
سگ یکی از پرطرفدارترین حیوانات خانگی در جهان است و از زمانهای قدیم به عنوان همراهان انسانها در زندگی مشترک شناخته شدهاند. این حیوانات وفادار، باهوش و همدمی قابل اعتماد هستند و ارتباط ویژهای با انسانها برقرار میکنند. سگها به عنوان سگهای نگهبان، سگهای راهنما، سگهای جستجو و نجات، سگهای شکاری و حتی سگهای خانگی مورد استفاده قرار میگیرند.
پرورش سگ یکی از فعالیتهای محبوب در جامعه است. سگها به عنوان حیوانات خانگی و همراهی، دوستان وفاداری برای انسانها بوده و از زمانهای قدیم نیز به عنوان حیوانات همراه برای مردم استفاده میشدهاند. در این مقاله، به برخی از جنبههای پرورش سگ و معرفی نژادهای مختلف سگ از سگ های اصیل ایرانی از سرابی و قدرجونی تا پژدر و خراسانی و غیره میپردازیم. همانطور که می دانید ، تقریبا تمامی گله داران کشورمان برای محافظت از گله ی گوسفند در برابر گرگ ها و سرقت از سگ استفاده می کنند .
پرورش و نگهداری سگ های اصیل ایرانی
- انتخاب نژاد: در پرورش سگ، انتخاب نژاد مناسب بسیار مهم است. نژادهای مختلف سگ دارای ویژگیها و نیازهای متفاوتی هستند. بنابراین، قبل از تصمیم گیری برای خرید یک سگ، به بررسی و آشنایی با نژادها و نیازهای آنها بپردازید.
- فضای مناسب: سگها نیاز به فضای مناسب برای فعالیت دارند. در صورتی که زندگی شهری دارید، مطمئن شوید که فضایی برای پرواز و تمرین فیزیکی سگ در اطراف خانه وجود داشته باشد. همچنین، فضای داخلی خانه را هم برای آنها راحت و امن تهیه کنید.
- تغذیه: تغذیه صحیح و متعادل برای سگ بسیار اهمیت دارد. بهتر است از غذاهای با کیفیت برای سگ استفاده کنید و به نیازهای تغذیهای آن توجه کنید. همچنین، تعیین میزان و زمانبندی تغذیه مناسب نیز حائز اهمیت است.
- بهداشت و مراقبت: سگها نیازمند مراقبت و بهداشت مناسب هستند. مراقبت از پوست، پوشش و اندامهای سگ، شستشوی منظم، معاینات واکسیناسیون و مراجعه به دامپزشک به منظور حفظ سلامتی سگ بسیار ضروری است.
- آموزش و تربیت: آموزش و تربیت سگ از سنین تولگی و جوانی باید آغاز شود. آموزش دستورات اساسی مانند حفظ حیثیت، عدم حمله، حمایت و شناخت وظایف خود میتواند به روابط متین بین سگ و صاحب آن کمک کند.
- تعامل اجتماعی: سگها نیازمند تعامل اجتماعی هستند. آنها نیاز به بازی، مسابقه و تعامل با سایر سگها و انسانها دارند. بنابراین، برای سگ خود فرصتهای مناسبی برای تعامل اجتماعی ایجاد کنید.
- عشق و محبت: عشق و محبت به سگ شما بهعنوان یک عضو خانواده بسیار مهم است. سگها حیوانات اجتماعی هستند و به محبت و توجه صاحبانشان نیاز دارند. ایجاد ارتباط عمیق و ایجاد بستری برای ارتباط احساسی با سگ میتواند به رشد و رفاه آن کمک کند.
با رعایت موارد فوق و اخذ راهنماییهای لازم، میتوانید یک سگ سالم، خوشرو و همراه وفادار داشته باشید. همچنین، پرورش سگ میتواند تجربهای مثمرثمر و شادی برای شما به عنوان صاحب سگ باشد.
مدت زمان بارداری سگ ماده
مدت زمان بارداری سگ ماده در حدود ۶۳ تا ۶۵ روز است. این مدت زمانی که از زمان تلقیح تا زمان تولد توله ها میگذرد، به عنوان دوره بارداری معروف است. اما ارقام دقیق مدت زمان بارداری ممکن است بین نژادها و حتی بین سگهای مختلف داخل هر نژاد متفاوت باشد، اما معمولاً در این بازه زمانی قرار دارد.
در طول دوران بارداری، سگ ماده نیازمند مراقبت و توجه ویژه است. آنها نیاز به تغذیه مناسب، ویتامینها و مواد معدنی، تمرین ملایم و مراجعات منظم به دامپزشک دارند تا سلامتی خود و جنین را حفظ کنند. همچنین، در این دوره، سگ ماده به یک محل آرام و ایمن برای زایمان نیاز دارد تا جنینها به سلامتی متولد شوند.
در صورتی که قصد پرورش سگها را دارید و یک سگ ماده دارید، مهم است به دوره بارداری و نیازهای مراقبتی آن توجه کنید تا بهترین شرایط را برای مادر و توله ها فراهم کنید. در صورتی که شک دارید یا نگرانیهای خاصی دارید، بهتر است با دامپزشک خود مشورت کنید.
زایمان سگ ماده
زایمان سگ ماده یک رویداد مهم است که نیازمند مراقبت و توجه ویژه است.
در زیر فرایند زایمان سگ ماده را به طور کلی توضیح میدهم:
- نشانههای زایمان: قبل از زایمان، سگ ماده ممکن است نشانههایی از نزدیک شدن به زمان تولد نشان دهد. این نشانهها میتوانند شامل کاهش اشتها، نگرانی و آشفتگی، آمادگی لوله تولید، تغییرات در رفتار و حرکات بدنی و تشدید حرکات استریلیزاسیون باشند.
- آمادهسازی محل زایمان: قبل از زایمان، برای سگ ماده یک محل آرام و ایمن برای زایمان فراهم کنید. این محل باید گرم و خشک باشد و از اختلافات دمایی و ترس و وحشت محافظت کند.
- شروع زایمان: زایمان سگ ممکن است با مخاط روشن و شفاف در مجرای تناسلی شروع شود. سگ ممکن است درد و آزار را تجربه کند و سعی کنید به او آرامش و کمک بدهید . اگر سگ مشکلی در زمینه زایمان دارد یا طول زمان زایمان بیش از حد طولانی است، بهتر است به دامپزشک مراجعه کنید.
- تولد توله ها: سگ ماده بعد از مدتی که درد و زحمات زایمان را تجربه کرده است، شروع به تولید توله ها میکند. سگ ممکن است برخی از توله ها را بلافاصله پاک کند و برخی را ممکن است برای مدتی لمس نکند. اگر توله ها به نظر ضعیف یا مشکل دار میآیند، بهتر است به دامپزشک مراجعه کنید.
- پس از زایمان: پس از زایمان، ماده سگ به توله ها مراقبت میکند و آنها را مکیده و تمیز میکند. در این مرحله، شما نیز باید مراقبت ویژهای به ماده سگ و توله ها ارائه دهید. ممکن است نیاز به تمیزکاری، مراقبت از سرپنجهها و ارائه تغذیه مناسب برای ماده سگ و توله ها داشته باشید.
اگر شما نگرانی خاصی در مورد زایمان سگ ماده دارید یا در صورتی که هرگونه مشکلی پیش آمده است، بهتر است به دامپزشک خود مراجعه کنید.
مراحل رشد توله سگ
رشد توله سگ یک فرایند طبیعی است که به طور کلی تحت تأثیر ژنتیک، محیط زندگی و تغذیه مناسب قرار میگیرد. در طول این فرایند، توله سگ از یک وضعیت بسیار کوچک و ضعیف به یک سگ بالغ با اندازه و قد مطلوب رشد میکند.
در ادامه، برخی از مراحل اصلی رشد توله سگ را توضیح میدهم:
- نوزادی: در این مرحله، توله سگ به تازگی به دنیا آمده است. او وابستگی کامل به مادر خود دارد و برای تغذیه از شیر مادرش استفاده میکند. توله سگ نیاز به گرمای بیشتر دارد و بیشتر اوقات خواب است.
- پیش از ترک مادر: در این مرحله، توله سگ شروع به مصرف غذای جامد میکند و از ترک مادرش آماده میشود. توله سگ باید آموزشهای اولیه را دریافت کند و با اجتماعیسازی و آموزش ابتدایی آشنا شود.
- مرحله نوجوانی: در این مرحله، توله سگ شروع به رشد سریعتری میکند. او به شدت فعال است و انرژی زیادی دارد. تمرین و فعالیتهای جسمانی منظم در این مرحله بسیار مهم است.
- بلوغ: در این مرحله، توله سگ به بلوغ میرسد و بزرگترین رشد بدنی را تجربه میکند. ساختار استخوانی و عضلانی تغییر میکند و دوران جدیدی از نیرو و قوا برای فعالیتهای روزمره به وجود میآید.
مهمترین نکته در هر مرحله، توجه به تغذیه مناسب و مراقبتهای بهداشتی است. غذای مناسب، تمرین منظم، تزریق واکسنهای لازم و بازدیدهای منظم از ویترینری برای بررسی سلامتی توله سگ بسیار حائز اهمیت هستند. همچنین، محیط زندگی ایمن و مناسبی برای توله سگ فراهم کنید و به او مراقبت و عشق و محبت کافی ببخشید.
یه غذای خانگی بسیار مفید برای سگ ها برای نژاد های کوچک و بزرگ
واکسیناسیون سگها
واکسیناسیون سگها یک مرحله بسیار مهم در مراقبت و حفاظت از سلامت آنها است. واکسنها به سگها کمک میکنند تا در مقابل بیماریهای عفونی و واگیر، که ممکن است برای آنها خطرناک باشد، مقاومت بیشتری پیدا کنند.
در طول عمر سگ، تعدادی از واکسنها باید به صورت منظم و با توجه به برنامه واکسیناسیون پیشنهادی توسط ویترینری تزریق شوند. واکسنهای مهمی که برای سگها توصیه میشود عبارتند از:
- واکسن تنفسی: این واکسنها برای محافظت در برابر بیماریهایی مانند شاهینخواری (Distemper)، هپاتیت ویروسی سگ (Canine Adenovirus Type 1) و پاراگریپ (Parvovirus) تزریق میشوند.
- واکسن ضد شیره: واکسنهای ضد شیره برای محافظت در برابر بیماری بوردتلا (Bordetella)، کراوناویروس (Canine Coronavirus) و آدنوویروسی سگ (Canine Adenovirus Type 2) استفاده میشوند.
- واکسن ضد ترشح ناشی از کنهها: این واکسنها برای محافظت در برابر بیماری لیشمانیاز (Leishmaniasis) که توسط کنههای معدهای منتقل میشود، استفاده میشوند.
- واکسن ضد سوزاک (Rabies): واکسن سوزاک برای محافظت در برابر بیماری سوزاک، یک بیماری واگیر و ممیز شده است که برای انسان نیز بسیار خطرناک است. واکسنسوزاک در بسیاری از کشورها اجباری است و سگها باید به طور منظم واکسینه شوند.
در ایران، میزان تنوع نژادهای سگ بسیار زیاد است و شامل نژادهای مختلفی میشود. در زیر، برخی از نژادهای سگ های اصیل ایرانی و یا موجود در ایران را بررسی میکنیم:
سگ تازی ایرانی
تازی (سالوکی یا پرشین هوند) گونهای از سگ است سگ تازی میگویند که در گذشته و هماکنون در جایجای آسیا و خاورمیانه برای شکار پرورش داده میشود. این نژاد سگ، که یکی از سگ های اصیل ایرانی می باشد ، دومین نژاد سریع سگ در جهان است. امروز نیز در ایران به شکار با آن میپردازند اما در ایران و بیشتر کشورهای جهان همچنین به عنوان سگ خانگی یا برای شرکت در مسابقه نگهداری میشود. تازی بسیار تند میدود و با کمک آن میتوان حیوانات تیزپا مانند آهو و خرگوش را شکار کرد. اینگونه سگها کموبیش در همهٔ مناطق آب و هوایی ایران و جهان میتوانند زندگی کنند.
عدهای میپندارند که «تازی» در فارسی از مصدر «تاختن» و «تازیدن» میآید که همساز با ویژگی دوندگی این گونه از سگ است.
این سگ بومی ایران است. اما در ایران نژاد پرطرفداری نیست.
سگ قفقازی
سگ قفقازی یکی از سگ های اصیل ایرانی ، یک سگ گله آسیایی است ( اجداد سگ قفقازی سگ تالشی بوده ) و همانطور که از اسمش پیداست متعلق به شمال قفقاز، گرجستان، ارمنستان ، آذربایجان و ایران است. زادگاه اصلی این سگ کشور گرجستان است.همچنین نژاد گرجی سگ قفقازی جثه بزرگتری دارد این نژاد در ایران به سگ شاهسون نیز معروف است.
وزن جنس نر این سگ بین ۶۰ تا ۱۳۰کیلوگرم و ماده هابین ۵۰ تا ۸۰ کیلوگرم است. این سگ در مقایسه با سگ سرابی وزن بیشتری دارد اما از لحاظ مقایسه با سگ سرابی دارای ضعف هایی است.
سگ قهدریجانی یا سگ قدرجونی یک سگ های اصیل ایرانی
سگ قهدریجانی نامی است که بر روی سگهای ناحیه قهدریجان در استان اصفهان گذاشته شدهاست. سگ قهدریجانی ، این سگ های اصیل ایرانی سگی از نوع ماستیف است. طول عمر این سگها بین ۱۰ تا ۱۵ سال است.این سگها سینهای عضلانی و درشت، پوزه درشت و سیاه و فک پهن و قدرتمندی دارند. پوشش بدن سگهای قدرجونی بسیار پر مو و متراکم است که همین ویژگی باعث میشود تحمل آب و هوایی مختلف را داشته باشند. این نژاد دم بسیار پر مویی دارد که در بیشتر مواقع به پشت برمیگرداند. این سگها دارای گوشهای افتاده و چشمهای قهوهای یا سیاه هستند.
سگ نژاد آلابای
سگ نژاد آلابای یا شپرد آسیای مرکزی، اصالتش به کشور های آسیایی از جمله ترکمنستان و روسیه بر می گردد و به سگ گله منطقه آسیای مرکزی معروف است. در کشور ترکمنستان این سگ به عنوان محافظ گله، سگ جنگی، سگ نظامی، محافظ شخصی و نگهبان فعالیت می کند. این نژاد توانایی شگرفی در تحمل شرایط سخت محیطی دارد به طوری که حتی در سخت ترین نقاط کره زمین می تواند زندگی کند. این سگ همچنین، یکی از قوی ترین و بزرگ ترین سگ های محافظ جهان است.
سگ سرابی یک سگ های اصیل ایرانی
سگ سرابی از نژاد سگ های اصیل ایرانی بزرگ اندام از نوع ماستیف است. ظاهر این سگ به سگ کانگال شباهتهایی دارد که این به دلیل موقعیت نزدیک جغرافیایی این دو نژاد است اما سگ سراب از لحاظ جثه کمی بزرگتر از سگ کانگال است. وزن این این نژاد در نرها بین ۷۰ الی ۱۰۰ کیلوگرم و مادهها ۶۰ تا ۸۰ کیلوگرم است، ارتفاع جنس نر بین ۷۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر و مادهها بین ۶۰ تا ۸۵ سانتیمتر است. زادگاه اصلی این نژاد درشت اندام منطقه آذربایجانِ شهرستان سراب است. از این سگ بیشتر به عنوان سگ گله و سگ نگهبان استفاده میشود.
سگ کانگال
کانگال یک نژاد سگ نگهبان احشام بزرگ از استان سیواس، شهر کانگال ترکیه است. این نژاد سگ جزو سگهای ماستیف قرار دارد. سگهای کانگال از یک پوشش مایل به زرد و پوزه سیاه برخوردار هستند. از جثه بزرگ و استخوان بندی قوی برخوردار است و به شدت نترس و شجاع میباشد. این سگ از نژاد اصیل است و یک کانگال اصیل به راحتی از کانگال دورگه قابل شناسایی است؛ و پوشش مایل به زرد دارند این سگ شباهت هایی با سگ سرابی دارد که بسیاری معتقدند به خاطر نزدیکی موقعیت جغرافیای آنهاست.
سگ پژدر
سگ پژدر یا پشدر (Kurdish mastiff) نامی است که بر روی سگهای ناحیه پژدر کردستان گذاشته شدهاست. سگ پژدر سگی این سگ های اصیل ایرانی از نوع ماستیف است. پژدر سگی نگهبان است که به دلیل قدرت بدنی بالا و شجاعت طرفداران زیادی دارد. طول عمر این سگها بین ۱۰ تا ۱۳ سال است.
پژدر قدیمیترین سگ گله آسیا است که سابقه ۵۰۰۰ ساله دارد. در کتیبههای به جامانده، تصاویری از نژاد سگ پژدر که برای شکار و محافظت از آنها استفاده میکردند نقش شدهاست.
سگ پژدر در شهرهای کردستان عراق شامل پژدر، سلیمانیه و کرکوک و برخی شهرهای ایران مانند: سقز، بوکان، سردشت، مهاباد وجود دارد.
سگ خراسانی یک سگ های اصیل ایرانی
سگ خراسانی نامی است که بر روی سگهای ناحیه خراسان گذاشته شدهاست. سگ خراسانی بزرگ اندام از نوع ماستیف است.
سگهای خراسانی سگهای بزرگ اندام که دارای خط پشتی مستقیم و گردن بلند و ضخیم هستند. سر این نژاد بهصورت افقی یا با زاویه کمی به سمت پایین است، در حالی که چشمها مستقیم به جلو خیره شدهاند. پوزه خشک و عضلانی دارد. رنگهای پوست در این نژاد اغلب سفید، سیاه و خاکستری راه راه و یا سرخ و قهوهای با لکه سفید بر روی سینه است. بدن سگهای خراسانی اغلب با لکههای تیره پوشیده شدهاست اما معمولاً این لکهها با پوششی از موها پوشیده شده و دیده نمیشوند. این لکهها میتوانند قسمت داخلی دهان، پل بینی و شکم را نیز بپوشانند.
نژاد های مختلف سگ در دنیا
سگ پشت بلند یا آلمانی: سگ آلمانی یا پشت بلند نژادی بزرگ، قوی و با وفاداری بالا است. آنها برای استفاده در نگهبانی، کارهای پلیسی و عموماً به عنوان سگهای خدمتی و آموزش دیده شناخته میشوند.
سگ هاسکی: سگ هاسکی نژادی متوسط تا بزرگ است که از منطقه سیبری میآید. آنها برای پوست مشکیشان و چشمان آبیشان شناخته میشوند. سگ هاسکیها فعال و اجتماعی هستند و معمولاً برای کارهای سوارکاری و کشیدن سورتمه استفاده میشوند.
سگ لابرادور: سگ لابرادور نژادی متوسط تا بزرگ است که از انگلستان میآید. آنها به عنوان سگهای همراه و خانگی بسیار محبوب هستند. سگ لابرادورها هوشمند، بازیگوش و دوست داشتنی هستند و به خوبی برای آموزش و کارهای دامپزشکی مناسب هستند.
سگ بیگل: سگ بیگل نژادی کوچک تا متوسط است که اصلیتر در فرانسه و بریتانیا پرورش داده میشود. آنها برای شناختار صورت خاص خود و صدای بلند شان شناخته میشوند. سگ بیگلها بازیگوش و دوست داشتنی هستند و برای شکار کوچک و همراهی مناسب هستند.
سگ شیپرد: سگ شیپرد نژادی بزرگ و قوی است که اصلیتر از آلمان میآید. آنها به عنوان سگهای نگهبان و پلیسی شناخته میشوند. سگ شیپردها باهوش، وفادار و کارگزاران عالی هستند و برای کارهای نگهبانی، جستجو و رهبری مناسب هستند.
علاوه بر این، نژادهای دیگری مانند سگ ژرمن شپرد، سگ روتوایلر، سگ بکسر، سگ یورکشایر تریر و سگ مالتیز نیز در ایران رایج هستند. برخی از این نژادها در برنامههای نگهداری خانگی، نمایشگاهها و ورزشهای سگها شرکت میکنند.