در این مطلب به موضوع تغییر رنگ مایعات بدن بر اثر دارو پرداخته ایم.
یکی از تغییراتی که در بدن به علت مصرف داروها ایجاد می شود رنگ مایعات بدن است.داروهای مختلف می تواند موجب تغییر رنگ چشم،پوست و ادرار شود اگر به تازگی متوجه تغییر رنگ ادرار خود شدید بد نیست در ادامه همراه با نیک صالحی شوید تا درباره تغییر رنگ مایعات بدن بیشتر بخوانید.
تغییر رنگ مایعات بدن
دکتر شهره فتاح پور دکتر سعید رضا شیخی مایعات بدن برای فیزیولوژی اعمالی بدنی اهمیت اساسی دارند و از نظر
گاههای متفاوتی به عنوان معیارهایی برای ارزیابی سلامتی مورد بحث قرارمیگیرند (مثل فشارخون، دزیدراته شدن، فشارداخل کرهی چشم، فشارداخل جمجمه
و …).
حدود ۲۵ لیتر از ۴۰ لیتر مایع موجود در بدن یک مرد ۷۰ کیلویی در داخل تقریباً ۷۵ تریلیون سلول
بدن قرار دارد.
مایع موجود در هر سلول محتوی اجزای مختلف مخصوص به خود است و غلظت این مایع از یک سلول تا
سلول دیگر به طور قابل قبولی مشابه است.
۱۵ لیتر دیگر از این ۴۰ لیتر مایع در خارج سلولها قرار دارد.
این ۱۵ لیتر و ۲۵ لیتر مایع خارج سلولی و داخل سلولی به طور دائم در حال مخلوط شدن با
یکدیگر هستند با این وجود در هر بخش از بدن مثل جمجمه، قسمت مغزی نخاعی، کرهی چشم، لولهی گوارش و
… حجم معینی ازمایعات وجود دارد (حجم هر بخش ازمایعات بدن را میتوان با وارد کردن یک ماده به داخل
آن بخش و اجازه دادن به آن برای پخش شدن به طور یکنواخت در سراسر بخش مایع و سپس تعیین
میزان رقیق شدن آن ماده تعیین کرد)
اگر این حجم تغییر کند اختلالی در عملکرد آن بخش حادث میشود که
از لحاظ سلامتی حائز اهمیت است، از طرف دیگر تغییر رنگ این مایعات در اثر مصرف داروها و سایر مواد
غذایی هم از نظر ارزیابی پروتکل درمانی و سلامت بیمار و هم از نقطه نظر ترس بیمار و حساسیت او
نسبت به سلامت خودش مهم است.
داروهایی موثر در تغییر رنگ مایعات بدن
مهمترین داروهایی که سبب تغییر رنگ مایعات بدن میشود و تغییر رنگی که ایجاد میکنند عبارتند از:
۱)از دستهی
دارویی Antide pressants Tricyclic داروی Amitriptyline که دفع آن عمدتاً از طریق کلیهها میباشد باعث تغییر رنگ ادرار به آبی
متمایل به سبز میگردد به علاوه این دارو سبب رنگ پریدگی پوست نیز میشود.
۲) از دستهی دارویی Anticoagulants داروی Acenocoumarol و Warfarin که عمدتاً در کبد متابولیزه شده وازطریق کلیهها دفع میشوند ممکن
است باعث کدورت رنگ ادرار، تیره شدن رنگ انگشتان، کبودی پوست، تیره رنگ شدن مدفوع و زرد شدن رنگ چشمها
شوند.
۳) از دستهی دارویی Anti.
es داروی Methylene Blue که از طریق صفرا و ادرار دفع میشود باعث تغییر رنگ ادرار
به آبی متمایل به سبز میگردد .
آن مقدار از این دارو که از ادرار دفع میشود به صورت تغییر نیافته است و این تغییر رنگ ادرار
به این دلیل است.
در صورت رنگی شدن پوست با این دارو حین مصرف میتوان برای از بین بردن رنگ ایجاد شده از محلول
هیپوکلریت استفاده نمود.
۴) از دستهی دارویی Diuretics داروی Triametrene که متابولیسم کبدی دارد باعث تغییر رنگ ادرار به آبی کمرنگ فلورسانس دار
میشود.
۵) از دستهی دارویی Diuretics Thiazide داروهای chlorthalidone و hydrochlorothiazide که به صورت تغییر نیافته و تقریباً به طور کامل
از طریق کلیهها دفع میشوند و مقادیر کمی از آنها نیز از طریق صفرا دفع می شوند به دلیل عیب
کار کبد ممکن است باعث زرد شدن چشمها یا پوست گردند.
۶) از دستهی داروییDiagnostic Agents داروی (PSP) phenolsulfonphthalein که دفع آن از طریق کلیه و صفرا است باعث تغییر رنگ
ادرار به صورتی میگردد.
تغییرات رنگ ادرار
۷) از دستهی دارویی Anticonvulsants داروهای دی فنیل هیدانتوئین و فن لوکسیمین باعث تغییر رنگ ادرار به صورتی تا قرمز
و قرمز قهوهیی میشوند.
از دستهی دارویی Hemostatic Agents داروی تولونیون باعث تغییر رنگ ادرار به آبی متمایل به سبز میشود.
۹) از دستهی دارویی Amebicides دارویMetronidazol که متابولیسم کبدی دارد و ۶۰ تا ۸۰ درصد آن از راه کلیه دفع
میشود باعث تغییر رنگ ادرار به رنگ تیره میگردد.
۱۰) از دستهی دارویی ۴-Aminoquinolines دارویChloroquine که ۵۰ تا ۷۰ درصد آن بدون تغییر از راه ادرار دفع میشود باعث
تغییر رنگ ادرار به قهوهیی میشود.
۱۱) از دستهی دارویی Urinary Analgesics داروی phenazopyridine که تا ۹۰ درصد از آن طی ۲۴ ساعت به شکل متابولیت
و داروی تغییر نیافته از راه ادرار دفع میشود باعث تغییر رنگ ادرار به رنگ نارنجی تا قرمز نارنجی میگردد.
۱۲) از دستهی دارویی Antimalarials داروی Primaquine که قسمت اعظم دارو متابولیزه شده و مقدار کمی از آن بدون تغییر
دفع میشود باعث تغییر رنگ ادراربه زرد تیره میگردد.
۱۳) از دستهی دارویی Anthelmintics داروی Quinacrineکه عمدتاً از راه ادرار دفع میشود باعث تغییر رنگ ادراربه رنگ زرد میشود.
۱۴) از دستهی دارویی Skeletal Muscle Relaxants داروی Methocarbamol که به طور عمده از طریق کلیه دفع میشود باعث تغییر
رنگ ادرار به رنگ قهوهیی تا سیاه میگردد.
۱۵) از دستهی دارویی Antitubercular داروی Rifampin که حدود ۶۰ تا ۶۵ درصد آن از طریق مدفوع دفع میشود و
۶ تا ۱۵ درصد به صورت تغییر نیافته دفع میشود باعث تغییر رنگ ادرار، مدفوع، بزاق، خلط، عرق و اشک
از نارنجی مایل به قرمز تا قرمز مایل به قهوهیی میگردد.
۱۶) از دستهی دارویی Tranquilizers داروهای Phenothiazins که دفع آنها عمدتاً کلیوی است باعث تغییر رنگ ادرار به صورتی تا
قرمز و قرمز قهوهیی میشوند.
تغییر رنگ ادرار به سیاه
۱۷) از دستهی دارویی Vitamins داروی (Riboflavin) Vitamin B2 باعث تغییر رنگ ادرار به رنگ زرد میشود.
۱۸) از دستهی Iron Preparation داروی Hematinic که قسمت عمدهی آن دفع کلیوی دارد ممکن است باعث تغییر رنگ ادرار
به رنگ سیاه شود.
۱۹) از دستهی دارویی Antiprotozoal Agent داروی Quinine که از راه ادرار دفع میشود باعث تغییر رنگ ادرار به رنگ
قهوهیی متمایل به سیاه میشود.
۲۰) از دستهی دارویی Anticoagulants داروهای اینداندیون و فن ایندین به ترتیب باعث تغییر رنگ ادرار به رنگ نارنجی (در
ادرار قلیایی) و صورتی یا قرمز تا قهوهیی میگردند.
بد نیست چگونه رنگ ادرار غیر طبیعی تشخیص داده می شود؟
در صورت مشاهده هرگونه وضعیت غیرطبیعی در رنگ ادرار، باید به پزشک مراجعه نمایید. پس از تعیین قرار ملاقات خود با پزشک، جزئیاتی را که می تواند به پزشکتان در تشخیص مشکل کمک کند را یادداشت کنید.
برای یادداشت برداری موارد زیر را در نظر بگیرید:
چه زمانی برای اولین بار متوجه این تغییر شدید؟
اخیراً رژیم غذایی شما شامل چه مواردی بوده است؟
چه نوع داروها یا مکمل هایی را مصرف کرده اید؟
آیا شما درگیر فعالیت های بدنی شدید هستید؟
آیا تغییراتی در الگوی خواب شما ایجاد شده است؟
آیا عملکرد روده شما طبیعی بوده است؟
آیا بر روی بدن خود بثوراتی دارید؟
آیا اخیراً سردرد داشته اید؟
آیا در دید خود به مشکلی برخوردید؟
آیا شما کاهش وزن غیر قابل توضیح داشته اید؟
آیا سابقه مصرف سیگار دارید؟
آیا تغییری در عادت ادراری شما ایجاد شده است؟
در هنگام ملاقات با پزشک خود، آنها درباره تاریخچه سلامتی شما صحبت می کنند و معاینه فیزیکی را انجام می دهند. با توجه به ارزیابی آنها، پزشک ممکن است آزمایش ادرار یا آزمایش خون را تجویز کند.
آزمایش ادرار می تواند تعداد گلبول های قرمز را بررسی کند، میزان پروتئین ادرار شما را ارزیابی کند و مشخص کند چه موادی در دفع ادرار وجود دارد. همچنین ممکن است ادرار شما از نظر باکتری های عفونی بررسی گردد. در صورت وجود نشانه های عفونت، ممکن است کشت ادرار تجویز شود.
آزمایش خون می تواند عملکرد کلیه و سطح آنزیم های کبدی را تعیین کند. این نتایج ممکن است سرنخی برای دلیل تغییر رنگ ادرار شما بدهند.
منبع: پزشکی امروز-دکترخیام فر