ممنوعیت ورود مردان حتی نوزادان پسر به زیارتگاه بی بی دوست!

در میان زیارتگاه‌ های مختلف منطقه سیستان، مقبره‌ای وجود دارد که هیچ مردی تاکنون اجازه ورود به آنجا را نداشته و حتی مادران باردار با فرزند پسر نمی‌توانند آن را زیارت کنند. شنیده بودم در منطقه سیستان بقعه‌ای وجود دارد که فقط بانوان می‌توانند از آن دیدن کنند و اگر دعا و نذر و نیازی دارند باید بدون مردان وارد بقعه شده و زیارت کنند. این مکان زیارتگاه بی بی دوست نام دارد .

ممنوعیت ورود مردان به زیارتگاه بی بی دوست

ممنوعیت ورود مردان تا حدی در باور مردم عامه سیستان زیاد است که معتقدند حتی مادر بارداری که فرزند پسر دارد نباید به این زیارتگاه وارد شود.تمامی مردانی که همراه خانواده‌های خود به این زیارتگاه می‌آیند، در قسمت محوطه و بیرون آن منتظر بانوان می‌مانند تا زیارتشان تمام شود.

به سراغ علیرضا خسروی کارشناس میراث فرهنگی سیستان رفتیم تا بیشتر جویای رمز و راز این زیارتگاه شویم،
وی که به زعم خبرنگاران و گزارشگران بومی بهترین منبع برای تشریح و معرفی وقایع تاریخی منطقه سیستان است، می‌گوید:
زیارتگاه‌های مختلفی در منطقه سیستان وجود دارد که یکی از آنها نماد زنانه دارد
و مابقی همه مردانه است این هم به دلیل قداست جایگاه زن در تاریخ منطقه سیستان و در اسطوره‌ها است.

روایت و باورهای عامیانه مردم است و مستند تاریخی برای آن نداریم و داستان از این قرار است که مردم معتقد هستند، بانو از سلسله‌ای خاندان آل علی (ع) در مقطعی از زمان مورد تهاجم قرار می‌گیرد و برای فرار از اینکه به او تعرض شود به زمین پناه می‌برد و زمین او را پناه می‌دهد و چادر وی از زمین بیرون می‌ماند و می‌شود درخت گز! درخت گزی که این روزها هزاران پارچه بر آن دخیل بسته شده است.

روایت های محلی از شرایط ورود به زیارتگاه بی بی دوست

خود روایت های محلی اعلام کرده اند که ورود مردان به اینجا ممنوع است و حتی زن باردار هم نباید برود زیرا اگر فرزند او پسر باشد آسیب دیده و نشانه ای در صورت او باقی می ماند، از آنجائیکه این باور بسیار قوی است هیچ مردی تاکنون به این مقبره ورود نکرده است.بخشی از این باور بر می‌گردد به روان زنانه‌ای که در حوزه تمدنی هیرمند حاکم است، مثلا برای سال نو و عید نوروز در همه جای ایران عمو نوروز داریم اما به دلیل قداست جایگاه زنان در منطقه سیستان آوازه بی بی نوروز و بی بی تندوری نماد سال نو و ایام عید نوروز است.

گفتنی است، مقبره بی بی دوست، در بیست کیلومتری شهر زابل و ۱۰ کیلومتری شهر بنجار قرار دارد.
دسترسی به این مقبره از طریق جاده آسفالته به سهولت امکان پذیر است.

بد نیست بدانید که مزار بی بی دوست کجاست

مزار بی بی دوست، زیارتگاهی ست که ورود آقایان به آنجا ممنوعه. این زیارتگاه در ده کیلومتری شمال شرق زابل و در مسیر و نقطه اتصال جاده زابل به شهرهیرمند و کانال آبی که از رودخانه هیرمند واقع در شهرستان زهک منشعب می شه و از روستای کود و قلعه زاهدان کهنه می گذره، قرار گرفته است. زیارتگاه در دشتی گرم و خشک و روی تپه های باستانی قرار گرفته و بنا به عقیده عده ای متعلق به عصر اشکانیانه.

گفته شده این مزار متعلق به خواهر سید اقبال است که مزارش در سیستان قدیم و افغانستان فعلی واقع شده. عامه مردم هم بر این اعتقادند که در روزگاران گذشته سیده ای با برادر خود سرگرم شبانی بوده که مردی قصد آزارشو داشته، دختر گریه می کنه و فرار می کنه تا به جایگاه الان زیارتگاه می رسه و
از شدت خستگی همونجا متوقف می شه و دعا می کنه که ای زمین مرا دریاب
و زمین هم به خاطر پاکی و صداقتش، دهانشو باز می کنه و اون رو در دل خاک مخفی میکنه.
در حالی که گوشه ای از چادرش بیرون می مونه.

از آن زمان به بعد جایگاه فرورفتن او در زمین، به زیارتگاه تبدیل می شه و پاکی و نجابت اون دختر سیده،زبانزد همگان می شه. هم اکنون روی مقبره با پارچه سبز رنگ پوشیده شده و عده ای هم به قصد نذر و تبرک اون رو می برند و در صورت اجابت درخواستشان، به جاش شال سبز رنگ دیگری پهن می کنن.یک درخت کهنسال گز در کنار مقبره چنان ریشه داره که گویی مقبره رو در بر گرفته و مردم برای این درخت هم احترام بسیار زیادی قائلند و کسی اجازه نداره به این درخت آسیب برسونه و یا شاخه ای از اون رو جدا کنه.

روزنامه خبر جنوب – همگردی