فتق و مهمترین راههای درمانی آن

درمان باد فتق کشاله ران

درمان باد فتق قطعا عمل جراحی است اما در بیمارانی که توانایی تحمل عمل جراحی را ندارند از فتق بند
استفاده می شود که درمان قطعی نیست اما بیماری را کنترل می کند و مانع از بروز عوارض ناخوشایند و
خطرناک آن می شود.

مردی ۶۱ ساله هستم.
مدتی است دچار فتق شکمی شده ام و پزشک، درمان از طریق جراحی را پیشنهاد کرده است.
با توجه به سنم و اینکه دچار بیماری های قلبی هستم آیا می توان این بیماری را بدون عمل جراحی
درمان کرد؟

دکتر سید هاشم سید مهدی-جراح عمومی و عضو انجمن جراحان عمومی در پاسخ به این سئوال نوشت:

به طور کلی به قرار گرفتن اعضای بدن انسان در جای غیرطبیعی فتق گفته می شود.
فتق درقسمت های مختلف بدن اتفاق می افتد برای مثال هنگامی که قسمتی از روده خارج از حفره شکم قرار
می گیرد بیمار به فتق شکمی دچار شده است.

می توان بیماری فتق را به دو دسته تقسیم کرد.

دسته اول یا نوع مادرزایی و ژنتیک از بدو تولد به همراه نوزاد خواهد بود و دسته دیگر اکتسابی است
که به دلایل مختلف ایجاد می شود.

از میان دلایل ابتلا به فتق می توان به ضعف عضلات اشاره کرد.

هنگامی که لایه های عضلانی جدار شکم ضعیف شوند، روده یا برخی قسمت های داخلی شکم از ناحیه ضعیف جدار
شکم بیرون می زنند و باعث شکل گیری یک برآمدگی دردناک به نام فتق می شوند.

گاهی هم برداشتن و حمل اجسام سنگین باعث ایجاد فتق می شود.

صرف نظر از درد و ظاهر نازیبای ناشی از فتق، عدم درمان این مشکل می تواند بسیار خطرناک باشد.

زیرا می تواند به انسداد، سیاه شدن و پارگی روده و در نهایت مرگ بیمار بینجامد.
درمان قطعی این بیماری عمل جراحی است اما در بیمارانی که توانایی تحمل عمل جراحی را ندارند از فتق
بند استفاده می شود که درمان قطعی نیست اما بیماری را کنترل می کند و مانع از بروز عوارض ناخوشایند
و خطرناک آن می شود.

عوامل افزایش‌دهنده خطر فتق

1. نوزادان و شیرخواران زودرس
2. سن بالای ۶۰ سال
3. سرفه مزمن
4. چاقی
5. حاملگی
6. زور زدن، مثلاً در اثر یبوست مزمن

پیش‌گیری و درمان باد فتق

جلوی اکثر فتق‌ها را نمی‌توان گرفت، اما حفظ وزن مناسب و ورزش منظم برای حفظ قوام عضلانی ممکن است باعث پیشگیری از بروز بعضی فتق‌ها شوند.
اگر یبوست یا سرفه مزمن وجود دارد، باید برای درمان به پزشک مراجعه شود.

درمان باد فتق و عوارض آن در صورت عدم درمان

از آنجایی‌که عوارض فتق می‌تواند سلامتی و حیات بیمار را تهدید کند در اولین فرصت پس از تشخیص اقدام به درمان الزامی است.
اساسی‌ترین درمان فتق ترمیم به روش جراحی است. جراحی به روش سنتی (باز) و یا لاپاروسکوپی (بسته) انجام می‌شود. جراحی لاپاروسکوپی خصوصا در مواردی‌که جراحی باز با شکست مواجه شده و فتق بیمار عود کرده هم‌چنین در افراد چاق و در مواردی فتق دو طرفه‌ی کشاله‌ی ران توصیه می‌شود.

امروزه استفاده از یک وصله (مش) باعث کاهش عود پس از عمل جراحی فتق شده است.
در مورد افراد مسن که فتق بزرگ و مزمن دارند، که به‌راحتی جا می‌رود و ریسک عمل جراحی از خطر گیر افتادن بیشترباشد از جراحی صرف نظر می‌شود.
فتق نافی کم‌تر از یک سانتی‌متر موقع تولد، معمولا طی چهار سال خود به خود بسته می‌شود.

داروهای موثر در درمان باد فتق

برای ناراحتی خفیف می‌توان از داروهایی مثل استامینوفن استفاده نمود.
خون‌ریزی و بزرگ شدن منطقه از عوارض دیررس جراحی ممکن است باشد که عموما کار خاصی احتیاج ندارد و با درمان علامتی (کمپرس آب گرم و مصرف مسکن) بهتر می‌شود.

نکته اینجاست که فعالیت‌های سنگین را بیمار نباید بلافاصله بعد از جراحی شروع کند و احتمال عود فتق را زیاد می‌کند. عفونت‌های زخم هم مانند هر زخم دیگر ممکن است اتفاق بیافتد. اصولا بعد از عمل جراحی فتق نباید تا ۴۸ ساعت به زخم آب بخورد ولی بعد از آن بیمار می‌تواند حمام برود.

از عوارض دیگر جراحی فتق سوزش و خارش ناحیه است که نکته مهمی نیست. در جراحی فتق‌ها دو طرفه در مواردی‌که تکنیک غلط باشد عقیمی نیز دیده می شود که بسیار نادر است. در کل ورزیده بودن عضلات شکم از عود فتق‌ها جلوگیری می‌کند. اصولا فتق‌های کشاله ران در افرادی‌که عضلات شکمی شلی دارند بیشتر دیده می‌شود.

آیا بعد از عمل جراحی فتق عود می‌کند؟

بله. فتق‌ها ممکن است بعد از جراحی دوباره عود کنند که بستگی به تکنیک عمل جراحی دارد. ما گاهی در جراحی فتق از مش یا یک توری مصنوعی استفاده می کنیم تا مانند یک پشتیبان از فتق جلوگیری کند که گاهی باز هم عود می‌کند.

آیا فتق بند باعث بهبود فتق می‌شود؟

خیر. در موارد فتق‌های کشاله ران برای مدت محدودی که بیمار جهت جراحی وقت ندارد اشکالی ندارد ولی باعث درمان آن نیست و استفاده‌ی دراز مدت از فتق بندها باعث چسبندگی لایه‌های فتق و مشکل‌تر کردن جراحی می‌شود.

عوارض جراحی فتق چیست؟

شایع‌ترین عارضه جراحی فتق درد ناحیه است که گاهی تا یک سال باقی می‌ماند و آزاردهنده است. که مصرف مسکن‌ها و پوشیدن شورت‌های محکم که بیضه‌ها را بالا ببرد می‌تواند کمک کننده باشد.

آیا پس از عمل جراحی فتق مردان قادر به برقراری روابط زناشویی هستند؟
روابط زناشویی بعد از عمل فتق ربطی به عمل نداشته و هر وقت‌که بیمار درد نداشته باشد می‌تواند رابطه جنسی برقرار کند.

ایران