آشنایی با رزماری و شیوه نگهداری از آن

گیاهی خشبی، چندساله و معطر است که برگ‌هایی سوزنی‌شکل و همیشه‌سبز دارد. رزماری بومی منطقهٔ مدیترانه و کشور اوروگوئه است.

رزماری

نام علمی : Rosmarinus officinalis

خانواده Labiatae :

نام انگلیسی : Rosemary

مورفولوژی

این درختچه همیشه سبز بومی اروپای جنوبی و حوالی مدیترانه است دارای فرم متراکم، برگهای باریک، کبودرنگ و معطر و گلهای کوچک به رنگ آبی مایل به بنفش است که از اواسط بهار تا اوایل تابستان و گاهی اوقات در پاییز ظاهر می‌شوند. حداکثر بلندی و گستردگی آن ۵/۱ متر است.

نیازها

نیاز به محل آفتابی و خاک معمولی با زهکشی خوب دارد. نسبت به سرما نسبتاً مقاوم است و تا دمای ۵ـ درجه سانتیگراد را تحمل می‌کند اما در مناطق سرد بهتر است آن را در ضلع جنوبی یا غربی دیوار کاشت. هنگام بهار (بعد از پایان یخبندان) شاخه‌های آسیب دیده از یخبندان را حذف نموده و تنها شاخه‌های چوبی سالم را باقی می‌گذارند و گیاهان مسن را که بصورت آشفته درآمده و فرم خود را از دست داده‌اند سر بر می‌کنند تا جوانه‌های جدید رشد کنند.

اگر از این درختچه برای ایجاد پرچین استفاده شود، هرس فرم آن باید بعد از پایان گلدهی صورت گیرد.

کاربرد

برای ایجاد پرچین مناسب است. از برگهای معطر آن در آشپرخانه برای معطر کردن غذا استفاده می‌شود.

ازدیاد

۱ـ گرفتن قلمه در تابستان یا پاییز از شاخه‌هایی که چوب آنها کمی سخت شده است و ریشه‌دار کردن آنها در شاسی سرد.

۲ـ کاشت بذر در بهار که در خاک شنی در شاسی یا گلخانه کاشته می‌شوند.

بد نیست درباره خواص و مضرات رزماری بیشتر بدانید

اکلیل کوهی یا همان رزماری گیاهی با خواص داروئی و طبی فراوان است. از عصاره برگ های این گیاه برای تهیه دارو و عطر استفاده می شود.

خواص

– عصاره رزماری برای درمان ریزش مو موثر است.

– عصاره این گیاه مفید، باعث التیام دردهای مفصلی، عضلانی و سیاتیک می شود.

– برگ های گیاه رزماری در تهیه مواد غذائی یا معطر کردن روغن و نوشیدنی ها
می تواند به عنوان ادویه استفاده شود.

– رزماری به دلیل داشتن خواص متعدد در تولید محصولات آرایشی بهداشتی کاربردهای متعددی دارد.

– دمنوش رزماری حاوی آنتی اکسیدان های قدرتمند و ویتامین های مختلفی است
و می تواند برای درمان سوء هاضمه مورد استفاده قرار گیرد.

– به دلیل داشتن خاصیت ضدعفونی، جوشانده رزماری برای غرغره کردن گلو مناسب است.

– اضافه کردن عصاره رزماری در وان حمام، باعث می شود که جریان گردش خون
افزایش پیدا کند و همین امر درد یا نارحتی های پوستی را تسکین می دهد.

– دمنوش رزماری حاوی ویتامینهای متعددی نظیر ویتامین A، تیامین / ویتامین ۱B، ریبوفلاوین / ویتامین B2، نیاسین / ویتامین ۳B، ویتامین ۶B، ویتامین B12، بیوتین، اسید پانتوتنیک، ویتامین C، ویتامین D، ویتامین E و ویتامین K است.

– از آنجائیکه رزماری حاوی اسید رزمارینیک و آنتی اکسیدان های دیگر می باشد
برای عملکرد بهتر مغر نیز مفید است.

– رزماری با افزایش گردش خون برای مبارزه با بیماری هایی نظیر رماتیسم،
عفونت و سوء هاضمه مورد استفاده قرار می گیرد.
استفاده در آشپزی

از برگهای تازه و خرد شده اکلیل کوهی به دلیل وجود اسانس معطر و روغن فرار و همچنین تانن در سالاد و در تهیه خوراکهای مرغ و ماهی استفاده می شود. پودر برگهای خشک شده اکلیل کوهی به تنهایی یا همراه با سایر ادویه جات به عنوان چاشنی جهت خوش طعم نمودن غذاها به خصوص سس سالاد به کار می رود.

خواص دارویی

از نظر خواص طبی و دارویی اکلیل کوهی اثر ضدعفونی کننده و معرق داشته و جریان خون را در اندامهای شکمی افزایش می دهد و در تحریک میزان ترشح شیره های گوارشی و صفرا بسیار مفید است. این گیاه شفا بخش برای معالجه رماتیسم، فلج، سستی اعضاء، تشنج، اختلالات عصبی و تنفسی و همچنین نارسایی کبد و کیسه صفرا مفید و موثر است. این گیاه و سبزی در ایران کمتر مورد توجه طباخان و بانوان آشپز ایرانی قرار گرفته ولی در کشورها ارو.پایی جایگاه ممتازی در آشپزخانه داشته و در تهیه سسها و هنگام خوردن گوشت کباب وجود آن ضروری است.

مصرف اکلیل کوهی باعث گشادی رگ‌ها و تقویت گردش خون می شود و بنابراین برای جلوگیری از ریزش موها مفید است.

مضرات

– مصرف نوع رقیق نشده روغن این گیاه می تواند باعث استفراغ، خونریزی رحمی و تحریک کلیه ها شود.

– در دوران بارداری و شیردهی مصرف رزماری می تواند باعث خونریزی یا سقط جنین شود.

– افرادی که دچار اختلالات تشنجی هستند، مصرف رزماری می تواند این اختلالات را افزایش دهد.

گلدونه و آکا ایران