با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی بیشتر مشکلات ناباروری در جهان قابل درمان هستند
ناباروری مسئله ای شایع در جهان است که ممکن است در مرد و زن وجود داشته باشد و عوامل مختلفی نیز بر این موضوع موثر هستند. امروز در نیک صالحی می خواهیم بررسی کنیم که میزان شیوع ناباروری در مردان ایرانی در مقایسه با آمارهای جهانی چگونه است. با ما همراه باشید
شیوع ناباروری در مردان ایرانی
ناصر امیرجنتی، متخصص اورولوژی و فوقتخصص ناباروری مردان و عضو تیم تخصصی مرکز
درمان ناباروری ابنسینا در گفتگو با برنامۀ «پایان ناباروری» میزان شیوع ناباروری مردان را بالاتر از
آمارهای جهانی دانست و گفت: آمارهای جدید در ایران سهم علتهای مردانه در ناباروری
را هفتاد درصد اعلام کردهاند که بالاتر از پنجاه درصد اعلامی از سوی سازمان جهانی بهداشت است.
البته این آمار هم شامل مواردی است که علت مردانه بهتنهایی عامل ناباروری است،
هم مواردی که به صورت مشترک، در کنار علل زنانه، باعث ناباروری میشود.
مدیر کلینیک ناباروری مردان ابنسینا با اشاره به این آمار، یادآور شد: بهرغم این آمارها،
هنوز بعضی از آقایان نمیتوانند بپذیرند که ممکن است مشکل باروری داشته باشند و باید
برای تشخیص و درمان مراجعه کنند و همچنان خانم را مقصر ناباروری قلمداد میکنند.
ما مواردی داشتیم که آقا بهرغم آزواسپرمی، یعنی نداشتن اسپرم، سه بار ازدواج
کرده بود تا نشان دهد مشکل از خودش نیست.
این متخصص اورولوژی، ناباروری را یک بیماری بیعلامت دانست و گفت: در اغلب موارد،
فرد هیچ درد یا شکایتی ندارد، کارکرد جنسی طبیعی دارد، یعنی هیچ مشکلی در زناشویی،
نعوظ یا انزال ندارد و حتی ظاهر مایع منی او طبیعی است و فقط زمانی متوجه وجود مشکل
میشود که برای بارداری اقدام میکند. در چنین مواردی، اگر زن و شوهر پس از یک سال
اقدام منظم برای بارداری، نتیجه نگرفتند هر دو با هم باید به یک مرکز درمان ناباروری معتبر مراجعه کنند.
میزان شیوع ناباروری در مردان
امیرجنتی علل ناباروری مردانه را در سه دستۀ علل تولیدی، علل انتقالی و علل انزالی طبقهبندی کرد و توضیح داد: فرایند تولید اسپرم توسط مغز و محور هیپوتالاموس- هیپوفیز هدایت میشود و با ترشح هورمونها و انتقال آنها از طریق دستگاه گردش خون به غدد جنسی و اندامهای تناسلی، فرایند اسپرماتوژنز یا تولید سلولهای اسپرم انجام میشود؛ بنابراین اگر این روند دچار اختلال شود، تولید اسپرم مختل میشود. برای نمونه، اگر هیپوفیز به درستی عمل نکند و هورمونهای لازم را ترشح نکند، اسپرم تولید نخواهد شد یا اگر بیضهها به دلایل مادرزادی یا اکتسابی آسیبدیده باشند، مثل بیضه نزولنکرده یا واریکوسل، تولید اسپرم دچار اختلال میشود.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابنسینا درباره علل انتقالی و علل انزالی ناباروری گفت: گاه اسپرم تولید میشود، اما در مسیر انتقال به بیرون با مانع مواجه میشود. مثلاً مجاری اسپرمبر به عللی دچار انسداد میشوند یا التهاب پروستات مانع عبور اسپرم میشود. در مواردی نیز تولید و انتقال سالم است، اما مشکل در مرحله انزال است. برای مثال، آقا به دلایلی مثل دیابت، دچار انزال معکوس است و مایع منی به جای خروج، به داخل مثانه برمیگردد.
امیرجنتی با اشاره به لزوم اصلاح سبک زندگی برای افزایش توان باروری گفت: اینکه میگوییم این عوامل بهطور موقت باعث ناباروری میشوند، به این معناست که با حذف این عوامل خطرزا، ظرف سه ماه شرایط اسپرم بهبود پیدا میکند. اما باید توجه داشت که این عوامل بر روی هم اثر تشدیدکننده دارند، یعنی اگر آقایی هم چاق باشد، هم شغلش رانندگی باشد، هم دخانیات مصرف کند، این فاکتورها یکدیگر را تشدید میکنند و شرایط سختتر میشود.
میزان ناباروری در مردان ایرانی
مدیر کلینیک مردان مرکز ابنسینا انتخاب یک مرکز معتبر و جامع را نخستین و مهمترین قدم در مسیر تشخیص و درمان ناباروری دانست و توضیح داد: اگر زوجی با مشکل ناباروری مواجه شدند، اول باید یک مرکز خوب را برای درمان انتخاب کنند، یعنی مرکزی که همه امکانات و تخصصهای لازم برای تشخیص و درمان ناباروری را داشته باشد. زیرا تشخیص و درمان ناباروری فقط در حیطۀ یک تخصص نیست. برای مثال، یک متخصص زنان یا یک متخصص مردان به تنهایی نمیتواند به این کار بپردازد، زیرا هم آقا و هم خانم باید همراه هم بررسی شوند.
این متخصص اورولوژی خاطرنشان کرد که آزمایشهای اختصاصی ناباروری باید حتماً در مراکز درمان ناباروری انجام شود و افزود: آزمایش اسپرم یا اسپرموگرامی که در آزمایشگاههای عمومی انجام میشود، برای ما اعتبار تشخیصی ندارد. این آزمایش حتماً باید در یک مرکز معتبر درمان ناباروری و با استانداردهای دقیق و بهروز انجام شود. لازم است یادآوری کنم که این آزمایش فقط برای بررسی توان باروری آقایان است و نمیتوان با یک آزمایش اسپرم، احتمال بروز مشکلات ژنتیکی در جنین یا جنسیت جنین و مانند اینها را پیشگویی کرد.
امیرجنتی درباره روند درمان ناباروری گفت: لازم است درمان ناباروری بهصورت تیمی انجام شود. ما در مرکز ابنسینا کلینیک مردان و زنان را در کنار هم داریم و افزون بر اینها، متخصصان دیگر رشتههای مرتبط، مانند عفونی، غدد، ژنتیک و داخلی هم در مرکز حضور دارند. همه ما به اطلاعات پرونده بیماران که به صورت نظاممند ثبت و نگهداری میشوند دسترسی داریم و این باعث میشود تا با همفکری و در نظر گرفتن همه عوامل، بتوانیم به یک تصمیم درمانی مؤثر و مقرون به صرفه برای بیمار برسیم و لازم نباشد برای همه مراجعان آی وی اف یا میکرواینجکشن تجویز کنیم.
بد نیست دلایل شایع ناباروری در مردان را بشناسید
حدود ۲۰ درصد زوجهای ایرانی دچار مشکلات ناباروری هستند. یکی از علل ناباروری در زوجها ناشی از ناباروری مرد است. پیگیری به موقع و انجام آزمایشهای لازم برای تشخیص دلیل ناباروری در مردان میتواند منجر به درمان مشکل و افزایش شانس بارداری زوجها شود. در این مطلب میتوانید با ناباروری مردان و روشهای درمان آن آشنا شوید.
در این مقاله مطالعه میکنید:
عوامل مؤثر در ناباروری مردان
واریکوسل و ناباروری
مشکلات انزال مردان
تعداد و کیفیت اسپرمها
پادتنهای ضداسپرم
عوامل مؤثر در ناباروری مردان
در صورت داشتن مشکل باروری، متخصص معمولاً وضعیت سلامت مرد و زن را بررسی میکند. برای بررسی توانایی باروری مرد، پزشک علاوه بر آزمایشهای خون و اسپرم، نیاز به دانستن سابقۀ پزشکی و سبک زندگی او دارد. برخی از سوابق خانوادگی یا روش زندگی مرد ممکن است بر توانایی باروری او تأثیرگذار باشد. برخی از مواردی که میتواند تأثیر منفی بر توانایی باروری مرد داشته باشد، در زیر آورده شده است:
مصرف دخانیات و مواد مخدر
مصرف نوشیدنیهای الکلی
مصرف داروهای استروئیدهای آنابولیک مورد استفادۀ بدنسازها
مصرف داروهای حاوی تستوسترون یا داروهای درمان آرتروز، فشار خون، افسردگی، سرطان، عفونت یا اختلالات گوارشی
بیماری مزمن مثل دیابت، سرطان یا بیماری تیروئید
تغذیۀ نامناسب
اضافه وزن زیاد
قرار گرفتن در معرض سموم نظیر آفتکشها یا سرب
بیضهٔ نهفته در سنین نوزادی یا کودکی
ابتلا به فتق بیضه
سابقۀ ابتلا به بیماری آمیزشی نظیر کلامیدیا یا سوزاک
در صورت وجود این فاکتورهای افزایش خطر، پزشک خود را در جریان قرار دهید و از او دربارۀ راههای افزایش شانس داشتن یک بارداری سالم راهنمایی بگیرید.
دانشجو و مادرشو