کودکان رابطه سالم و صمیمی والدین را درک می کنند و در چنین محیط هایی احساس امنیت می کنند
داشتن رابطه زناشویی سالم می تواند در تمام اجزای زندگی تاثیر گذار باشد, به ویژه در تربیت کودکان. کودکانی که در محیط های آرام و صمیمی بزرگ می شوند و روابط خوبی با والدین خود داشته اند در بزرگسالی به نسبت بیشتری دارای روابط زناشویی بهتری خواهند بود. در ادامه می خواهیم درباره روابط کودکان با والدین و احساسات آینده آنها صحبت کنیم.
اصول روابط کودکان با والدین
رضایت زناشویی والدین به رویدادهای مثبت یا منفی کلی که زوجین در مورد رابطه خود احساس میکنند، اشاره دارد.
این امر می تواند جو ارتباطی اعضای خانواده و حتی ویژگی های شخصیتی فرزندان را تحت تأثیر قرار دهد.
از این روست که متخصصان علم روانشناسی معتقدند که رضایت و خرسندی از رابطه زناشویی
یکی از جنبه های مهم تعاملات زوجین در سیستم زناشویی است.
احساسات عینی ، خشنودی ، رضایت و لذت تجربه شده توسط زن یا شوهر، هنگامی که همه
جنبه های ازدواج شان را در نظر می گیرند را رضایت زناشویی قلمداد می کنند.
شواهد حاکی از این موضوع است که روابط کودکان با والدین در دوران کودکی، کیفیت
روابط صمیمی آنها در بزرگسالی را پیش بینی می کند.
رضایت از رابطه معمولا بعد از ازدواج و با گذشت زمان کاهش می یابد. تحقیقات نشان می دهند
که متغیرهای متعدد مانند احساس فهمیده شدن، تصدیق شدن و مراقبت به وسیله همسر،
خودپیروی در روابط زناشویی، احساس خیانت، شیوه های حل تعارض و توانایی ابراز احساسات
و کیفیت بازگویی خاطرات مربوط به رابطه زوجین در گذشته بر رضایت زناشویی تاثیر دارند.
علاوه بر این، متغیرهایی هم نشات گرفته از گذشته فرد هستند که بر رضایت زناشویی
و صمیمیت زوجین تاثیر می گذارند.
از سوی دیگر، روابط کودکان با والدین و سبک فرزند پروری والدین نیز از دیگر نکاتی است که می تواند
بر رضایت زناشویی فرزندان تاثیر گذار باشد.
چگونگی روابط کودکان با والدین
شواهد حاکی از این موضوع است که روابط کودکان با والدین در دوران کودکی، کیفیت روابط صمیمی
آنها در بزرگسالی را پیش بینی می کند. برای مثال، تجربه یا مشاهده خشونت و سوءاستفاده
در خانه با پذیرش و استفاده بیشتر از پرخاشگری در روابط صمیمی بعدی رابطه دارد.
نتایج حاصل از پژوهشی تحت عنوان «تأثیر رضایت زناشویی والدین بر افسردگی نوجوانان»
نشان داده است که رابطه معناداری بین رضایت زناشویی والدین با افسردگی نوجوانان وجود دارد.
رضایت زناشویی پدر و مادر رابطه منفی و معناداری با افسردگی در نوجوانان دختر و پسر
نشان داده است، بدین معنا که رضایت زناشویی کمتر در مادران پیش بینی کننده افسردگی
بیشتر در دختران و پسران نوجوان است. همچنین نتایج نشان داد که رابطه مثبت و معناداری
بین رضایت زناشویی مادران و پدران وجود دارد.
با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش می توان گفت که میزان خرسندی و رضایت والدین از
زندگی زناشویی آنها بر جو ارتباطی خانواده و در نتیجه نوع تعاملات والدین با یکدیگر و با فرزندان
تأثیر گذاشته و بدین وسیله افکار، احساسات و رفتارهای فرزندان را تحت تأثیر قرار میدهد.
از این رو، هر چه رضایت زناشویی والدین کمتر باشد احساسات و هیجانات منفی در فرزندان
و مشکلاتی همچون افسردگی در نوجوانان دختر و پسر بیشتر بوده و وجود رضایت در روابط زناشویی
والدین تأثیر مثبتی بر روحیه و خلق و خوی نوجوانان دارد و احتمال بروز افسردگی را کاهش می دهد.
بر اساس این گزارش، پژوهش نام برده توسط مهرزاد فراهتی از دانشگاه علم و فرهنگ،
مینا مهرگان از دانشگاه پیام نور تهران و فرشته درت التاج تهرانی از دانشگاه الزهرا تالیف شده است.
بد نیست ۵ اصل ارتباطی والدین با نوجوانان را بدانید
خانوادهای ، خانواده سالم و پویا نامیده می شود که بین اعضای آن خانواده (بین پدر ومادر و بین پدر و فرزندان و بین مادر و فرزندان) ارتباطات سالم و سازنده برقرار باشد. والدین یعنی پدر و مادرهای توانا کسانی هستند که علاوه برداشتن دانش و اطلاعات در حوزه کودک و نوجوان، مهارت استفاده از این دانش را هم بلدند که چگونه باید از این دانش و اطلاعاتشان استفاده کنند. ما غالبا یا نسبت به بچه ها عشق داریم یا قدرت. در حالی که اصل مهم می گوید شما باید عشق توام با اقتدار داشته باشید یعنی در عین مهربان بودن و صمیمیت و پذیرا بودن مقتدر هم باشید، جاهایی هم لازم است شما اقتدار و قانون را داشته باشید.
والـدین بایـد از شـیوه هـا و راهکارهـای مناسـب در برقراری ارتباط با فرزنـدان آگـاهی داشـته باشـند. بـرای مثـال در دوران کـودکی بـا محبت کردن، بازی کردن و… می توان به کـودک شخصـیت داد و بـا ایجـاد امنیـت روحی و روانی ارتباط مؤثری با او برقرار کرد، در حالیکه در دوران نوجوانی وضع به گونه ای دیگر است و با ایجاد عزت نفس، تقویـت اعتمـاد بـه نفـس و … مـی تـوان زمینه های رشد و کمال نوجوان را فراهم نمود و راه ارتباط با او را فراهم کرد.
مهمترین اصول و مهارت های ارتباطی والدین با نوجوانان به شرح زیر می باشد
مهمترین اصول و مهارت های ارتباطی والدین با نوجوانان
۱ـ اصل برآورده نمودن نیازهای پایه
نوجوان مثل بقیه افراد نیازهای اولیه ای دارد که این نیازهای اولیه همان نیازهای جسمانی و فیزیولوژیک آنهاست. در این سن چون همزمان با هم رشد جسمانی و احساسی را با هم تجربه می کنند و نیز نسبت به دنیا هویت پیدا می کنند و جهان بینی شان هم شکل می گیرد. این نیازها همزمان می شود و به همین دلیل والدین باید تنها نکته ای که به یاد داشته باشند« به اندازه، بجا و بموقع نیازشان را برآورده کنند.» یعنی آن طور نیست که من بخواهم به نوجوانم یاد بدهم که وقتی هوس چای می کند باید صبرکند تاپدر بیاید.
آنقدر سطح هیجان نوجوان بالاست که اگر قرار است به بچه های کوچک بگوییم این چای باید دم بکشد راحتتر قبول می کنند؛ اما برای نوجوان، چون یک شخصیت مستقل تعریف کردیم دیگر متوجه نمی شود الان که من گرسنه ام چرا مامان می گوید صبرکن تا بابا بیاید پس باید پشت صبر کن! دلایل منطقی داشته باشد.
۲ـ اصل ایجاد امنیت روانی
خانواده، مهمترین کانون تأمینکننده نیازهای روانی فرزند است. ما باید خانه و خانواده را مهمترین کانون تامینکننده نیازهای روانی یک نوجوان بدانیم چرا؟ چون در این سن به دلیل اینکه مستقل میشوند خیلی راحت(یا تحت تاثیر محیط اند یا دوست دارند با هم سن و سالهاشان باشند و دوست دارند وقت بیشتری را در بیرون از خانه بگذرانند. پس باید اصل ما این باشد که اینقدر فضای خانه و خانواده سرشار از امنیت و آرامش و حتی جذابیت باشد. من با نوجوانم حرف مشترکی داشته باشم من با نوجوانم شوخی کنم، من نوجوانم را دعوت کنم بیا نظر بده.
«ما می خواهیم برویم تعطیلات هفته آینده مسافرت؛ سرعین برویم یا کوهرنگ. اینکار را انجام بدهیم یا آن کار را یا چیدمان خانه یکنواخت شده تو فکر می کنی چه تغییری باید بدهیم؟ همه اینها باعث می شود که او امنیت روانی داشته باشد.
مهارت های ارتباطی والدین با نوجوانان
۳ـ اصل محبت
اساس یک رابطه سالم و درست میان شما و فرزندتان محبت کردن و دوست داشتن (مبادله مهر و عطوفت) است. ما غالبا فکر می کنیم ما محبت را می دهیم اما محبت یک مبادله دو طرفه است! مهر و عطوفت را میدهیم. مهر و عطوفت می گیریم دوست میداریم. دوستمان میدارند. خیلی وقت ها نوجوان فقط تشنه یک نگاه محبت آمیز تان است. چرا؟ چون در کودکی بچه ها فقط کلام ما را متوجه می شوند هر چه به سن نوجوانی می روند. اتفاقاٌ کلام ما کمتر تأثیر دارد. آنها به حرکات، رفتار، اعمال ما نگاه می کنند توجه و محبت شما به نوجوان از طریق کلام و غیر کلامتان تقویت کننده مثبت است. ما برای زمان آینده سرمایهگذاری و سپرده میکنیم. برای زمانی که نوجوانی و هیجاناتش را پشت سر گذاشت.
۴ـ اصل پذیرش و احترام
مهمترین مسئله این است که فرزند نوجوان شما بداند شما او را همانطوری که هست پذیرفته اید. خیلی وقت ها فکر می کنند پذیرش ما به آنها کم شده است و این هم به دلیل مستقل شدن آنهاست؛ یعنی آنها بزرگ شدهاند. چون به بلوغ رسیده اند. چون بعضی از کارهایی انجام می دهند که نشانه باوغ آنهاست و مستقل شدن. خلاصه چون بعضی از رفتارهایی که انجام می دهند، پذیرش ما نسبت به آنها کم شده است. بنابراین در آن شرایط ما باید به آنها حس محترمانه بودن بدهیم و به آنها بگوییم آنها قابل احترامند و به آنها بگوییم ما هم سن و سال شما بودیم این شرایط را درک کردیم. یادم می آید من هم دختر نوجوانی بودم به ظاهرم اهمیت میدادم یعنی در جهت زمان بودن او قدم برمیداریم تا مسئله عادی شود و بداند ما او را همانطور که هست پذیرفتهایم.
مهمترین اصول ارتباطی والدین با نوجوانان
۵ـ اصل برخورد مثبت و مثبت فکر کردن
وقتی با نوجوان روبرو می شوید حتی اگر از او عصبانی هستید، نه با حرکات بدنتان و نه با زبانتان نباید با او مواجه شوید یعنی او نباید احساس کند که شما می خواهید به او حمله، تنبیه، قضاوت یا اورا ارزیابی کنید. عبارات و کلماتی هم که استفاده می کنید باید همه مثبت باشند، تشویقی برای تغییر باشد؛ ابتدا با یک نکته مثبت از نوجوانتان شروع کنید، سپس مطلبی اصلی که مدنظرتان است بگویید و در باره آن مسئله صحبت کنید و مجدد یک نکته مثبت بگویید.
مثلا به او بگویید «از اینکه من بچه ای دارم که اهل درس است و آنقدر اخلاق و رفتار خوبی دارد؛ اما به او یادآوری می کنیم زمان استفاده از تبلت را مدیریت کند، زیرا من و پدر را نگران کرده است.» مجدد از او تعریف می کنید. «ما از هوش و استعدادت حیفمان میآید. برای اینکه تو یک آدم موفقی خواهی شد و برای اینکه نگران تو هستیم.» هنگامیکه با نوجوانی روبرو می شوید، سعی کنید با او برخورد مثبتی داشته باشید، از کلمات و عبارات تشویق آمیز استفاده کنید و به دنبال نکات مثبت او باشید، نه عیب جویی و ایراد گرفتن از او.
سینا پرس و خبرگزاری صدا و سیما