شروع مصرف مواد مخدراز دوره راهنمایی
نتایج یک تحقیق علمی در زمینه مبارزه با مواد مخدر نشان می دهد که دوره نوجوانی بحرانی ترین زمان جهت شروع سوء مصرف مواد مخدر است و از این رو مدارس راهنمایی و دبیرستان محیطهای طبیعی برای شروع استفاده از این مواد هستند. به گزارش خبرنگار مهر، این تحقیق علمی که توسط دو کارشناس مواد مخدر داریوش و کورش امینی زیر نظر دکتر غلامعلی افروز صورت گرفته آمده است: مدارس موفقترین مکان برای اجرای برنامه پیشگیری از اعتیاد هستند .و بسیاری از صاحبنظران معتقدند که مدارس علاوه بر دنبال کردن رسالت خویش در تدریس علوم مختلف باید زمینه آموزش داروها را به عنوان برنامه آموزشی-بهداشتی مدنظر قرار دهند.
طبق این تحقیق، مسئله سوء مصرف مواد مخدر به عنوان یک مشکل بهداشتی سدی در راه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است و در برنامه های پیشگیری باید تمام اشکال سوء مصرف مواد که شامل مصرف سیگار و تنباکو، ماری جوانا، ترکیبهای تریاک، الکل و…قرار گیرد.
مطرح شدن واقعیتهای موجود در زمینه مواد و عوارض آنها با مشارکت والدین فرصتی برای بحثهای خانوادگی پیرامون مصرف مواد و خط مشیهای خانواده در زمینه پیشگیری از سوء مصرف مواد ایجاد می کند
همچنین برنامه های پیشگیری باید در برگیرنده مهارتهایی در جهت مقابله با مصرف مواد، تقویت ارزشهای فردی برای مقابله با داروها و گسترش مهارتهای اجتماعی و زندگی باشد که برخی از این مهارتها عبارتند از: توانایی برقراری ارتباط های اجتماعی، روابط موثر با گروههای همتا، شایستگی فردی و قاطعیت و… .
یافته های این پژوهش نشان می دهد: برنامه های پیشگیری برای نوجوانان باید به صورت تعاملی و طولانی مدت اجرا شوند و والدین آنها باید در این برنامه ها شرکت کنند. مطرح شدن مواردی مانند واقعیتهای موجود در زمینه مواد و عوارض آنها با مشارکت والدین، فرصتی برای بحثهای خانوادگی پیرامون مصرف مواد و خط مشیهای خانواده در زمینه پیشگیری از سوء مصرف مواد ایجاد می کند.
رویکردهای پیشگیری در مدارس باید به چهار شکل اشاعه اطلاعات، آموزش عاطفی، تاثیر اجتماعی و تقویت شایستگی است.
اشاعه اطلاعات
بخش عمده رویکردهای سنتی در جهت پیشگیری از سو مصرف مواد، برنامه های طراحی شده به منظور اشاعه اطلاعات در زمینه مواد، اثرهای فارماکولوژیکی و عوارض ناخوشایند سوء مصرف مواد است. پیشفرض این رویکرد آن است که علت اصلی سوء مصرف مواد، فقدان اطلاعات در مورد خطرهای مصرف مواد است.
یکی از روشهای رویکرد اشاعه اطلاعات، استفاده از تکنیکهای شعله ور کننده ترس یا روشهای ترساندن به وسیله اغراق کردن در مورد خطرهای سوء مصرف مواد است. طرفداران این روشها معتقدند ترس می تواند منجر به شکل گیری انگیزه برای اجتناب از مصرف مواد شوند.
اما برخی دیگر از صاحبنظران معتقدند بعضی از روشهای آموزشی می توانند تاثیر معکوس نیز داشته باشند و منجر به افزایش مصرف مواد در برخی از نوجوانان آسیب پذیر شوند چون استرس ناشی از خطرهای مصرف مواد می تواند برخی از طالبان هیجان را به خود جلب کند و یا منجر به شعله ور شدن کنجکاوی برای یکبار امتحان کردن مواد شود.
آموزش عاطفی
یکی دیگر از روشهای پیشگیری از سوء مصرف مواد که سالهاست مورد استفاده قرار می گیرد، رویکرد رشد و تکامل عاطفی است. در این روش فرض بر این است که علت سوء مصرف مواد در بین نوجوانان فقدان عزت نفس است. بنابراین تمرکز اصلی این روش روی ادراکهای مثبت خود و پذیرش اعتماد به نفس است.
بر اساس این تحقیق، ارزشیابی نتایج حاصل از بکارگیری رویکردهای آموزشی و عاطفی مانند روش اشاعه اطلاعات به تنهایی ناامید کننده است و این روشها به تنهایی قادر نیستند رفتار دانش آموزان را تحت تاثیر قرار دهند.
