مسجد جامع عتیق در شرق حرم شاهچراغ قرار دارد. مسجد جامع عتیق این روزها به عنوان یکی از آثار باستانی و جاذبههای گردشگری شیراز شناخته میشود که سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب میکند. قدمت ساخت بنای اصلی آن به سال ۲۸۱ هجری قمری باز میگردد. با ما همراه باشید.
مسجد جامع عتیق شیراز در قلب شهر شیراز، در نزدیکی بازار و محلههای قدیمی شهر واقع شده است. در واقع این مسجد عبادتگاه حافظ لسان الغیب بوده است. در ساختمان این مسجد، هر یک از چهار ضلع بنا دارای ویژگیهای ارزشمند معماری است. این مسجد اولین مسجد در شهر شیراز است که در عملکرد های سیاسی و اجتماعی حکومت نقش مهمی داشته است.
مسجد جامع عتیق شیراز
کهنترین مسجد شیراز میباشد که مسجد جمعه یا آدینه نیز نامیده میشود. بنای اولیه این مسجد در سال ۲۸۱ هجری قمری در زمان عمرو لیث صفاری ساخته شدهاست. بعدها شاه اسحق اینجو در سال ۷۵۲ هجری قمری ساختمانی در میان مسجد بنا کرد که آن را خدایخانه یا دارالمصحف مینامند و مکان نگهداری قرآن مجید و مکان تلاوت آن بودهاست. کتیبه سنگی آن از نمونههای ارزنده هنر خطاطی بهشمار میرود. این کتیبه به خط یحیی الجمالی الصوفی خطاط نامدار زمان شاه اسحق نوشته شده و حاوی جملاتی در شان قرآن مجید است.
این مسجد اولین هسته مذهبی در شهر شیراز است که جدا از عملکرد مذهبی نقش اجتماعی-سیاسی نیز داشتهاست و به همین دلیل دارای ۶ ورودی در اضلاع مختلف میباشد که مهمترین آن ورودی ضلع شمالی است که در دوره صفویه بازسازی گردیدهاست.
سرگذشت مرمتهای مسجد عتیق
خب طبیعتا ساختما یا ابنیه تاریخی نیز مثل هر چیز دیگری در گذر زمان بهسمت فرسایش و نابودی میرود. مسجد عتیق نیز از این قاعده مستثنا نبوده. این مسجد از همان زمان ساخت یعنی سال ۲۸۱ هجری قمری تا الآن بارها توسعه یافته و ترمیم شده است. بخشهایی اضافه و قسمتهایی هم مرمت شده است. برای مثال سال ۱۰۳۱ هجری قمری یعنی در دوره صفویه بخشهایی از ایوان شمالی مسجد مرمت شد. این قسمتها شامل درب شمالی و کتیبههای سردرش بود که به زیبایی و با بهرگیری از استادان و معماران به نام آن زمان ترمیم شد.
مسجد عتیق کی ساخته شد؟
مسجد جامع عتیق شیراز قدیمیترین مسجد شهر شیراز و سومین مسجد قدیمی در ایران است. این مسجد در دوران دومین حاکم سلسلهی صفاریان یعنی عمرو لیث صفاری در سال ۲۸۱ هجری قمری ساخته شده است. البته طبق شواهد تاریخی هستهی اولیهی این مسجد در دورهی خلافت عمر بن عبدالعزیز گذاشته شده است و همچنین شواهد تاریخی تأیید میکنند که این مسجد بر روی ویرانهای از یک بنای قدیمی دیگر که احتمالاً آتشکده بوده، ساخته شده است. آثار مختلفی در این مسجد وجود دارد که متعلق به دورههای مختلف تاریخی است و در زمانهای متفاوتی به مسجد افزوده شده است.
در دورهی اتابکان که به قرن ششم و هفتم هجری قمری بازمیگردد علاوه بر مرمت، بخشهایی نیز به مسجد افزوده شده است. بخش مهمی از مرمتها نیز در دورهی صفویان و به دست شاه طهماسب و شاه عباس یکم صورت گرفته است که از آن دوره کتیبههایی همچون کتیبهی دوازده امام باقی مانده است. مرمتهای مسجد عتیق در دورهی قاجاریه نیز ادامه داشته است و در سال ۱۳۱۵ یک بازسازی اساسی در این مسجد انجام شده است.
ویکی پدیا، علی بابا، سفرمارکت،