کوه سهند یکی از بزرگ‌ترین و مهمترین برجستگی‌های آذربایجان به شمار می رود. این کوه از معروفترین کوه های آتشفشان خاموش ایران است . این کوه شامل مجموعه‌ای از قله‌های بلند، دره‌های پرپیچ‌وخم و مراتع سرسبز است. برای آشنایی بیشتر با ما همراه باشید.
کوه سهند تبریز را با هم در متن زیر بیشتر می شناسیم. سهند از برخورد دو رشته کوه البرز و زاگرس در جلگه تبریز ایجاد شده است؛ که در کنار شهر تبریز قرار دارد. به طور کل سَهَنْدْ نام قله و رشته کوهی آتشفشانی است. علت شهرت به عروس کوه های ایران این است که انبوهی از گیاهان، چمن زارها، گلزارها را میتوان در آنجا یافت.
کوه سهند تبریز
کوه سهند یکی از بزرگ‌ترین و مهمترین برجستگی‌های آذربایجان و از معروفترین کوه‌های آتشفشانی ایران است که در جنوب شهر تبریز و جنوب غربی اوجان «بستان‌آباد» و شمال شهر مراغه در مرکز استان آذربایجان شرقی است.
این رشته‌کوه دارای ۱۷ قله با ارتفاع بیش از ۳٬۰۰۰ متر است که بلندترین آن‌ها قلهٔ قوچ‌گولی (کمال) ۳۷۰۷ متر بلندی داشته و در محدودهٔ شهرستانی بستان آباد قرار دارد. و مرتفع‌ترین نقطهٔ استان محسوب می‌شود. این کوه بخشی از رشته کوه مرکزی و کمربند آتشفشانی سهند-بزمان محسوب می‌شود.
سهند، عروس کوه های ایرانمهمترین کوه‌های آتشفشانی خاموش
سهند که یکی از مهمترین کوه‌های آتشفشانی خاموش ایران به‌شمار می‌رود، به‌دلیل انبوهی گیاهان، چمنزارها، گلزارها و مراتع در آن به عروس کوه‌های ایران مشهور شده‌است؛ چراکه سطح تمام مناطق این رشته‌کوه پوشیده از سبزه است. کوه‌های کمال، جام، سهند، بوز داغ، ارونه، زری داغ، بویوک داغ، کریم داغی، لیقوان داغی، سلطان داغی، دمیرلی، آغ‌داغ، موتال داغی، قبله داغی، ارشد داغی، شیر داغی، حرم داغی، گیروه داغی، چاناق، اوو داغی، آتاشان، درویشلر از مهمترین قله‌های رشته‌کوه سهند محسوب می‌شوند. درهٔ زیبا و سحرانگیز شاه یوردی در شمال قلّهٔ جام قرار گرفته‌است.
کوه سهند عروس قله های ایران
در بُندَهِش، زامیادیَشت و زادسپَرَم از کوهی به نام «اَسَنوَند» نام برده می‌شود که در آذربایجان واقع شده‌است. در زادسپرم مکان آذرگشسب در این کوه قرار دارد؛ البته شواهد زیادی در رابطه با یکسان‌بودن سهند و اسنوند وجود ندارد.
در جبههٔ شمالی سهند مشرف به جلگهٔ تبریز و بستان‌آباد قلّه‌های کمال (قوچ گولی)، بویوک داغ، ارونه کوه، بوز داغ، متال، دمیرلی و … واقع شده‌اند که مرتفع‌ترین بخش کوهستان سهند را تشکیل می‌دهند. قله‌های جنوبی سهند همگی مشرف به جلگهٔ بستان آباد هستند.
در دامنه‌های کوهستان سهند، زیباترین دره‌های آبرفتی همراه با روستاها، باغ‌ها و کشتزارها، جلوه‌هایی شگفت پدیدآورده است.کوهستان سهند بعد از سبلان یکی از بزرگ‌ترین و مهمترین برجستگی‌های آذربایجان و از معروفترین کوه‌های آتشفشان خاموش ایران است که در ۵۰ کیلومتری جنوب تبریز قرار گرفته‌است.
در سال‌های گذشته در دامنه‌های رشته‌کوه سهند و به‌ویژه در محدودهٔ شهرستان بستان‌آباد به‌صورت بی‌رویه معادن پوکه فعّال شده‌اند که باعث به‌هم‌ریختگی بوم‌سازگان منطقه شده‌است.
معرفی کوه سهند مراغهآبوهوای سهند
آب‌وهوای منطقهٔ قلمرو کوهستان سهند مانند سایر مناطق کوهستانی تابع عواملی چون عرض جغرافیایی، ارتفاع، عوارض پستی بلندی، قرار گرفتن در معرض وزش بادها، وجود دریاها و دریاچه‌های بزرگ، فشار جریان هوا و بارندگی است. ناحیهٔ کوهستانی سهند دارای آب‌وهوای سردسیری است و مقدار بارش آن در قله‌ها سالانه ۶۰۰ الی ۷۰۰ میلی‌متر و در اطراف ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلی‌متر است. از نظر تقسیم‌بندی فصول از نظم خاصی پیروی نمی‌کند و مانند مناطق جلگه‌ای نیست. مدت زمستان طولانی هشت‌ماهه و فصل گرما کوتاه‌مدت است.
رودخانه‌های سهند
رودهایی که از سهند سرچشمه می‌گیرند به آبگیرهای دو حوضهٔ دریاچهٔ ارومیه و دریای خزر می‌ریزند. مهمترین رودخانه‌های جاری از سهند عبارت‌اند از:
اوجان چایی (رودخانه اوجان یا بستان آباد)
سیداوا چایی (رودخانه سعیدآباد)
صوفی چایی (صافی رود مراغه)
لیوان چایی (رودخانه لیقوان)
زینجانا چایی (رودخانه زین جناب)
اوسکو چایی (رودخانه اسکو)
توفارقان چایی (رودخانه آذرشهر یا دهخوارقان)
قالا چایی (قلعه رود عجب شیر)
موردی چایی (رودخانه مردق)
لیلان چایی (رودخانه لیلان)
قرانقو چایی (رودخانه قرانقو)
فعالیت‌های ورزشی و تفریحی
این کوه پذیرای کوهنوردان در فصل‌های بهار و تابستان است. پیست اسکی سهند در مسیر تبریز به بستان‌آباد و بعد از گذشتن از روستاهای سعیدآباد، ایرانق، متنق و ثمرخزان در طول فصل زمستان فعّال است.
سهند
کوه زیبای سهند در کنار شهر تبریز قرار دارد؛ اگر چه ارتفاع بلندترین قله این کوه ۳۷۰۷ متر است، ولی تعداد زیادی قله های بالای ۳۰۰۰ متر در این کوهستان در کنار هم قرار گرفته اند؛ به طوری که مساحتی چندین هزار کیلومتر مربعی، شامل تمام منطقه بین شهرهای مراغه، هشترود، بستان آباد و تبریز را اشغال کرده اند.
شکل گیری کوه سهند
کوه سهند یک کوه آتشفشانی پیر به‌شمار می‌رود که طبق پژوهش در سنگ‌های متعلق به کوه سهند، آتشفشان آن به شکل نامنظم از ۱۲ تا حدود ۰.۱۴ میلون سال پیش فعال بوده است.
آب و هوای کوه سهند
مانند دیگر کوهستان‌های شمال‌شرقی ایران، آب و هوا و پوشش گیاهی کوهستان سهند و اطراف آن نسبت به اغلب نقاط ایران مطلوب است همچنین در بعضی نقاط خشن می‌شود. ارتفاع زیاد، زمستان‌های طولانی و پربرف و دمای تابستانی معتدل ویژگی‌های آب و هوایی این منطقه را ایجاد نموده است.
پوشش گیاهی سهند
این کوهستان به دلیل سرمای زیاد و زمستان طولانی جنگل ندارد و سطح آن را خاک و صخره گیاهان مقاوم پوشانده است. دامنه و کوهپایه‌های کوه سهند دارای گل‌های رنگارنگ، گیاهان دارویی و خوراکی مفید و مقوی است که افراد با وجود این کوهستان از آن‌ها بهرهمند خواهند شد
از جمله این گیاهان میتوان به کاکوتی، چای کوهی، ریواس، خار مریم، اسطوخودوس، بیدمشک و شیرین‌بیان اشاره نمود. شایان ذکر است که سهند یک منطقه حفاظت‌شده به دلیل اهمیت پوشش گیاهی و جانوری است.
روستاهای اطراف کوهستان سهند
به علت ویژگی‌ها و آب و هوای مناسب، کوهپایه‌های سهند یک منطقه روستایی و عشایری پرجمعیت به‌شمار می‌رود. از جمله روستاهای اطراف کوهستان سهند میتوان به کهنمو، لیقوان، سرگیزه، میمونق، کورده و داش آتان اشاره نمود.
مهمترین برجستگی های آذربایجانرودهای سهند
چندین رود از کوه سهند سرچشمه می‌گیرند که البته نشان از قله‌های پربرف این منطقه کوهستانی دارند. رودخانه‌های لیقوان یا لیوان چایی، اسکو یا اسکوچایی، بستان‌آباد یا اوجان چایی، صافی رود یا صوفی چایی مراغه، قلعه رود عجب‌شیر یا قالاچایی، لیلان چایی، آذرشهر یا دهخوارقان، زینجانا چایی، سیداوا چایی، موردی چایی یا مردق رودهایی مهمی هستند که از این کوهستان جاری می‌گردند.
ویکی پدیا، کانون، سفرانه،
