موضوع مورد مناقشه در مورد «کاناپه» هرچیزی که باشد ،کسی در حال حاضر نمی خواهد درباره آن حرفی بزند.
فیلم کاناپه کیانوش عیاری
در حالی که بسیاری روز ۱۷ دی ماه منتظر بودند تا نام فیلم کاناپه کیانوش عیاری به عنوان یکی از
مهم ترین فیلم های سی و پنجمین جشنواره فجر اعلام شود اما این اتفاق نیفتاد تا اولین حاشیه جشنواره امسال
رقم بخورد.
موضوع مورد مناقشه بین عیاری و هیات انتخاب جشنواره سیوپنجم در وهله اول «کلاه گیس» اعلام شد و گفتند که
استفاده بازیگران از کلاهگیس سبب شده تا آخرین ساخته عیاری در رده مغضوبان این دوره جشنواره فیلم فجر قرار بگیرد.
کمکم اما اوضاع تغییر کرد و فضا به سمت و سوی دیگری رفت.
زمزمههایی مبنی بر ایرادات موضوعی فیلم و سیاهنما بودن آن مطرح و سپس از سوی دبیرجشنواره به صورت تلویحی اعلام
شد که هیات انتخاب سی وپنجم علاوه بر موضوعاتی مانند استفاده عیاری از کلاهگیس،با محتوای آخرین ساخته ی او نیز
مشکل دارد و در نهایت تمام این حواشی به سمتوسویی رفت تا عیاری جزو بزرگترین غایبان بخش مسابقه جشنواره فیلم
فجر در سال ٩۵ باشد.
عیاری:منتظر نظر نهایی جشنواره در مورد موضوع فیلم هستم
کیانوش عیاری درباره استفاده بازیگران زن «کاناپه» از کلاه گیس، گفت: « ۴ تا از بازیگران خانمی که در فیلم
«کاناپه» حضور دارند از کلاه گیس استفاده کرده اند، سر این بازیگران با نمره چهار از ته تراشیده شده است
و فیلم زمانی که موهای این بازیگران تراشیده شده موجود است که حتی توسط یک خانم این امر انجام شده
است».
او در پاسخ به این سوال که آیا ایراداتی که هیات انتخاب به فیلم «کاناپه» وارد کرده است فقط به
استفاده از کلاه گیس برای بازیگران زن محدود می شود؟ گفت:« دقیقا من منتظر همین مساله هستم که این موضوع
برای من روشن شود که آیا موضوع فیلم برای هیات انتخاب تلخ بوده است و یا فقط و فقط مساله
استفاده از کلاه گیس است که باعث شده آنها فیلم را تایید نکنند».
عیاری در صحبتهایش تاکید می کند که حتی آنقدر حواسش به رعایت مسائل شرعی در فیلم جمع بوده که در
صحنهای که زنگ در خانه را میزنند بازیگر زنی که کلاهگیس دارد، قبل از بازکردن درخانه و ورود نامحرم، از
روسری استفاده میکند.
کلاهگیس و تصمیمگیریهای دوگانه!
اما آیا به سر کردن کلاه گیس توسط بازیگران زن در فیلمها و سریال های ایرانی موضوعی بی سابقه است؟!
مجموعه «سربداران» به کارگردانی محمدعلی نجفی یکی از اولین مواردی است که در تلویزیون جمهوری اسلامی ایران، بازیگران زن از
کلاه گیس استفاده کرده اند.
این مجموعه تلویزیونی که در سال ۶۲ ساخته شده در ۴۵ قسمت از شبکه یک پخش شد.
محمدعلی نجفی درباره تجربه استفاده از کلاه گیس برای بازیگران زن در سریال سربداران به «قانون» گفت: «اقتضای کار ایجاب
می کرد که بعضی از صحنه هایی که بازیگران زن در آن حضور دارند، با موی باز تصویربرداری شود اما
پس از ساخت سریال بخش هایی که در آن بازیگران زن بدون روسری به تصویر کشیده شده بودند، سانسور شد
ولی باز هم بخش هایی که ملکه ها به ایفای نقش میپرداختند، نمایش داده شد.
در واقع باید بگویم صحنه هایی که مربوط به بازی افسانه بایگان در نقش ترکان خاتون بود در گریم این
بازیگر از کلاه گیس استفاده شد که سانسور هم نشد».
تبعیض میان سلحشور و عیاری
نمونه معروف دیگری که بازیگران زن در آن با پوشش کلاهگیس جلوی دوربین رفته اند، سریال «یوسف پیامبر» است که
به کارگردان فرج الله سلحشور در سال ۸۷ از شبکه یک سیما در ۴۵ قسمت پخش شد.
در آن زمان گریم های این مجموعه مورد انتقاد بسیاری قرار گرفت، از جمله نوع گریمی که برای مصطفی زمانی
بازیگر نقش حضرت یوسف استفاده شد.
طراح گریم این سریال، سعید ملکان است که پیگیری برای تماس با وی بی نتیجه ماند اما در حاشیه نشست
بررسی این سریال که سال ۸۸ انجام شده است، فرج ا…
سلحشور درباره انتقادات برخی علمای دینی از تند بودن آرایش هنرپیشه های این مجموعه، گفته بود: « این موضوع را
قبول دارم و در آثار بعدی ام حتما مورد توجه جدی قرار می دهم و باید بگویم حتی در نحوه
پوشش لباس هنرپیشه های زن این سریال بی دقتی صورت گرفته است و چند بار هم موارد بدحجابی در نوع
پوشش زلیخا دیده شد که جای اصلاح داشت ».
شاید این صحبت های سلحشور، یکی از معدود مواردی باشد که در آن زمان به نوع حجاب بازیگران زن در
این سریال پرداخته شده و حتی به استفاده گسترده کلاه گیس توسط اکثر بازیگران این مجموعه اشاره ای نشده است؛
در حالیکه گریم بازیگران این مجموعه علاوه بر کلاهگیس با آرایشهای غلیظی همراه بود که جلوه استفاده از کلاهگیس را
بیشتر هم میکرد.نکته قابل تامل دیگر بعد رسانهای و تفاوت ضریب نفوذ سینما و تلویزیون است.
کیانوش عیاری
حقیقت این است که میزان مخاطبان سینما و تلویزیون با یکدیگر قابل مقایسه نیست و اگرنمایش فیلمهای سینما تنها به
چند سالن سینما محدود میشود ،تلویزیون در هر خانهای وجود دارد و مخاطبان بسیار زیادی شاهد برنامههای آن هستند.
در واقع بیشتر انتقادات مراجع به این سریال از منظر محتوا و داستان فیلم بود و نه نوع پوشش بازیگران
زن و مراجع تقلید در زمان پخش این سریال از تلویزیون اعتراضی نکردند.
برای نمایش فیلم کاناپه کیانوش عیاری هم هنوز اعتراضی از سوی مراجع نشده است چون فیلم هنوز به نمایش در
نیامده اما اینکه چرا دست اندرکاران جشنواره فیلم فجر پیش از بروز هر گونه اعتراضی نمایش فیلم را منوط به
نظر مراجع دانسته اند، سوالی است که هنوز پاسخی به آن داده نشده است زیرا نمونه های فراوان استفاده از
کلاه گیس در سینما و تلویزیون ایران پس از انقلاب وجود دارد که با اعتراض مراجع مواجه نشده است و
یا اگر هم شده به قدری نبوده که موجب توقیف سریال و یا فیلم سینمایی شده باشد.
استفاده بازیگران از کلاهگیس اشکالی ندارد
آیت ا…
ناصر مکارم شیرازی درباره استفاده زنان از کلاه گیس حتی اگر به عنوان زینت هم استفاده نشود، می گوید: «
کلاه گیس باید پوشیده باشد وگرنه اشکال دارد».
این مرجع تقلید درباره استفاده بازیگران زن از کلاه گیس در تماسی که با دفتر آیت ا…
مکارم شیرازی داشت، می گوید: کلاه گیس در حضور نامحرم باید پوشیده باشد، اما درباره استفاده بازیگران زن از کلاه
گیس باید گفت: پوششهایی مثل معمای شاه که بازیگران زن استفاده می کنند، اشکالی ندارد چون چیزی روی موهایشان
کشیده شده و کلاه گیس درست نکرده اند و پوشش همه بازیگران در این مجموعه یک شکل است و مدل
های مختلفی استفاده نشده است و یک پوشش معمولی روی موهایشان کشیده شده است اما کلاهگیسهایی که در مغازه ها
وجود دارد و با مدل های مختلفیهستند و در رنگ و نوع آرایش مو با هم متفاوت هستند، به عنوان
کلاه گیس شناخته شده اند و اگر نامحرم ببیند، حرام است.
نمیتوان گفت که کلاهگیس حرام است آیت ا…
العظمی یوسف صانعی در پاسخی که به استفتا روزنامه «قانون» داده است، می گوید: «استفاده از کلاه گیس اگر ترویج
بی حجابی باشد، اگر چه موی اصلی را هم بپوشاند جایز نیست».
وی درباره استفاده بازیگران زن از کلاه گیس می گوید:«در صورتی که تماشاگران بدانند که با کلاه گیس است و
موهای خودش کاملا پوشیده شود و طوری باشد که منشا فساد و تبلیغ فرهنگ بی حجابی در جامعه نشود، نمی
توان گفت حرام است».
کلاهگیس به قصد زینت نباشد
آیت ا…
اسدا..
بیات زنجانی هم در پاسخی به استفتا روزنامه «قانون» می گوید: « استفاده از کلاه گیس اگر زینت محسوب شود،
جایز نیست.
در فیلم هم شامل همین قاعده است و باید اضافه کرد که اگر موجب گناه بیننده شود، جایز نیست».
با توجه به اینکه مراجع در این مورد نظرات متفاوتی دارند، اما می توان نتیجه گرفت که استفاده از کلاه
گیس نباید باعث ترویج بی حجابی در جامعه شود.
موضوع کلاهگیس است یا چیز دیگری؟
پس شاید مساله اصلی در فیلم کاناپه کیانوش عیاری کلاه گیس نباشد زیرا این موضوع در فیلم ها و
سریال های ایرانی امری مسبوق به سابق است.
موضوع مورد مناقشه در مورد «کاناپه» هرچیزی که باشد ، کسی فعلا نمی خواهد درباره آن حرفی بزند.اما با توجه
به نمونه هایی که در استفاده از کلاه گیس در صدا و سیما وجود دارد و محدودیت های بیشتری
درباره حجاب که در این رسانه نسبت به سینما اعمال می شود، شاید حذف «کاناپه» برای حضور در سی وپنجمین
جشنواره فیلم فجر دلایل دیگری داشته باشد.
داستان فیلم کاناپه کیانوش عیاری :
فیلم کاناپه کیانوش عیاری ، روایت زندگی دو خانوادهای است که میخواهند با هم وصلت کنند، اما در نهایت یک
کاناپه باعث ایجاد مشکلاتی در زندگی آنها میشود.
روز هفدم دی ماه در نشستی که برای معرفی فیلم های بخش مسابقه جشنواره فیلم فجر برگزار شد، محمدحیدری،
دبیر جشنواره، درباره دلایل عدم پذیرش فیلم کاناپه کیانوش عیاری توسط هیات انتخاب، گفت: فیلم کیانوش عیاری بیشتر به دلیل
محتوا و موضوع فیلم مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به اینکه تصمیم جشنواره باید قاطع و سریع باشد،
به دلیل شرایط خاص این فیلم، تصمیم گیری درباره آن نیاز به ورود مراتب بالاتری داشت و ما به آنها
موکول کردیم».
در گفت و گوی حیدری صحبتی از نوع پوشش بازیگران فیلم کاناپه کیانوش عیاری به میان نیامده اس ت و
موضوع مطرح شده درباره محتوای فیلم و شرایط خاص آن است.
پس از صحبت های دبیر جشنواره، عماد افروغ از اعضای هیات انتخاب جشنواره هم درباره اتفاقی که برای فیلم کاناپه
کیانوش عیاری افتاد در گفت و گو با «تماشاگران» تاکید کرده است: «اکران فیلم عیاری نیاز به حکم حکومتی دارد».
با توجه به اینکه تعداد اندکی تا کنون موفق به دیدن فیلم کاناپه کیانوش عیاری شده اند و اظهارات عیاری
درباره موضوع تلخ فیلم کاناپه کیانوش عیاری و صحبتهای محمد حیدری که به محتوای فیلم اشاره کرده است، شاید استفاده
بازیگران زن از کلاه گیس تنها دلیل پذیرفته نشدن این فیلم در جشنواره سی و پنجم نبوده باشد و قرار
است کیانوش عیاری هم همچون بهرام بیضایی و ناصر تقوایی سرنوشتی مشابه داشته باشد.
مقام معظم رهبری: بنا بر احتیاط واجب باید کلاهگیس پوشیده شود
«قانون» برای آگاه شدن از فتوای رهبری در خصوص استفاده بازیگران زن از کلاهگیس با دفترپاسخگویی به سوالات دینی آستان
قدس رضوی تماس گرفت و نظر رهبرانقلاب در این خصوص را جویا شد که به شرح زیر است: حضرت آیتا…
خامنهای درخصوص استفاده زنان از کلاهگیس در سریالها و آثار نمایشی فرمودهاند که: « خانم ها بنا بر احتیاط واجب
باید کلاهگیسشان را از نامحرمان بپوشانند».
آیت ا… ناصر مکارم شیرازی:استفاده بازیگران از کلاهگیس اشکالی ندارد
آیت ا…
ناصر مکارم شیرازی درباره استفاده زنان از کلاه گیس حتی اگر به عنوان زینت هم استفاده نشود می گوید:«کلاه گیس
باید پوشیده باشد وگرنه اشکال دارد».
این مرجع تقلید درباره استفاده بازیگران زن از کلاه گیس در تماسی که «قانون» با دفتر آیت ا…
مکارم شیرازی داشت، می گوید: کلاه گیس در حضور نامحرم باید پوشیده باشد، اما درباره استفاده بازیگران زن از کلاه
گیس باید گفت: پوشش هایی مثل معمای شاه که بازیگران زن استفاده می کنند، اشکالی ندارد چون چیزی روی موهایشان
کشیده شده و کلاه گیس درست نکردهاند و پوشش همه بازیگران در این مجموعه یک شکل است و مدل های
مختلفی استفاده نشده است و یک پوشش معمولی روی موهایشان کشیده شده است اما کلاه گیس هایی که در مغازهها
وجود دارد و مدل های مختلف هستند و در رنگ و نوع آرایش مو با هم متفاوت هستند، به عنوان
کلاه گیس شناخته شده اند و اگر نامحرم ببیند، حرام است.
یوسف صانعی : نمیتوان گفت که کلاهگیس حرام است
آیت ا…
العظمی یوسف صانعی در پاسخی که به استفتا روزنامه «قانون» داده است، می گوید: «استفاده از کلاه گیس اگر ترویج
بی حجابی باشد، اگر چه موی اصلی را هم بپوشاند جایز نیست».
وی درباره استفاده بازیگران زن از کلاه گیس می گوید: «در صورتی که تماشاگران بدانند که با کلاه گیس است
و موهای خودش کاملا پوشیده شود و طوری باشد که منشا فساد و تبلیغ فرهنگ بی حجابی در جامعه نشود،
نمی توان گفت حرام است».
اسدا… بیات زنجانی :کلاهگیس به قصد زینت نباشد
آیت ا…
اسدا…
بیات زنجانی هم در پاسخی به استفتا روزنامه «قانون» می گوید: « استفاده از کلاه گیس اگر زینت محسوب شود،
جایز نیست.
در فیلم هم شامل همین قاعده است و باید اضافه کرد که اگر موجب گناه بیننده شود، جایز نیست».
با توجه به اینکه مراجع در این مورد نظرات متفاوتی دارند، اما می توان نتیجه گرفت که اگر استفاده از
کلاه گیس باعث ترویج بی حجابی در جامعه نباشد و به عنوان تزیین سر از آن استفاده نشود، اشکال ندارد.
قانون