فرهنگ و هنر > فرهنگ و هنر > ابداع سبک «اپیک» توسط «برشت» با الهام از هنر تعزیه ایرانی

ابداع سبک «اپیک» توسط «برشت» با الهام از هنر تعزیه ایرانی

تاریخ بروزرسانی : 2011-12-19

گردآوری : نیک صالحی

مشاور معاون صدا در امور هنرهای نمایشی رادیو گفت: «برتولت برشت» نمایشنامه‌نویس آلمانی و کارگردان شهیر تئاتر، سبک «اپیک» یا
فاصله‌گذاری‌ را بر اساس مطالعات خود روی تعزیه، طراحی و به جهان معرفی کرد.
«محمود زنده نام» مشاور معاون صدا در امور هنرهای نمایشی رادیو و مدیر سابق تولید سیمای مرکز همدان در گفت‌وگو
با خبرنگار آیین و اندیشه فارس درباره واقعه عاشورا و لزوم پرداختن هنرمندان به این واقعه بیان کرد: مقوله عاشورا
به عنوان یک واقعه تاریخی و به عنوان یک رویداد مذهبی و از هر دو زاویه به ویژه برای اهالی
هنر قابل بررسی است؛ یعنی نقاشان، نگارگران و هنرمندان صوتی و تصویری شامل سینماگران و هنرمندان رادیو و تلویزیون می‌توانند
موضوعات کارشان را از میان وقایع عاشورا انتخاب کنند.
وی ادامه داد: اما آن چیزی که اهمیت دارد و در واقع انتظار بشریت از هنرمند این است که با
درک درست و دقیق از مفاهیم عاشورا به عنوان یک رویداد تاریخی و یک واقعه مذهبی، به کنه موضوع بپردازد
و تحقیق کند و در واقع به اصالت عاشورا و حرکت امام حسین (ع) نگاه کند و منبع الهام و
تولید آثار هنری اش را همین اصالت عاشورا قرار دهد.
* عرضه فرم و محتوای عاشورایی آثار هنری برای انتقال به نسل‌های جدید زنده نام خاطرنشان کرد: خیلی ها در
تاریخ آمدند و محتوا و فرم عاشورا را از هم جدا کردند، یعنی خیلی از حکومت ها به فرم عزاداری
و عاشورا و بزرگداشت واقعه عاشورا و امام حسین (ع) پرداختند که به نظر من این موضوع اجحاف به حرکت
تاریخی، سیاسی و مذهبی امام و یارانش است.
مشاور معاون صدای جمهوری اسلامی ایران بر توجه به فرم و محتوای عاشورا در کنار هم، تاکید کرد و گفت:
هنرمندان باید تلاش کنند فرم و محتوای واقعه عظیم عاشورا را در آثار هنری شان با هم عرضه کنند تا
برای نسل های آینده و مخاطبان قابل درک باشد.
شاید بحث تحقیق و نگاه هنرمندانه به موضوع عاشورایی و آن چیزی که از واقعه عاشورا تا به حال برای
ما مانده است، به عنوان یک فریضه و واجب کاری و هنری محسوب شود، به این دلیل که ما میراث
دار این مجموعه های هنری هستیم و بهتر است که با وجود آثار باقی مانده از این واقعه، بتوانیم این
حماسه عظیم را به طور سالم و در سلامت کامل به نسل های بعد انتقال دهیم.
* تاکید بر از بین بردن برخی شبهات توسط خلق اثر هنری وی در ادامه با ذکر مثالی تشریح کرد:
زمانی که در همدان بودم در بین کارهای تحقیقاتی‌ام، به عکسی رسیدم که شبهه‌ای را درباره مراسم و هیات‌های عزاداری
برای من برطرف کرد؛ در میان عکس‌های قدیمی مردم همدان، عکسی بود که در شب گرفته شده بود و گروه
عزادار سینه‌زن و زنجیر زن را دیدم که در حال حرکت در شهر بودند.
جلوی این هیات عزاداری شخصی با چوب بلندی که بر روی آن فانوس بود، راه می رفت و مسیر حرکت
هیأت‌های عزاداری را مشخص می کرد.
بعدها دیده می‌شود که همین شکل در هیات ها با چندین فانوس و چراغ به کار گرفته شد و نهایتاً
به چهل چراغ هایی تبدیل شدند که مسیر حرکت هیات ها را در زمان های نبود برق، مشخص و روشن
می کردند.
این موضوع شکلی کاربردی داشته و نوعی فرم بوده که اصل آن در عزاداری و بزرگداشت حرکت امام حسین (ع)
بوده؛ اما حالا به مرور و متاسفانه در طول تاریخ به اصل تبدیل شده است به این صورت که الان
در دوران ما، همین چهل‌چراغ‌ها شکیل، گسترده و بزرگ در روز روشن جلوی هیات قرار می گیرد و بدون مفهوم
وکاربرد حرکت می کند که اینها در نظر مردم اشیای مقدس، واجب و جزء لاینفک مراسم است.
زنده نام با اشاره به اینکه هنرمندان می توانند برخی از این شبهات را در اذهان مردم روشن کنند، گفت:
هنرمندان می توانند با تحقیق و خلق آثار هنری، ریشه برخی نشانه ها و آثاری که در هیات ها بوده
است را پیدا کنند و با دیدگاه تصویری منحصر به خودشان، به صورت کاملاً مطلوب، شبهات را از ذهن مردم
پاک کنند.
در این صورت است که شاهد هستیم به مرور به اصل و محتوای مراسم عزاداری عاشورا بر می گردیم و
اصالت حرکت امام حسین (ع) اهمیت پیدا می کند که همانا جلوگیری از رواج حکومت ناحق بود.
* حقیقت عاشورا بدون زینت و آذین‌های موجود، در آثار هنرمندان نمود یابد مدیر سابق تولید سیمای مرکز همدان به
تفاوت قیام امام حسین نسبت به دیگر اتفاقات مشابه در طول تاریخ اشاره کرد و در مورد وظیفه هنرمندان درباره
آن توضیح داد: فرم گرایی که ما در طول سال ها شاهد آن بودیم و متاسفانه برخی حکومت ها و
دولت ها به آن پرداختند و توسعه اش دادند، باعث ضربه زدن و لطمه وارد کردن به اصل و اساس
و محتوای حرکت امام بود، چرا که حضرت امام حسین (ع) با شهادت خود و یارانش از وقوع یک اتفاق
ناحق و ماندگاری یک حکومت دروغ جلوگیری کرد.
ما اگر در بحث محتوایی و در قصه ها، ادعیه، نقالی ها، نقاشی ها و آثار هنری مان فقط به
تشنگی امام و یارانش و شهادت ایشان بپردازیم، قصور کرده ایم.
اینها مواردی نیست که در تاریخ و ادبیات دیگر کشورها اتفاق نیفتاده باشد، چیزی که در قیام امام حسین (ع)
دارای اهمیت بود و در واقع عاشورا را عاشورا کرد، این بود که امام حسین هر آنچه را که داشت
و نداشت به خاطر یک محتوا و موضوع اساسی که قیام علیه ظلم و جلوگیری از شکل گیری حکومت ناحق
بود و در راه حق گذاشت.
اگر این حرکت امام حسین (ع) و حرکت های مشابه آن در طول تاریخ انجام نمی شد، بشریت به حکومت
هایی تن می داد که اصالتش زیر سوال می رفت.
زنده نام در این مورد تاکید کرد: فکر می کنم هنرمندان ما در همه عرصه ها باید فرم و محتوای
عاشورا را در کنار هم ببینند، بدون اینکه بیش از حد، توجه به ارزش برای فرم قائل شوند و فرم
و محتوا را با هم عجین کنند.
وقتی این نگاه را در آثار عاشورایی داشته باشیم متوجه می شویم چیزهایی که به عنوان زینت و آذین برای
محرم محسوب می شوند، خود به خود حذف می شوند.
فکر می کنم این رسالت، به عنوان رسالت اصلی هنرمندان شمرده می شود که با نگاه شان نسبت به این
مقوله، به موضوع عاشورا بپردازند و اگر این نوع دیدگاه منتقل شود، توانستیم اصالت عاشورا و حرکت امام حسین (ع)
را به نسل بعد ارائه دهیم.
* برشت با مطالعه بر روی تعزیه، سبک «اپیک» را طراحی کرد مشاور معاون صدا در امور هنرهای نمایشی رادیو
در مورد ویژگی های هنرمندان عاشورایی به خبرنگار فارس گفت: هنرمندی که قصد دارد در وادی عاشورا کار کند بالطبع
باید خودش وابستگی عاطفی، احساسی و عقلی با موضوع عاشورا و امام حسین داشته باشد، چرا که اگر دیدگاهش، دیدگاهی
منطقی و آگاهانه نباشد همان اتفاقی می افتد که در طول تاریخ در دوران مختلف افتاده و فقط به فرم
توجه شده است.
در واقع هنرمندان هستند که با تاکید بر عناصر کاذب می توانند ذهنیت ها را نسبت به موضوعی تغییر دهند،
اما اگر هنرمند با آگاهی آثار هنری اش را خلق و ارائه کند، مخاطبان را قطعاً تحت تاثیر قرار می
دهد.
وی درباره اینکه آثار هنری عاشورایی هنرمندان قابلیت جهانی شدن را دارد یا خیر، بیان کرد: آثاری که هنرمندان ما
در زمینه عاشورا دارند و در واقع با ارائه آنها می توانیم در عرصه جهانی ابراز وجودکنیم، در زمینه های
مختلف موجود است؛ برای مثال آثار استاد فرشچیان، از جمله آثاری هستند که در آن هم از شیوه و سبک
نقاشی ایرانی استفاده شده و هم به لحاظ محتوایی، محتوای عاشورا را منتقل می کند.
همچنین تعزیه را هم می توانیم به عنوان یک اثر نمایشی به جهانیان معرفی کنیم، چرا که نوعی شیوه نمایشی
است که مشابهی در کشورهای دیگر ندارد و این، همان شکلی است که بعدها برتولت برشت (نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر
آلمانی ۱۸۹۸ ـ ۱۹۵۶)، سبک «اپیک» یا فاصله‌گذاری‌ را بر اساس مطالعاتش روی تعزیه، طراحی و به جهان معرفی کرد.
(سبک فاصله‌گذاری: در این شیوه، بازیگران ابتدا به تماشاگر یادآوری می‌کنند که بازیگرانی هستند که در هر لحظه امکان دارد
نقش‌های مختلفی را بازی کنند و تماشاگر هم آن را می‌پذیرد و یک بازیگر امکان دارد چند نقش را در
آن واحد اجرا کند.
این سبک مقابل سبک «رئال» قرار دارد). * باید از داشته‌های هنری خودمان در جهت جهانی کردن عاشورا بهره گیریم
زنده نام با تاکید بر استفاده از توانایی و سرمایه های هنری در کشور، خاطرنشان کرد: تنها اشکال ما این
است که از داشته های خودمان به طور مدون و حساب شده استفاده نمی کنیم و نمی توانیم ویترین خیلی
خوبی برای جهان فراهم کنیم وآثار هنری و نمایشی مان را که در ارتباط با عاشورا شکل گرفته است را
در طول سال ها به نمایش بگذاریم.
مشاور معاون صدا در امور هنرهای نمایشی رادیو متذکر شد: به نظرم فضا و یا تشکیلاتی باید به این مهم
بپردازد و شیوه های هنری ویژه محرم و عاشورا که در طی سال ها تلاش و فعالیت به دست آمده
را احصا کند و بعد به جهانیان نشان دهد که مثلاً نمایش یا درام عاشورایی ما چه ویژگی‌هایی دارد و
آن را به عنوان یک شیوه کاری در دنیا ثبت کنیم.
بستر این کار فراهم است و اگر این مهم توسط یک ارگان مسوول تحقق یابد توانسته ایم از توانایی های
موجودمان بهره بگیریم.
محمودزنده نام در پایان گفت: وقتی سوگواره ها و رادیو تئاترهای عاشورایی در کشور تولید و پخش می شوند، در
واقع قدمی مثبت برای ثبت آنها برداشته می شود و این آثار و پدید آورندگان آنها جایگاه مهمی پیدا می
کنند.
این نوع حرکت ها، جریان هایی داخلی است، اما برای تحقق جریان بین المللی آن هم باید شاهد اتفاقاتی نظیر
آنها باشیم که در این زمینه کم کار کرده ایم.
خبرگزاری فارس

این بازی خیلی خوبه حتما ببینید و انجام بدید

تست تصادف خودروهای برتر دنیا در سال 2022

برچسب ها:

اخبار مرتبط:

پیشنهادات ویژه