کبد؛ اعمال و بیماری‌های آن
تاریخ بروزرسانی : 2011-08-22
گردآوری : نیک صالحی
کبد یکی از بزرگ‌ترین غدد بدن است که زیر دیافراگم، در پهلوی راست قرار دارد.کبد مخروطی شکل بوده و سطحی صاف، نرم و لاستیک مانند دارد.رنگ آن قهوه‌ای متـمـایل بـه قـرمز تـیـره است.کبد انسان کبد از دو بخش بنام لوب بزرگ و کوچک تشکیل یافته است.قسمت اعظم کبد از سلول‌هایی موسوم به هپاتوسیت تشکیل یافته […]
کبد مخروطی شکل بوده و سطحی صاف، نرم و لاستیک مانند دارد.
رنگ آن قهوه‌ای متـمـایل بـه قـرمز تـیـره است.
کبد انسان کبد از دو بخش بنام لوب بزرگ و کوچک تشکیل یافته است.
قسمت اعظم کبد از سلول‌هایی موسوم به هپاتوسیت تشکیل یافته است.
کبد دارای دو منبع خونی میباشد: ۱- شریان کبدی، یک سوم خون کبد را تامین می‌کند و از آئورت منشاء
می‌گیرد.
۲- ورید باب، دو سوم خون کبد را تامین می‌کند و خون گرفته شده از لوله گوارش را به آن
می‌رساند.
اعمال مهم کبد کبد، یک عضو بسیار حیاتی و مهم میباشد.
کبد مسئول بیش از ۵۰۰ کارکرد حیاتی در بدن است.
وظایف مهم کبد عبارتند از: – بیش از یک لیتر خون در هر دقیقه توسط کبد فیلتر می‌شود.
– تفکیک مواد مغذی از مواد زاید، سم زدایی، تبدیل مواد شیمیایی سمی و غیر قابل دفع به مواد غیر
سمی و قابل دفع (غیر فعال کردن سموم) – باکتری‌ها و سموم را پیش از آن که به جریان عمومی
خون بدن راه یابند، از بدن دفع می‌کند.
– در حفظ تعادل و تنظیم هورمون‌های بدن نقش دارد.
– در ذخیره سازی و متابولیسم چربی‌ها، کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌ها نقش دارد.
– محل ذخیره گلوکز (قند) خون است.
کبد گلوکز را تبدیل به گلیکوژن کرده و در خود ذخیره می‌کند.
در صورت نیاز مجددا گلیکوژن را تبدیل به گلوکز کرده و به جریان خون وارد می‌سازد.
– محل ذخیره چربی‌ها، ویتامین‌ها، املاح معدنی (آهن، فولات، مس) و سایر مواد مغذی.
– سنتز آلبومین، فاکتورهای انعقاد خون، گلوگز از برخی آمینو اسیدهای خاص، گلوبین، فاکتورهای ایمنی سیستم ایمنی بدن، فسفولیپیدها و
لیپوپروتئین ها را کبد برعهده دارد.
– کـبد صفرا را ترشح می‌کند.
صفرا مایعی زرد متمایل به سـبـز اسـت.
وظیفه صفرا، کمک به هضم و جذب چربی‌ها و دفـع مــواد زاید است.
– زدودن بیلی روبین از خون و دفع آمونیاک کبد تصفیه خانه و پالایشگاه بدن است.
اگر کبد وجود نداشت، داروها برای همیشه در بدنمان باقی می‌ماندند و بی اثر نمی شدند – در سه ماه
نخست بارداری، تولید گلبول‌های قرمز در جنین منحصرا توسط کبد صورت می‌گیرد.
از هفته ۲۴ بارداری به بعد، مغز استخوان این وظیفه را به عهده می‌گیرد.
– تمام خون برگشتی از دستگاه گوارش که حاوی مواد غذایی است، ابتدا به کبد می‌رود.
– کبد قادر است خودش را به طور کامل احیا و بازسازی کند.
در پیوند کبد، تنها لوب بزرگ‌تر کبد فرد سالم به بدن فرد دریافت کننده پیوند زده می‌شود که پس از
چند هفته، هم اهدا کننده و هم دریافت کننده کبدشان بازسازی می‌گردد.
بیماری‌های کبد ۱- هپاتیت: هپاتیت به التهاب کبد اطلاق می‌گردد.
عامل این التهاب می‌تواند ویروس، باکتری، برخی داروها و یا ضربه مکانیکی باشد.
اما از این میان هپاتیت ویروسی از همه شایع‌تر و خطرناک‌تر است.
هپاتیت A وE از طریق آب و غذا انتقال می‌یابند.
هپاتیت B از طریق خون، مایعات بدن، رابطه جنسی ، سوزن مشترک و مادر آلوده به جنین انتقال می‌یابد.
هپاتیت C نیز عمدتا از طریق خون انتقال می‌یابد.
۲- کبد چرب : به تجمع سلول‌های چربی در کبد اطلاق می‌گردد.
کبد چرب در افراد چاق و دیابتی بیشتر مشاهده می‌گردد.
۳- سرطان کبد: در این حالت تکثیر سلول‌های کبدی سریع‌تر از حالت عادی انجام می‌گیرد.
هپاتیت B و C شانس ابتلا به سرطان کبد را افزایش می‌دهند.
۴- سیروز کبدی: آسیب پیشرفته‌ی کبد، سیروز کبدی نامیده می‌گردد.
در این بیماری، کبد دیگر نمی‌تواند خودش را ترمیم و بازسازی کند، به همین خاطر کبد به تدریج از کار
می‌افتد.
پیوند کبد، تنها راه درمان سیروز کبدی میباشد.
مصرف زیاد مشروبات الکلی، هپاتیت B و C، و بیماری‌های خود ایمنی از عوامل ایجاد کننده سیروز کبدی می‌باشند.
۵- سنگ کیسه صفرا: به وجود سنگ در کیسه صفرا اطلاق می‌گردد.
سنگ کیسه صفرا عمدتا از بلورهای کلسترول تشکیل یافته است، اما در این سنگ‌ها املاح صفراوی و کلسیم نیز مشاهده
می‌گردد.
۶- یرقان(زردی): به افزایش غلظت بیلی روبین خون اطلاق می‌گردد.
یرقان موجب زرد شدن پوست، سفیدی چشم‌ها و غشای مخاطی دهان می‌شود.
علایم خوب کار نکردن کبد عدم تحمل غذاهای چرب و ادویه دار افزایش وزن سردرد تکرار شونده کبد انسان سوءهاضمه
یبوست مزمن ضایعات پوستی مثل اگزما، پسوریازیس و جوش دانه‌ها طعم فلز در دهان تورم و یا درد شدید شکم
اختلالات روده ای، سینوسی و آلرژیک سیستم ایمنی ضعیف پیری زودرس خستگی مزمن خونریزی و یا کبود شدن سریع پوست
ادم پاها (تجمع مایعات در پاها) مدفوع آغشته به خون و یا قیر مانند و یا مدفوع کم رنگ ادرار
خیلی تیره خارش طولانی مدت پوست بی‌اشتهایی، تهوع و استفراغ و علائم شبه آنفلوانزا پیشگیری از بیماری‌های کبدی –
از مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر جدا خودداری کنید.
– مصرف بی رویه استامینوفن و سایر مسکن‌های درد مانند: TYLENOL به غیر از آسپیرین، برای کبد مضر میباشد.
– حتما خود را در مقابل ویروس هپاتیت B واکسینه کنید.
داروها نیز برای کبد سم محسوب می‌شوند، بنابراین از مصرف خودسرانه آن‌ها بپرهیزید.
داروها را با تجویز پزشک مصرف کرده و میزان دوز مصرفی آن‌ها را خودسرانه افزایش ندهید – از مصرف بیش
از حد ویتامین‌های محلول در چربی مانند A,D,E,K بپرهیزید.
– از مصرف غذاهای پرچرب بپرهیزید.
– وزن خود را در حد متناسب حفظ کنید.
– بهداشت فردی را رعایت کنید.
– از مصرف داروهای غیر ضروری اجتناب ورزید.
از مصرف همزمان چند دارو با هم خودداری کنید، مگر با تجویز پزشک.
– مصرف ویتامین C و چای سبز برای سلامتی کبد مفید است.
– مصرف غذاهای سرخ کرده، آماده (فست فود) و روغن‌های جامد را به حداقل برسانید.
– از غذاهای پرچرب، خیلی شیرین و یا شور بپرهیزید.
– به طور منظم ورزش کنید.
۲ تا ۳ روز در هفته فعالیت بدنی داشته باشید.
– مصرف غذاهای پر فیبر را افزایش دهید مانند: سبزیجات، میوه‌ها، برنج، غلات و دانه‌های سبوس‌دار.
– هرگز به سرنگ و سوزن‌های دور انداخته شده دست نزنید.
– هنگام سمپاشی، استفاده از اسپری حشره‌کش و رنگ کردن حتما از ماسک استفاده کرده و از تهویه مناسب اتاق
مطمئن گردید.
همچنین برای جلوگیری از تماس یافتن این‌گونه مواد شیمیایی با پوست، حتما از دستکش، کلاه و ماسک استفاده کنید.
– از آمیزش جنسی محافظت نشده و استفاده مشترک از سرنگ و سوزن خودداری کنید.
– هپاتیت B و C درمان نشده منجر به سیروز کبدی، سرطان کبد و سرانجام پیوند کبد می‌گردند.
بنابراین چنانچه جزو آن دسته از افرادی می‌باشید که در معرض این بیماری‌ها قرار دارید، حتما واکسن هپاتیت B را
تزریق کنید و به طور منظم هم تست هپاتیت را انجام دهید.
منابع : پارسی طب وبلاگ health2007
پیشنهادات ویژه
