دیه و خونبها ندارد.
داستان و ریشه ضرب المثل دیه بر عاقله است
اما ریشۀ این مسئلۀ فقهی که صورت ضرب المثل یافته به این شرح است:
بر طبق احکام و تعالیم اسلامی اگر کسی دیگری را متعمداً به قتل برساند کیفر او قصاص است
یعنی باید کشته شود. در قتل عمدی حق قصاص از برای اولیای مقتول قرار داده شده و ممکن است
تراضی طرفین منتهی به ترک قصاص و اخذ دیه و خونبها شود.
در این صورت خونبها از ثروت قاتل به اولیای مقتول پرداخت خواهد شد.
اما چنانچه قتل اشتباهاً رخ دهد بدین معنی که قاتل قصد کشتن نداشته
و قتل به طور خطا و غیر عمد اتفاق افتاده باشد
در این صورت قصاص در بین نخواهد بود و دیه یا خونبها پرداخت می شود:
و من قتل مومناً خطاً فتحریر بر رقبه مومنه و دیه مسلمه الی اهله. و یا به اصطلاح معروف
: ان دیه الخطا علی العاقله. یعنی: دیه و خونبهای قتل خطا بر عاقلۀ قاتل واجب است.
کلمۀ عاقله در این عبارت به معنی عاقل و خردمند نیست
بلکه جماعت عاقله که باید دیۀ قتل اشتباهی را بپردازند عبارت است از :
پدر و فرزندان و خویشان پدری از قبیل اعمام و بنی اعمام ابی و ابوینی و اخوال (دایی ها) و بنی اخوال ابی و ابوینی قاتل هستند.
اما فلسفۀ ثبوت دیه بر عاقله این است که اگر فردی بدون تعمد مرتکب قتل گردید
چون گناهش صرفاً بی احتیاطی و عدم توجه بوده
و مستحق رحم و عطوفت است علی هذا لازم است
مورد شفقت و مهربانی مسلمانان قرار گیرد
و نزدیکترین مسلمانان همان خویشان و بستگان نزدیک قاتل غیرعمد هستند
که باید خونبهای قاتل را بپردازند
تا به حکم عقل و وجدان از اقارب و بستگان جاهل و ناپخته محافظت نمایند
و نگذارند که آنان از طریق حزم و احتیاط خارج شده اشتباهاً مرتکب قتل نفس شوند.
کتاب های فارسی
آگهی استخدام همکار در سایت های نیک صالحی و پرشین وی
