ارگ راین یکی از بزرگ‌ترین بناهای خشتی جهان در سفر به کرمان

ارگ راین کرمان به عنوان دژی مستحکمی است که آن را سومین بنای خشتی بزرگ دنیا می‌شناسند، ارگی که در ایالت کرمان دوران ساسانیان بنا گردید و امروزه نیز در جنوب شرقی استان کرمان واقع شده است. ارگ راین، بعد از زلزله بم گردشگران بیشتری به خودش دید.
دیوارهای گلی بدون نظم و ترتیب، خانه‌های عیان‌نشین و عامه‌نشین، برج‌ها و تقسیم‌بندی محلات پیچ‌درپیچ و درهم‌ریخته‌ ی ای این قلعه همه را به خود جذب میکند.
قدم زدن در کوچه‌های ارگ راین همانند دنبال کردن جای پای اجداد تاریخی ما خواهد بود، و هرگوشه از آن چشمی از گذشته ما پنهان شده است. با نیک صالحی همراه باشید تا با ارگ راین کرمان بیشتر آشنا شویم.

با ارگ راین بیشتر آشنا شویم

قلعه راین نمادی از تاریخ کهن منطقه راین است و یکی از قلعه‌های فراوانی است که
در گذشته در این ناحیه احداث شده بوده اما پس از این همه سال همچنان پابرجا مانده است.

علت نام گذاری

در زمان ساسانیان به این‌جا رائین می‌گفته‌اند که هم نام یکی از سرداران بزرگ
و شجاع اردشیر دوم بوده است. این لغت در معنای لغوی هم به قنات با شیب ملایم اتلاق می‌شود.

قرارگیری ارگ راین بر روی مسیر تجاری غرب به شرق باعث شده از گذشته‌های
دور محل تجمع و رفت‌وآمد کاروان‌های تجاری باشد. این ارگ درست در بین شهرهای کرمان
و جیرفت جای گرفته و همین موقعیت سبب شده یکی از مراکز داد و ستد کالا و بافت
پارچه‌های اعلا گردد که به سرزمین‌های دوری مانند مصر فرستاده می‌شدند.

شهرت ارگ راین

یک از علل شهرت ارگ راین کرمان کارگاه‌های به صنایع فلزی آن بوده است.
در این ارگ انواع شمشیر، اسلحه، قندشکن، داس، ساطور، قفل، خنجر، قیچی،
انبر و تاج‌های علم‌های عزاداری تولید می‌شده است. حرفه آهنگری و فلزکاری در راین قدمتی
تاریخی دارد که احتمالا به اندازه قدمت سکونت در این ناحیه عمر داشته باشد.
ساخت اسلحه گرم نیز در دوره‌های نزدیک‌تر در ارگ راین انجام شده است.

بنای ارگ راین

این ارگ از پلانی تقریبا مربعی شکل تشکیل شده که بیش از
بیست و دو هزار مترمربع مساحت بنا و چهل و چهار هزار مترمربع مساحت حریم بنایش است.
کل بنای ارگ راین از خشت ساخته شده و دومین بنای خشتی دنیا پس از ارگ بم است.
مساحت ارگ راین یک چهارم ارگ بم است اما مصالح، معماری و ظاهرشان شبیه به یکدیگر است.
در اطراف قلعه حصاری به ارتفاع ۱۰ متر کشیده شده و در میان این دیوار چندین

برج نگهبانی قرار دارد که تمامی نواحی اطراف ارگ را زیر نظر داشته‌اند. در صورت
وقوع هرگونه حمله از هر جناح برج‌ها سریع به داخل قلعه اطلاع‌رسانی کرده و ساکنین پناه می‌گرفتند
تا خود را برای مقابله آماده کنند. تنها در ورودی ارگ راین نیز در جبهه شرقی آن است که دارای سردری باشکوه و بزرگ است.

معماری ارگ راین

با تماشای معماری ارگ راین می‌توان معماری قلعه‌های مسکونی شهرهای
قدیمی ایران را مشاهده کرد. ارگ به سه بخش کلی خان‌نشین، اعیان‌نشین و
عوام‌نشین تقسیم می‌شود. اکثر ساختمان‌های ارگ دو یا سه طبقه بوده‌اند و
برای مثال طبقه بالای برخی از کارگاه‌ها کاربری مسکونی داشته‌اند. محله‌های عوام‌نشین
و اعیان‌نشین به‌وسیله برج و بارو و یا پله‌هایی از دیگر قسمت‌‌های ارگ جدا شده‌اند.
چهار ساختمان زیبا در انتهای این گذرگاه‌ها قرار دارند که احتمالا بخش اعیان‌نشین ارگ هستند.
اطراف این خانه‌ها حصار کشیده شده و نوع معماری استفاده شده در آن‌ها به
دوره قاجار شباهت دارد و احتمالا در این زمان احداث شده‌اند. در اطراف کوشک
چهار برج نگهبانی به ارتفاع ۱۱ متر قرار گرفته تا بیشتر از سایر نقاط حفاظت شود.

مالکیت کنونی مجموعه ارگ راین کرمان در اختیار سازمان میراث فرهنگی است و در سال ۱۳۷۴ بخش‌هایی از آن نیز توسط همین سازمان مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. در محوطه ارگ راین امکاناتی نظیر راهنمایان متخصص، غرفه‌های صنایع دستی قالی‌بافی و چاقوسازی، چایخانه، پارکینگ و سرویس بهداشتی وجود دارد. در مقابل درب ورودی ارگ نیز پارکی سرسبز با درختانی تنومند وجود دارد که عمرشان بیش از ۶۰ سال است. این پارک توسط اولین شهردار نوین راین افلاطون خان احداث شده و مکانی عالی را برای استراحت و صرف وعده‌ای غذا در جوار دیوارهای بلند قلعه بوجود آورده است.
بازدید از قلعه و عبور از کوچه‌های تودرتوی آن که در هر گوشه آن‌ها می‌توان منظره و نقوشی دیدنی یافت یک تا دو ساعت زمان نیاز دارد.

ویژگی ارگ راین

یکی از ویژگی‌های ارگ راین کرمان این است که از شکل معماری و جنس بنا می‌توان به جایگاه اجتماعی مردم هر محله هم پی برد. پیشه‌وران، تجار و کشاورزان در محله‌های متفاوت این ارگ زندگی ‌ می‌کردند. جالب اینکه بیشتر خانه‌های این محله دو طبقه بودند و قسمت بالا محل زندگی ساکنانش بوده است. این تقسیم‌بندی‌ها در این شهر کوچک آنقدر مفصل بوده که تعدادش به ۳۶ بخش می‌رسد و هر قسمت آن کاملا فکرشده و با دوراندیشی ساخته شده است.

آبشار راین

آبشار راین که اسم و نوشتارش ما را به یاد رود راین آلمان می‌اندازد، در دامنه‌‌های هزار کوه، طبیعت شگفت‌انگیزی در میان شهر کویری کرمان دارد. این آبشار که آن را به اسم «زر رود» هم می‌شناسند ۴۰ متر ارتفاع دارد و در چند مرحله به زمین می‌ریزد. اگر کسی کوه‌نوردی صخره‌نوردی هم بلد باشد می‌تواند از کنار آبشار به قله هزار صعود کند. بالا رفتن از مسیر آبشار تفریح کوه‌نوردان زیادی است، اما نیاز به تجهیزات ایمن و کافی دارد.

منبع: سفرزون، اسنپ تریپ، ktga1383، مشرق نیوز، ایران هتل آنلاین