طول دوره پریود در خانم ها هنگامی غیرطبیعی می باشد که دوره آن بیشتر از ۳۵ روز و یا کمتر از ۲۱ روز طول بکشد و یا دوره های پریود نا منظم باشند.
قاعدگی ، پریود و عادت ماهیانه همگی یک معنا دارند. در توضیح این اصطلاحات می توان گفت به جاری شدن خون از پوشش داخلی رحم پریود گفته می شود که به طور منظم در خانم ها از اوایل دوران بلوغ تا دوران یائسگی اتفاق می افتد. قاعدگی اغلب با درد و ناراحتی همراه است اما این مسئله نشانه سلامت خانم هاست و جای نگرانی ندارد. اما تغییر در حالت عادی این مسئله نگران کننده است و باید در پی درمان مشکل بود. مثلا قاعدگی نامنظم یکی از مشکلاتی است که خانم ها از آن شکایت دارند. برای خواندن مطلبی درباره قاعدگی نامنظم با نیک صالحی همراه باشید.
مشکل قاعدگی نامنظم در دختران
عادت ماهیانه هرچند همیشه همراه درد و ناراحتی باشد، اما نشانهای از سلامت بدن خانمها
است و تغییرات آن باید بهعنوان هشداری جدی در نظر گرفته شود
حس خوبی نیست که هر ماه شاهد خونریزی
قسمتی از بدن خود باشید.
روزهای عادت ماهانه ، روزهایی پر محدودیت و همراه با مشکلاتی گوناگونند؛ با این وجود، این خونریزی یکی از
معیارهای سلامت در بانوان است و اختلال آن میتواند نشاندهنده مشکلات جسمی یا روحی خانمها باشد.
اغلب خانمها در دورهای از زندگی دچار اختلالات منس Mense یا همان خونریزی قاعدگی میشوند.
این امر چنان شایع است که در برخی موارد، فرد انگیزه کافی برای پیگیری علت آن را نمییابد.
بهخاطر داشته باشید که عادت ماهانه آیینهای از سلامت فرد است و بیتوجهی به تغییرات آن میتواند عواقب وخیمی در
پی داشته باشد.
عادت ماهانه چیست؟
بانوان در سنین باروری بهطور طبیعی، هر ۲۸ روز (این عدد میتواند ۷ روز بیشتر یا
کمتر از این هم باشد)، ۲ تا ۷ روز دچار خونریزی میشوند (در این مقاله دوره ۲۸ روزه را در
دوره قاعدگی و روزهای خونریزی را زمان عادت ماهانه مینامیم). در هر عادت ماهانه طبیعی روزانه حدود ۵ قاشق سوپخوری
۲۰(ر۴۰ میلیلیتر) خون و ترشحات خارج شده و کمتر از ۸ نوار بهداشتی خیس میشود.
معمولا شدت خونریزی دو روز است.
دلیل خونریزی و قاعدگی نامنظم
در تخمدان میلیونها تخمک وجود دارد که هر تخمک به همراه سلولهای اطرافش، مجموعهای بهنام فولیکول را شکلمیدهد.
این فولیکولها تحت اثر ترشحات قسمتی از مغز بهنام هیپوفیز قرار دارند.
یک دوره قاعدگی طبیعی را، براساس وضعیت جدار داخلی رحم، میتوان به سه مرحله تقسیم نمود:
۱ . مرحله رشد
۲ . مرحله ترشحی
۳ . مرحله تخریب
در مرحله رشد که زمانی بین اتمام خونریزی و تخمکگذاری است، فولیکولهای تخمدان تحتتاثیر
ترشحات هیپوفیز، هورمونی به نام استروژن تولید مینمایند.
استروژن بر لایه داخلی جدار رحم اثر کرده و موجب افزایش رشد آن میشود.
در روزهای میانی دوره قاعدگی (تقریبا روز )۱۴ یک تخمک از یکی از تخمدانها رها میشود.
پس از رها شدن تخمک، سلولهای باقیمانده فولیکول (که در این زمان، اصطلاحا جسم زرد نامیده میشوند) تغییر کرده و
شروع به ترشح هورمونی بهنام پروژسترون مینمایند.
هورمون پروژسترون باعث افزایش ضخیم شدن جدار داخلی رحم میشود.
بنابراین، با رها شدن تخمک و ترشح هورمون پروژسترون، نیمه دوم قاعدگی آغاز میشود.
در صورتی که تخمک رها شده توسط اسپرم بارور شود و تبدیل به سلول تخم شود، در جدار داخلی
رحم جایگزین شده و با کنشهای پیچیدهای مانع از بین رفتن جسم زرد میشود.
اما اگر تخمک بارور نشود و یا به هر دلیلی در جدار رحم جایگزین نگردد، جسم زرد پس از چند
روز ترشح پروژسترون، از بین میرود.
در نتیجه جدار داخلی رحم در اثر افت ناگهانی استروژن و پروژسترون دچار تخریب شده و تکهتکه فرو میریزد.
این ریزش جدار داخلی رحم، همان خونریزی عادت ماهیانه است.
علل خونریزی غیرطبیعی و قاعدگی نامنظم
در خونریزی غیرطبیعی رحم، طول دوره قاعدگی، میزان و یا زمان خونریزی دچار اختلال میشوند.
طول دوره قاعدگی زمانی غیرطبیعی است که بیش از ۳۵ روز یا کمتر از ۲۱ روز طول بکشد و یا
دورههای آن نامنظم باشند.
دوره قاعدگی از وضعیت سلامت سایر ارگانها نیز تاثیرمیپذیرد؛ به همین علت نه تنها بیماریهای دستگاه تناسلی، بلکه بسیاری از
بیماریهای ارگانهای دیگر نیز میتوانند خونریزی غیرطبیعی رحمی ایجاد نمایند.
اما شایعترین علل خونریزی غیرطبیعی مربوط به دستگاه تناسلی، اینها هستند:
۱ ) حاملگی
شایعترین علت بههم خوردن
نظم عادت ماهیانه در در سنین باروری ۱۸-۴۰( سال)، حاملگی و عوارض مرتبط با آن مثل حاملگی خارج رحمی است.
بسیاری از در چند ماه اول حاملگی طبیعی، دچار خونریزی میشوند.
بنابراین بسیار مهم است که در ی که تماس جنسی داشتهاند، حتی اگر <مطمئن> هستند که حامله نیستند، تست حاملگی
انجام شده و حاملگی به عنوان شایعترین علت خونریزی غیرطبیعی، رد شود.
۲) مشکلات مربوط به تخمکگذاری و قاعدگی نامنظم
لزوما در تمام دورههای قاعدگی، تخمکگذاری اتفاق نمیافتد.
در سالهای ابتدای بلوغ و در سالهای نزدیک به یائسگی و حتی در اثر استرسهایی مثل مسافرت یا تغییر شغل،
شیوع دورههای فاقد تخمکگذاری افزایش مییابد.
در دو سال اول شروع قاعدگی، ۸۵ درصد دورههای قاعدگی فاقد تخمکگذاریند، در حالی که پس از ۶ سال از
شروع قاعدگی این عدد به ۲۰ درصد میرسد.
در روز ۱۴ قاعدگی در صورتی که تخمکگذاری انجام نشود، جسم زرد که تولیدکننده هورمون پروژسترون است، ایجاد نخواهد شد؛
بنابراین تخمدان به تولید استروژن ادامه داده و لایه داخلی رحم همچنان به رشد خود ادامه خواهد داد.
در اثر این ازدیاد رشد، دوره قاعدگی طولانی شده و خونریزی نامنظم و لکهبینی ایجاد خواهد شد.
این امر میتواند زمینه را برای ایجاد پولیپ و سرطان رحم فراهم نماید.
گرچه، در ابتدا و انتهای دوران باروری، عدم تخمکگذاری بهطور شایع اتفاق میافتد، اما بیماریهایی مثل تخمدان پلیکیستیک و
اختلالات تیرویید نیز میتوانند آن را ایجاد نمایند.
۳) مشکلات رحمی
عفونتها، تومورهای بدخیم و خوشخیم رحمی نیز میتوانند خونریزی ایجاد نمایند.
برخی از این ضایعات بسیار شایع هستند، بهطور مثال میوم که توموری خوشخیم است در ۳۰ درصد دیده میشود.
این ضایعات همیشه منجر به خونریزی نمیشوند و ممکن است فرد علیرغم ابتلا به آنها دچار خونریزی نشود.
ضخیمشدن لایه داخلی رحم نیز از علل خونریزی، خصوصا در خانمهای ۴۰-۵۰ سال است.
ضخیم شدن لایه داخلی رحم، هشداری بسیار جدی برای وقوع سرطان در آینده محسوب میشود.
احتمال سرطان رحم با افزایش سن زیاد میشود، بنابراین بسیار مهم است که در بالای ۴۰ سال مطمئن شویم که
علت خونریزی، سرطان نیست.
سرطان تنها علت خونریزی غیرطبیعی نبوده و هر خونریزی به معنی سرطان نیست.
بنابراین اگر به اختلالات قاعدگی دچار شدید، افکار مزاحم را از خود دور نموده و از تفسیرهای عجولانه بپرهیزید،
اما به هیچ وجه در مراجعه به پزشک سهلانگاری نکنید.
گاهی وقتها هم در اثر عواملی مثل آی.یو.دی، رحم دچار جراحت شده و خونریزی میکند.
خونریزی خفیف ناشی از آی.یو.دی طبیعی است و درمانی نیاز ندارد، اما خونریزیهای شدید باید حتما مورد توجه قرار گیرند.
۴) سایر علل خونریزی غیر طبیعی و قاعدگی نامنظم
در پس از یائسگی، یکی از علل مهمی که باید بهخاطر داشت، خشک بودن دیواره
واژن به علت فقدان استروژن پس از یائسگی است که این امر موجب خونریزی پس از تماس جنسی میشود.
داروهایی که جلوی انعقاد را میگیرند و اختلالات غددی مثل اختلالات تیرویید نیز میتوانند موجب خونریزی غیرطبیعی رحمی شوند.
وقتی مراجعه به پزشک ضروری است
خونریزی غیرطبیعی مسئله بسیار مهمی است و با رویت آن باید سریعاً
به پزشک مراجعه نمایید.
در صورتی که فقط دچار خونریزی غیرطبیعی شدهاید، میتوانید در مطب تحت معاینه و معالجه قرار گیرید.
اما اگر علایمی مثل سبکیسر، شکمدرد شدید و تب نیز همراه خونریزی وجود داشته باشد، بهتر است به اوراژنس بیمارستان
مراجعه کنید.
معمولاً پزشکان سعی میکنند به کمک تاریخچهای که شما از بیماریها و حالات گذشته خود در اختیار آنها قرار میدهید
و معاینات و آزمایشهایی که درخواست میکنند، علت خونریزی شما را از میان علتهای ذکر شده بیابند.
پزشکان علاقمندند، جهت یافتن علت خونریزی، اطلاعات کاملی در مورد زمان و میزان خونریزی و دفعات تکرار آن، آخرین دوره
طبیعی، حاملگی قبلی، آخرین تماس جنسی، روشهای پیشگیری از بارداری و داروهای مورد استفاده شما داشته باشند.
به خاطر داشته باشید که ممکن است در ویزیت اول تشخیص دقیق بیماری میسر نشود و به چندین نوبت مراجعه
نیاز باشد.
در قاعدگی نامنظم مراقبت خود باشید
– ابتدا مطمئن شوید که منشاخونریزی، دستگاه تناسلی است و از مقعد یا دستگاه ادراری
نیست.
برای این کار میتوانید از تامپون استفاده نمایید.
– در صورتی که خونریزیتان زیاد است، در بستر استراحت کنید.
– تعداد تامپونهای مصرف شده و یا نوار بهداشتیهای استفاده شده را حتماً بشمرید؛ تعداد آنها به پزشک کمک میکند تا تخمینی از میزان خونریزی شما داشته باشد.
– آسپرین نخورید، چرا که زمان خونریزیتان را طولانی میکند.
درمان قاعدگی نامنظم
نوع درمان وابسته به علت خونریزی است و در هر مورد جداگانه تصمیم گرفته میشود.
در مواردی که اختلالات هورمونی علت خونریزی غیرطبیعی رحمی باشند، معمولاً از داروهای هورمونی مثل قرصهای پیشگیری از بارداری جهت
درمان استفاده میشود.
اگرچه خود این قرصها نیز از علل خونریزی غیرطبیعی هستند اما در مواردی خاص، درمان موثری علیه آن محسوب میگردند.
با شروع درمان دارویی در مواردی که بینظمیهای هورمونی عامل خونریزی هستند، معمولا پس از چند ماه، دورههای قاعدگیمنظم میشوند؛
در صورت عدم پاسخ به این درمان، حتماً مجدداً به پزشک خود مراجعه کنید، تا سایر علل خونریزی مورد بررسی
قرار گیرند.
بهخاطر داشته باشید که تغییرات عادت ماهانه مسئلهای بسیار پراهمیت است و ممکن است نادیده گرفتن آن هزینه بسیار
سنگینی درپی داشته باشد.
بیشتر بدانید : ۷ علت قاعدگی نامنظم
۱٫ پریود نامنظم بر اثر مشکلات تیروئیدی
تیروئید هورمونی است که نقش مهمی در بدن دارد. وقتی این هورمون کار خود را به درستی انجام می دهد، به تنظیم اشتها، انرژی و حتی سطح استرس کمک می کند. هورمون هایی که به وسیله غده هیپوفیز در مغز تولید می شوند، تیروئید را تحریک می کنند – و درست در راستای هورمون هایی تولید می شوند که تخمدان ها را تحریک می کنند، بنابراین اختلال در یکی می تواند باعث بروز مشکل در دیگری باشد.
برای شناسایی علت این مشکل و آیا اینکه تیروئید شما کم کار است یا پر کار به پزشک مراجعه کنید. اگر علت بروز این مشکلات تیروئید شما باشد، پزشک دارو تجویز خواهد کرد.
اگر بعد از مصرف دارو سطح هورمون تیروئید تنظیم شود، پریود شما نیز منظم خواهد شد.
۲ اندومتریوز Endometriosis یا آدنومایوز adenomyosis و قاعدگی نامنظم
دکتر پترا کیسی Petra Casey متخصص زنان در مایو کلینیک می گوید: ” اندومتریوز زمانی بروز می کند ذراتی از غشا داخلی رحم در بیرون رحم شکل بگیرد. به عبارت ساده تر : سلول های آندومتر در داخل رحم هستند و در هر پریود با ریزش غشا داخلی از رحم خارج می شوند. در حالت بروز آندومتریوزاین سلول ها به جایی خارج از رحم، مانند تخمدان ها یا حتی روده، حرکت می کنند که این عارضه منجر به بروز درد، گرفتگی، مشکلات پریودی و حتی ناباروری می شود.
آندومتریوز منجر به بروز پریودهای دردناک می شود، اما اگر به شکل کیست های تخمدان درآیند، منجر به نامنظم شدن پریود می شوند.
آدنومایوز نیز یکی دیگر از علل نامنظم شدن پریود است. گرچه در مورد آدنومایوز خیلی صحبت نشده است، اما شرایط نادری است که بر اثر رشد غشا در داخل عضله دیوار رحم (به جای بیرون عضله) رشد می کند. این بیماری هم منجر به بروز پریودهای دردناک و سنگین می شود و در بین خانم هایی که در سنین ۴۰ تا ۵۰ سالگی هستند رایج است.
در این شرایط برای معاینات کف لگن یا حتی انجام سونوگرافی به پزشک مراجعه کنید، به ویژه اگر علائم دیگری را در خود مشاهده می کنید که مربوط به این شرایط می شوند، از جمله مشکلات گوارشی، تکرر ادرار و درد لگن.
درمانی برای آندومتریوز وجود ندارد، اما روش هایی برای مقابله با این مشکل وجود دارد. روش های درمانی عبارتند از مصرف داروهای هورمونی مانند داروهای خوراکی ضد بارداری، IUD پروژسترون یا ایمپلنت یا تزریق هورمونی تا رشد بافت آندومتریوز سرکوب شود. گاهی نیز جراحی لازم است.
در صورت بروز اندومتریوز شدید، هیسترکتومی hysterectomy (برداشتن کامل رحم) بهترین روش درمان است، البته اگر فرد قصد باردار شدن نداشته باشد.
۳٫ استرس و قاعدگی نامنظم
زمانی که خیلی مضطرب هستید، بدن هورمون کورتیزول تولید می کند، هورمون کورتیزول توانایی بدن برای تولید هورمون های باروری مورد نیاز برای قاعدگی منظم را به تاخیر می اندازد. استرس بر روی تخمک گذاری طبیعی تاثیر می گذارد و باعث می شود یک دوره پریودی نداشته باشید یا پریود شما نامنظم می شود.
علاوه بر این استرس باعث پریود دردناک می شود. پژوهشی در سال ۲۰۱۰ انجام شد و نشان داد که استرس زیاد علائم سندروم پیش از قاعدگی را بدتر می کند، از جمله نفخ، گرفتگی و نوسانات خلقی.
استرس یکی از مشکلاتی است که درمان آن بسیار سخت است، چرا که هر روز با انواع مختلف استرس روبه رو هستیم.
اما حتی ۱۰ دقیقه ریلکسیشنن در طول روز تاثیرات چشم گیری بر سلامت می گذارد. هر کاری که فکر می کنید استرس شما را کاهش می دهد، انجام دهید، به عنوان مثال برای دویدن به پارک بروید، در کار خود نظم داشته باشید و در عین حال زمانی را برای تعطیلات و استراحت اختصاص دهید و در کلاس های یوگا شرکت کنید.
۴٫ سندروم پلی کیستیک تخمدان PCOS و قاعدگی نامنظم
کیست های تخمدان بسیار رایج هستند؛ اکثر خانم ها در طول عمر خود دچار کیست تخمدان می شوند. کیست های تخمدان معمولا بی خطر هستند و به خودی خود برطرف می شوند – اما حدود ۱۰ درصد خانم ها در سنین بین ۱۵ تا ۴۴ سالگی به سندروم پلی کیستیک تخمدان polycystic ovarian syndrome دچار می شوند. سندروم پلی کیستیک تخمدان نوعی عدم تعادل هورمونی است که منجر به رشد تعداد زیادی کیست های کوچک در تخمدان ها می شود و این امر بر روی باروری تاثیر می گذارد.
زنان مبتلا به سندروم پلی کیستیک تخمدان هورمون مردانه ای به نام آندروژن را در بدن بیشتر از حد معمول دارند. به علاوه تخمدان های این افراد هورمون زنانه به اندازه کافی تولید نمی کنند و باعث می شود فرد پریودی منظمی نداشته باشد.
اگر علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک را در خود مشاهده می کنید – علائمی مانند قاعدگی نامنظم، رشد موی بیش از حد در بدن، بالا رفتن سطح قند خون یا مشکل در باردار شدن – به متخصص زنان مراجعه کنید. اگر علت بروز این مشکلات سندروم پلی کیستیک تخمدان باشد، معایناتی برای درمان انجام خواهد شد. اگر دارو موثر نباشد، برای برداشتن کیست ها جراحی انجام خواهد شد.
به علاوه هورمون درمانی نیز انجام می شود، از جمله قرص کنترل بارداری. این قرص ها از رشد کیست های جدید جلوگیری می کند و از تخمک گذاری جلوگیری می کند، به علاوه زمانی برای رفع کیست های به وجود آمده، ایجاد می کند و به قاعدگی شما نظم می دهد.
۵٫ تغییرات چشمگیر در وزن بدن و قاعدگی نامنظم
تغییر در وزن بدن، چه افزایش وزن و چه کاهش وزن، هر دو بر روی پریود تاثیر می گذارند. به عنوان مثال اگر واقعا لاغر و ورزشکار هستید (یا حتی دچار کمبود وزن هستید) بدن به سختی می تواند استروژن کافی برای تخمک گذاری تولید کند.
از طرف دیگر افزایش وزن باعث افزایش سطح استروژن می شود که این امر به پریود نشدن یا داشتن پریود سنگین یا پریودهای نزدیک به هم منجر می شود.
ورزش منظم، رژیم غذایی سالم و داشتن وزن سالم به منظم شدن پریودها کمک می کند. به علاوه رژیم غذایی سخت و ورزش زیاد یا پرخوری و عدم تحرک عواملی هستند که منجر به نامنظم شدن پریودی می شوند.
۶٫ فیبروم یا پولیپ رحم و قاعدگی نامنظم
فیبروم یا فیبروئید رحم – رشد خوش خیم بافت عضلات در دیواره رحم – در بین خانم ها بسیار شایع هستند. فیبروم ها به ندرت منجر به بروز سرطان می شوند، اما ممکن است باعث پریودی سنگین و خونریزی شدید شوند، پیامد آن بستگی به مکان فیبروم دارد.
از طرف دیگر پولیپ رحم از بافت آندومتری یا پوشش داخلی تشکیل شده. این بافت ها نیز معمولا خوش خیم هستند، اما بیشتر مورد بررسی و چکاپ قرار می گیرند.
برای اینکه مطمئن شوید فیبروم یا پولیپ عامل نامنظم شدن پریود شماست یا نه، سونوگرافی هایی انجام خواهد شد تا رشد احتمالی بافت ها با دقت بررسی شوند.
درمان این مشکلات عبارت است از هورمون درمانی، از جمله مصرف قرص های ضد بارداری و جراحی و برداشتن فیبروم و پولیپ. نوع درمان بستگی به نوع بیماری و شدت آن دارد.
۷٫ سرطان رحم و قاعدگی نامنظم
سرطان رحم که سرطان آندومتری نیز نامیده می شود، زمانی رخ می دهد که غشا داخلی رحم از کنترل خارج می شوند و این امر منجر به بروز خونریزی های نامنظم می شود. بیش از ۶۳ هزار نفر به این بیماری مبتلا هستند که بیش از ۱۱ هزار نفر بر اثر بیماری خواهند مرد.
هر زنی ممکن است به سرطان رحم مبتلا شود، اما این بیماری بیشتر در بین خانم های ۴۵ تا ۷۴ سال رایج است، خانم هایی که ئارد دوره یائسگی شده اند. زنان مسن ممکن است خونریزی های غیر طبیعی مشاهده کنند، هر چند تخمک گذاری آنها متوقف شده باشد؛ در حالیکه خانم های جوانتر دچار پریودهای طولانی تر و سنگین تر و همچنین لکه بینی در بین پریودها می شوند.
برای تشخیص سرطان پزشک سونوگرافی ترانس واژینال و نمونه برداری انجام می دهد. داروهای هورمونی نیز ممکن است تجویز شوند.
ایران سلامت و پارسینه