درمان نرمی غضروف زانو با فیزیوتراپی

نرمی غضروف زانو که با نام کندرومالاسی نیز شناخته می‌شود، یکی از مشکلات رایج در ناحیه کشکک و غضروف زانو است که بیشتر در جوانان دیده می‌شود. این بیماری معمولا با درد شدید در زانو و اطراف آن همراه است و مانع حرکت و راه رفتن می‌شود. خوشبختانه نرمی غضروف زانو قابل درمان است و در بیشتر موارد می‌توان آن را با روش‌های غیرجراحی کنترل کرده و تسکین داد. درمان نرمی غضروف با فیزیوتراپی یکی از روش‌های غیرجراحی و کاربردی برای این عارضه است. در ادامه، نظرات و تجربیات دکتر علی تاجیک متخصص فیزیوتراپی و موسس کلینیک فیزیوتراپی پالادیوم (بهترین فیزیوتراپی شیراز )درباره علل نرمی غضروف و بهترین درمان این مشکل را بررسی می‌کنیم. همراه ما باشید.

نرمی غضروف چیست؟

طبق نظر دکتر تاجیک درمورد اولین سوال یعنی «نرمی غضروف چیست؟»، این عارضه را نرمی یا فرسایش غضروف در نواحی خاص بدن مانند زیر کشکک یا کاسه زانو معرفی کردند که با نام «زانوی دونده» نیز شناخته می‌شود. این مشکل بیشتر در جوانان و ورزشکاران دیده می‌شود، اما احتمال ابتلا به آن در افراد مسن‌تر، به‌خصوصی افرادی که به آرتروز زانو مبتلا هستند نیز وجود دارد.

در بیشتر موارد، این مشکل بر اثر آسیب‌ هنگام فعالیت‌های ورزشی به‌وجود می‌آید و با چند روز استراحت در خانه به‌تدریج بهتر می‌شود. در بعضی موارد که علل نرمی غضروف مشکلات شدیدتر باشند، استراحت به‌تنهایی موثر نیست و درمان نرمی غضروف با فیزیوتراپی و درمان‌های مشابه انجام می‌شود. رایج‌ترین نشانه‌های این عارضه احساس درد در ناحیه زانو است که با بروز آن‌ باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه کرد.

علل نرمی غضروف چیست؟

آقای دکتر در پاسخ به دومین سوال یعنی «علل نرمی غضروف چیست؟»، ابتدا به توضیح وضعیت زانو در حالت طبیعی پرداختند. در این وضعیت، کشکک زانو در جلوی مفصل زانو قرار دارد و زمانی که زانو خم می‌شود، سطح پشتی کشکک به آرامی روی غضروف استخوان ران حرکت می‌کند. کشکک از طریق تاندون‌ها و رباط‌ها به استخوان‌ ران و ساق پا متصل است. درصورتی‌که هر بخش از مفصل زانو به‌درستی عمل نکند، کشکک به‌جای حرکت نرم، روی استخوان ران ساییده می‌شود که این مورد از مهم‌ترین علل نرمی غضروف است و نیاز به درمان نرمی غضروف با فیزیوتراپی خواهد بود.

دکتر تاجیک دلایل مختلفی را برای حرکت غیرطبیعی کشکک زانو و ساییدگی که در نهایت به نرمی غضروف منجر می‌شود، عنوان کردند، برای مثال، ناهنجاری‌های مادرزادی که باعث بد قرار گرفتن یا ناهماهنگی زانو می‌شوند، ضعف عضلات پشت ران (همسترینگ) و عضله چهارسر جلوی ران و همچنین، عدم تعادل در قدرت عضلات نزدیک‌کننده و دورکننده ران که باعث وارد شدن فشارهای مکرر به مفصل زانو، مانند هنگام دویدن، پرش یا اسکی می‌شوند و ضربه یا آسیب مستقیم به ناحیه کشکک زانو وارد می‌کنند.

به گفته دکتر تاجیک، این موارد رایج‌ترین دلایل بروز این عارضه هستند، بااین‌حال، برخی مسائلی مانند اضافه‌وزن شدید نیز می‌تواند جزو علل نرمی غضروف معرفی شود. تشخیص علت دقیق بروز این عارضه پیش از درمان نرمی غضروف با فیزیوتراپی اهمیت زیادی دارد.

نرمی غضروف زانو چه علائمی دارد؟

در ادامه، نظر آقای دکتر را درمورد علائم نرمی غضروف کشکک زانو پرسیدیم. طبق نظر ایشان این مشکل معمولا با شکل درد در ناحیه جلویی زانو آغاز می‌شود. در این حالت، ممکن است هنگام خم یا صاف کردن زانو، احساس سایش یا صدای تق‌تق را در مفصل خود احساس کنید. شدت درد این عارضه نیز بسته به خفیف یا شدید بودن آن متفاوت است. برای مثال، در موارد شدید پس از نشستن طولانی‌مدت یا با انجام فعالیت‌هایی مانند ایستادن طولانی‌مدت و حرکات ورزشی شدید که فشار زیادی به زانو وارد می‌کنند، درد بیشتر می‌شود. البته علل نرمی غضروف نیز در نوع علائم تاثیرگذار هستند. به ‌گفته دکتر تاجیک، توجه به علائم بیماری، به‌ویژه برای انتخاب نوع درمان مانند درمان نرمی غضروف با فیزیوتراپی، اهمیت زیادی دارد.

تشخیص و درجه‌بندی عارضه برای درمان نرمی غضروف با فیزیوتراپی به چه صورت انجام می‌شود؟

آقای دکتر در پاسخ به این سوال، به اهمیت معاینه بالینی برای تشخیص وجود تورم یا حساسیت به لمس در ناحیه زانو اشاره کردند. همچنین، نحوه قرار گرفتن کشکک نسبت‌به استخوان ران نیز در معاینه اولیه ارزیابی می‌شود، چراکه ناهماهنگی در امتداد کشکک با ران نیز از نشانه‌های ابتلا به نرمی غضروف است. به گفته ایشان، پزشک با وارد کردن فشار ملایم و یکنواخت روی کشکک در حالتی که پا کشیده است، میزان درد و حساسیت ناحیه را بررسی کرده تا شدت آسیب را تخمین بزند. در این معاینه، علل نرمی غضروف نیز بررسی شده و شدت آسیب به‌منظور شروع درمان نرمی غضروف با فیزیوتراپی درجه‌بندی می‌شود. برای این کار از تصویربرداری یا روش‌های زیر استفاده می‌شود:

• عکس ساده رادیولوژی (X-ray): این تصویر می‌تواند اطلاعاتی درباره آسیب‌های استخوانی، وضعیت قرارگیری کشکک یا وجود علائم آرتروز ارائه دهد.
• تصویربرداری MRI: در این روش، فرسایش یا پارگی‌های احتمالی در غضروف زانو با دقت بیشتری قابل مشاهده است.
• آرتروسکوپی زانو: یک روش کم‌تهاجمی است که با استفاده از دوربین و ابزار مخصوص، امکان مشاهده مستقیم درون مفصل زانو را برای پزشک فراهم می‌کند.

به گفته دکتر تاجیک، انتخاب روش مناسب تشخیص برای تشخیص دقیق و شروع درمان با بهترین روش اهمیت زیادی دارد.

درجه‌بندی عارضه نرمی کشکک زانو

طبق نظر ایشان، پس از انجام ارزیابی‌های اولیه و تعیین علل نرمی غضروف زانو، شدت بیماری با چهار درجه یا گرید مشخص می‌شود. این درجه‌بندی در تعیین نوع درمان نرمی غضروف با فیزیوتراپی نیز موثر است. درجه‌بندی در گرید ۱، نشان‌دهنده نرمی خفیف در سطح غضروف زانو است. گرید ۲، مرحله‌ای است که نرمی غضروف همراه با تغییرات غیرطبیعی در سطح آن مشاهده می‌شود و به‌عنوان شروع تخریب بافتی درنظر گرفته می‌شود. درگرید ۳، غضروف نازک شده و فرآیند تخریب فعال بافتی در جریان است. شدیدترین مرحله کندرومالاسی گرید ۴ محسوب می‌شود که در آن بخش زیادی از غضروف از بین رفته و استخوان زیرین نمایان می‌شود. در این فرایند، گرید ۱ خفیف‌ترین و گرید ۴ شدیدترین حالت این عارضه است که در آن بیمار بیشترین میزان درد را تجربه می‌کند.

بهترین درمان نرمی غضروف زانو چیست؟

طبق گفته‌های دکتر تاجیک بعد از بررسی علل نرمی غضروف زانو، درجه‌بندی و تعیین شدت بیماری، پروسه درمان آغاز می‌شود. درمان نرمی غضروف با فیزیوتراپی یکی از روش‌های اصلی کنترل این بیماری است و در کنار آن درمان‌های مکمل نیز استفاده می‌شوند، برای مثال:

• استراحت دادن به زانو: استراحت مکمل تمام روش‌های درمانی نرمی غضروف است تا فشار وارد بر مفاصل کاهش پیدا کند. با کم کردن فشار، درد نیز کمتر می‌شود. برای بعضی از بیماران، استفاده از زانوبند طبی (بریس) هم توصیه می‌شود تا مفصل در وضعیت ثابت قرار بگیرد.
• استفاده از داروهای ضد التهابی: دکتر تاجیک به مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن نیز برای کنترل التهاب و تسکین درد اشاره کردند. به‌جز داروهای خوراکی، بعضی از انواع پمادهای موضعی را نیز می‌توان برای کاهش درد استفاده کرد.
• مدیریت وزن: وزن بالا از علل نرمی غضروف زانو است که شدت بیماری را بیشتر کرده و پروسه درمان نرمی غضروف با فیزیوتراپی را سخت‌تر می‌کند. اضافه‌وزن، با افزایش درد و فشار به زانو تحرک و فعالیت‌های روزمره را نیز دچار مشکل می‌کند.

طبق نظر دکتر تاجیک در کنار روش‌های بالا، فیزیوتراپی به‌عنوان مهم‌ترین روش درمان توصیه می‌شود. این روش به تقویت و افزایش انعطاف‌پذیری عضلات کمک می‌کند.

چگونه فیزیوتراپی به بهبود و کاهش این مشکل کمک می کند؟

دکتر تاجیک در پاسخ به این سوال که «چگونه فیزیوتراپی به بهبود و کاهش این مشکل کمک می کند؟»، به قابلیت بازسازی غضروف زانوی آسیب‌دیده اشاره کردند. به گفته ایشان، با استفاده از داروهای مناسب، استراحت کافی، حرکات تمرینی اصولی و… تشخیص دقیق علل نرمی غضروف زانو، بازسازی غضروف امکان‌پذیر است. البته شروع درمان نرمی غضروف با فیزیوتراپی هم برای بازسازی غضروف اهمیت دارد. براساس تجربیات ایشان، اولین قدم برای درمان، اصلاح سبک زندگی و حذف فعالیت‌هایی مانند ورزش‌های سنگین یا ایستادن و خم کردن طولانی‌مدت زانو است که فشار زیادی به این مفصل وارد می‌کنند. دکتر تاجیک به این مورد نیز اشاره کردند که در صورت وجود اضافه‌وزن، بایستی برای کاهش وزن اقدام کرد؛ زیرا چاقی یکی از عوامل مهم در بروز آرتروز و آسیب‌های مفصلی است.

به گفته ایشان، در جلسات فیزیوتراپی وضعیت بافت‌های اطراف مفصل، عضلاتی که دچار کوتاهی شده‌اند و فشار بیشتری به زانو وارد می‌کنند، بررسی می‌شوند. سپس با تمرینات کششی اختصاصی، عضلات به حالت عادی بازمی‌گردند. همچنین، زمانی که ضعف عضلات یکی از علل نرمی غضروف زانو باشد، باید برای تقویت آن‌ها اقدام کرد که تمرینات تخصصی درمان نرمی غضروف با فیزیوتراپی در این مورد موثر هستند. این تمرینات به بهبود نحوه قرارگیری کشکک در مفصل کمک کرده و فشار وارده بر زانو را کاهش می‌دهند.

دکتر تاجیک همچنین به اهمیت استفاده از روش‌های دستی مانند Manipulation بافت نرم و Mobilization نیز اشاره کردند. به گفته ایشان، در درمان این بیماری استفاده از تکنولوژی‌هایی مانند اشعه مادون قرمز، امواج اولتراسوند و لیزر پرتوان برای کاهش التهاب، کنترل درد و تسریع روند ترمیم بافت نیز موثر است.

سخن پایانی

طبق گفته‌های دکتر علی تاجیک متخصص فیزیوتراپی و موسس کلینیک فیزیوتراپی پالادیوم، آشنایی با علل نرمی غضروف زانو و پرهیز از عوامل تشدیدکننده آن، نقش بسیار مهمی در پیشگیری و بهبود این عارضه دارد. ایشان همچنین به بهبود سبک زندگی، اجتناب از فعالیت‌های پر فشار، کاهش وزن در صورت نیاز و درمان نرمی غضروف با فیزیوتراپی نیز برای درمان سریع‌تر توصیه کردند. برای دریافت خدمات درمانی زیرنظر دکتر تاجیک و با استفاده از بهترین دستگاه‌های فیزیوتراپی، کافی است قبل از مراجعه به کلینیک ایشان با شماره ۰۹۱۷۲۵۸۶۵۶۱ بفرمایید.