افزایش دمای بدن از حد نرمال را تب می گوییم در واقع تب یک ساز و کار دفاعی بدن در برابر عوامل عفونی و بیماری زاست بدن سعی می کند به واسطه ترشح میانجی هایی که به آن ها مواد تب زا می گوییم دمای خود را افزایش دهد تا شرایط رشد و تکثیر را […]
افزایش دمای بدن از حد نرمال را تب می گوییم در واقع تب یک ساز و کار دفاعی بدن در برابر عوامل عفونی و بیماری زاست بدن سعی
می کند به واسطه ترشح میانجی هایی که به آن ها مواد تب زا می گوییم دمای خود را افزایش دهد تا شرایط رشد و تکثیر را برای رشد
میکروب ها نا مساعد کند در قسمت زیر راه ها ی کنترل تب و عوارض تب و راهکار های ساده و قطعی خانگی برای کنترل تب
و ماده غذایی موثر برای کنترل تب را قرار داده ایم برای افزایش اطلاعات در این زمینه نیک صالحی را دنبال کنید.
کنترل تب
شاید یکی از سوالهای اکثر ما این باشد که وقتی تب کردیم چه بخوریم تا تب پایین بیاید و چه نخوریم! باورهای درست و غلط بسیاری
از گذشتگان به ما رسیده که بسیاری از آنها هنوز هم مورد استفاده قرار میگیرد… در گفتوگویی با دکتر تیرنگ نیستانی، متخصص تغذیه
و رژیم درمانی و دانشیار انستیتو تحقیقات تغذیه کشور و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، به موضوع تب و تغذیه مناسب در زمان وقوع
آن پرداختیم که اهمیت زیادی دارد! سلامت: دکتر! لطفا بفرمایید چرا تب میکنیم؟ افزایش دمای بدن از حد نرمال خود را که حول ۳۷ درجه
سانتیگراد است، تب مینامیم و در واقع تب، یک سازوکار دفاعی بدن در برابر عوامل عفونی و بیماریزاست. بدن سعی میکند به واسطه
ترشح میانجیهایی که به آنها مواد تبزا میگوییم، دمای خود را افزایش دهد تا شرایط رشد و تکثیر را برای میکروبها نامساعد کند.
سلامت: برای کنترل تب چه کارهایی میتوانیم انجام دهیم؟ اولین اقدامی که باید بکنیم این است که عامل اصلی را بشناسیم و
سعی در درمان آن داشته باشیم. بعد از این کار به عنوان یک درمان نگهدارنده سعی میشود سریعا دمای بدن پایین آورده شود.
علائم عوارض تب
زیرا افزایش دمای بدن که با افزایش متابولیسم همراه است، اگر از یک حدی بالاتر رود به ویژه در افرادی که ایمنی ضعیفتری دارند،
مانند کودکان و سالمندان میتواند به دستگاه عصبی مرکزی آسیب بسیار برساند. یک درمان سنتی که در ایران و بسیاری از نقاط
جهان مرسوم بود، پاشویه است. این درمان هنوز هم ارزش خود را حفظ کرده و حتی در کلینیکها و بیمارستانها استفاده میشود.
سلامت: آیا این موضوع صحت دارد که حین تب نباید به بیمار چیزی داد تا بخورد؟ خیر. در واقع در گذشتهای نه چندان دور به عنوان
نمونه ۳ دهه پیش اعتقاد بر این بود که وقتی شخص به ویژه کودکی تب میکند نباید به او غذایی داد زیرا دمای بدن بالاتر میرود.
مادربزرگها میگفتند بچه سنگین میشود و حال او بدتر خواهد شد. این موضوع از نظر علمی پذیرفته نیست و
دقیقا عکس قضیه مطرح است. سلامت: پس یعنی باید بیمار تبدار را خوب تغذیه کنیم! بله. وقتی دمای بدن بالا میرود، متابولیسم
و سوختوساز هم افزایش پیدا میکند. در این حالت بدن که سعی میکند با عوامل بیگانه مبارزه کند به سرعت
میخواهد میانجیهای ایمنی تولید کند.در این میان سلولهای ایمنی فعال میشود، کبد فعال میشود و برخی پروتئینها
را تولید میکند که برای محافظت از بدن و مبارزه با شرایط ناخواسته لازم است.مواد اولیه و اصطلاحا اسیدهای آمینه
موردنیاز بدن در این شرایط از ماهیچه اسکلتی برداشت میشود و مغز مانند یک مدیر مدبر براساس برآورد اطلاعات، تصمیمگیری و
برای بقای فرد به صورت موقت پروتئینهای محیطی را با سیستمی بسیار هماهنگ تجزیه میکند.
راهکار های خانگی برای کنترل تب
اسیدهایآمینه آزاد شده وارد سلولهای ایمنی میشوند و تولید آنتیبادی میکنند یا وارد کبد میشوند و آنتیژنهای دیگر تولید میکنند
و… تا بدن با بیماری مقابله کند. در واقع نیاز فرد به مواد مغذی حین تب نه تنها کم نمیشود بلکه افزایش هم مییابد. سلامت:
پس چرا قدیمیها میگفتند خوردن غذا برای فرد تبدار خوب نیست؟ تب باعث افزایش متابولیسم بدن میشود. اینکه قدیمیها میگفتند
کسی که تب دارد اگر غذا بخورد سنگین و حالش بد میشود، نادرست نیست زیرا به دلیل ترشحات گوارشی،
متابولیسم بدن افزایش مییابد اما آثار مثبت غذا خوردن بیش از نخوردن حین تب است. سلامت: بیمار تبدار معمولا اشتها ندارد،
با بیاشتهایی او چه باید کرد؟ اشتهای بیمار حین تب به شدت سرکوب میشود.
ماده غذایی برای کنترل تب
ما باید این تصور را از ذهنمان دور کنیم که بیمار ۳ وعده هر وعده یک بشقاب غذا بخورد. درست است که بیمار باید در هر وعده
یک بشقاب غذا مصرف کند اما ممکن است یک ساعت طول بکشد تا بیمار غذا بخورد. بنابراین باید با صبر و حوصله و با
محبت قاشق به قاشق غذا را به او بدهیم تا انرژی و مواد مغذی موردنیازش فراهم شود. سلامت: اگر تب با تهوع و استفراغ
همراه بود چه کنیم؟ در پارهای موارد ممکن است تب با تهوع همراه باشد.این حالت باید حتما زیرنظر پزشک باشد.
سلامت: مهمترین ماده غذایی که لازم است به فرد تبدار داده شود چیست؟ در درجه اول مایعات.افزایش دمای بدن با کاهش
میزان آب بدن همراه است زیرا هنگام تنفس و با عرق کردن میزان آبی که از سطح بدن تبخیر میشود، بالا میرود. پس حین تب
نیاز به مایعات افزایش مییابد. از نظر تغذیه بهترین کار این است که مایعات کافی به بدن بیمار برسانیم.حتی اگر بیمار احساس
تشنگی نمیکند و میل ندارد، نباید خیلی به حس بیمار اکتفا کنیم. چه بسا امکان دارد بیمار آنقدر بدحال باشد که بههوش نباشد
یا نفهمد در چه وضعیتی است پس باید به اندازه کافی مایعات به بدن بیمار برسانیم. اگر بیماری بیهوش باشد هم باید مایعات
را از طریق وریدی به وی برسانیم.سلامت: این مایعات باید از چه نوعی باشد؟ بهترین مایع اول آب است.
علائم تب
راهکار های خانگی برای کنترل تبدر کنار آن همه نوع آبمیوه (از نوع خانگی) میتوان به بیمار تبدار داد چون هم منبع خوب ویتامین C و کربوهیدرات است و
هم میتواند اندکی از کالری بیمار را تأمین کند در ضمن محرک ترشح هورمون انسولین است و به ورود اسیدهای آمینه به
بافتهای ماهیچهای کمک میکند. شیر هم از آن دست مایعاتی است که قدیمها مصرف آن را برای بیمار تبدار، منع میکردند.
اتفاقا دادن شیر به بیمار چون هم از نظر پروتئین و تا حدودی از نظر کالری غنی است و کلسیم بالایی نیز دارد، توصیه میشود.
سلامت: غیر از مایعات، بیمار تبدار به چه موادغذایی دیگری نیاز دارد؟ نیازهای تغذیهای بیمار باید برطرف شود، کربوهیدرات و پروتئین
دو نیاز عمده بیمار هستند که بخش مهمی از کالری دریافتی وی را تشکیل میدهند. مصرف کربوهیدرات از آنجا که محرک ترشح
هورمون انسولین است و به ورود اسیدهای آمینه به بافتهای ماهیچهای کمک میکند، مفید خواهد بود. مصرف پروتئین هم
از اهمیت زیادی دارد زیرا پروتئینهایی که تجزیه میشوند به سرعت میتوانند سبب نحیف شدن فرد شوند. زمانی که توده
ماهیچهای بیمار کاهش یابد، میتواند روی بسیاری از جنبههای سلامت او تاثیر بگذارد و حتی پاسخ به درمان را کاهش دهد.
مدیریت و کنترل تب
تمام تلاش ما باید این باشد که توده ماهیچهای بیمار را حفظ کنیم. داشتن یک برنامه غذایی منظم میتواند در این شرایط بسیار مفید باشد.
یک سوپ رقیق حاوی مواد غذایی مانند انواع سبزیها، گوشتها، مواد نشاستهای، مانند سیبزمینی و حتی لبنیات میتواند
تا حد زیادی به بیمار کمک کند. سلامت: بهنظر شما بین میوه و سبزیجات، کدام بهتر است یا باتوجه به نظر عامه مردم،
خوردن لیموشیرین برای کاهش تب مفید است؟ بین میوه و سبزیها انواعی را نداریم که برای کاهش تب بهتر از باقی باشند.
دلیل اینکه به بیمار تبدار بیشتر لیموشیرین میدهند، یک باور اشتباه است که فکر میکنند لیمو ویتامین C بالایی دارد و
ایمنی بدن را تقویت میکند.در صورتی که برخی سبزیها ویتامین C بسیار بالاتری نسبت به لیمو دارند.به عنوان نمونه ویتامین
C بروکلی و کلم سفید یا توتفرنگی بسیار بیشتر از لیموشیرین است. بنابراین خوردن یک سوپ
رقیق کلم بیشتر از لیمو به فرد تبدار کمک میکند.
بهتر است در مورد راه های کنترل تب بیشتر بدانید
تب کردن یا بالاتر رفتن دمای بدن از حد معمول آن، یکی از علایم شایع مشکلاتی مانند آنفلوآنزا در نظر گرفته میشود، اما آگاهی
از این نکته که تب میتواند به مشکلات دیگری نیز اشاره داشته باشد، اهمیت زیادی دارد. دمای معمولی بدن در حدود ۳۷ درجه
سانتی گراد است و وقتی به ۳۸ درجه برسد و این دما بیشتر از چند ساعت تداوم داشته باشد، در قلمرو تب قرار میگیرد.
شرایط زیر برخی مشکلات سلامت است که میتواند عامل بروز تب باشد: عفونت
عفونت را شاید بتوان شایعترین علت تب کردن دانست. وقتی بدن شما درحال مقابله با باکتریها یا ویروسهاست مادهای
به نام پیروژن آزاد میکند که به نوبه خود ترموستات داخلی بدن را از نو تنظیم میکند. درنتیجه درجه حرارت بدن بالا میرود
تا محیط نامساعدی برای باکتریها یا ویروسهای متجاوز ایجاد شود. گرمازدگی
گرمازدگی عبارت از ناتوانی بدن در دفع گرما و افزایش دمای درون بدن به حدود ۴۰ درجه سانتیگراد است که به علت فعالیت شدید
یا گرمای هوا ایجاد میشود. در شرایط عادی، بدن عملکردهایی دارد که باعث خنک شدن آن میشود. وجود لخته خون
تب میتواند نشانه لخته شدن خون باشد، زیرا اگر لخته خونی که در رگها تشکیل میشود به قلب و ریه برسد، میتواند از
جریان خون جلوگیری کند. به گفته کارشناسان، اگر تب با درد، تورم و قرمزی پا یا تنگی نفس همراه باشد،
میتواند از لخته شدن خون حکایت داشته باشد.
خبرگذاری صدا و سیما