بی دین در گذشته های نه چندان دور بلایای طبیعی، بیماریهای مهلک مانند طاعون، وبا، دیفتری، حصبه گروه گروه از آدمیان را قلع و قمع می کرد.در ۱۰۰سال پیش از این امید به زندگی به ۵۰ سال نمی رسید.زندگی در سن ۵۵ سالگی یک رۆیا و خواب می نمود.امروزه این مشکلات و آسیب ها تا […]
آدمیان را قلع و قمع می کرد.
در ۱۰۰سال پیش از این امید به زندگی به ۵۰ سال نمی رسید.
زندگی در سن ۵۵ سالگی یک رۆیا و خواب می نمود.
امروزه این مشکلات و آسیب ها تا حد بسیار زیادی رفع و دفع شده، با پیشرفت و توسعه علم و
دانش در عرصه های مختلف عوامل مهلک فوق از میان برداشته شده است.
اما علل و عوامل دیگری پدیدار شده است که چه بسا خطرناکتر و دردناکتر از عوامل کشنده گذشته می باشند.
سکته های قلبی و مغزی، بیماری های ناشی از استرس، اضطراب، افسردگی، رفاه زدگی، رقابت های کاذب از یک سو
و فقر و قحطی ناشی از استثمار و استعمار از سوی دیگری، عذاب دردناک و در عین حال مدرن و
مترقی را بر جوامع بشری تحمیل نموده است.
رشد نامتوازن و کاریکاتوری جوامع شهری، مسابقه برای غارت و چپاول هر چه بیشتر منابع مادی و غیر مادی جهان
سوم، از سوی کشورهای استعماری، متلاشی شدن بنیان خانواده ها، تأخیر ازدواج، بالارفتن آمار طلاق، اعتیاد، قتل، سرقت و ….
روح و روان انسان معاصر را در هم پیچیده و شادی و نشاط و آرامش را از دایره زندگی بشری
دور ساخته است.
مۆثرترین برنامه ها نسخه های درمان دردها و بیماریهای روحی و روانی انسان امروز را می بایست در آیات آخرین
کتاب آسمانی آموزه های آخرین فرستاده ی خداوند و ائمه اطهار علیهم السلام به عنوان طیبان راستین روح و روان
بشریت جستجو کرد.
در این اجمال به گوشه ای از آیات و توصیه های قرآنی در این خصوص می پردازیم: ۱- اعتقاد به
وجود خالقی توانا، حکیم، حلیم، رحیم، عادل و ….
و ارتباط عاشقانه و مستمر با او خود موجب آرامش و نگرش مثبت به زندگی و آینده خواهد شد.
انسان وقتی خود را در پناه قادری توانا، دانا، بخشنده و مهربان بداند، دیگر احساس تنهایی، ضعف و ناامیدی نخواهد
کرد، ترس و غم از ذهن و زندگی اش خارج خواهدشد.
انسان قرآنی زندگی دنیوی را موقت و خروج از این دنیا و وارد شدن به دنیای دیگر را یک جابجایی
بزرگ و مهم دانسته و آنرا همچون تولدی دوباره و خروج از رحم این جهان و ورود به جهانی جاودان
و زیبا می داند.
لذا احساس خرسندی و رضایتمندی نموده و پیری و مرگ را عامل افسردگی و بیماری روانی نمی داند آیات متعددی
در قرآن در این باره آمده است که به چند نمونه اکتفا می شود: در سوره قریش آیه ۹ می
خوانیم: مردم، پروردگار این کعبه را بپرستید او را که از گرسنگی سیرشان کرد و از ترس ایمنشان نمود .
در سوره ی واقعه، خداوند خود را به ما از خود ما نزدیکتر می داند(نحن اقرب الیه منکم) و در
سوره ی نساء آیه ۷۹ به صراحت هر چه خوبی و نیکی نزد انسان از سوی خدا داده شده است
(ما اصابک من حسنته فمن الله) همچنین در سوره انعام/آیه ۴۸، ایمان آوردندگان به خدا، وعده دور شدن غم و
اندوه و ترس داده شده.
لازم به ذکر نیست که امروزه در جهان احساس تنهایی و بی پناهی و ترس و غم و اندوه از
آزار دهنده ترین بیماری های روانی به شمار می آید که بدون تکیه بر تکیه گاهی محکم و جاودان درمان
پذیر نخواهد بود.
۲- بعد از ارتباط با خدا، تعامل سالم و سودمند با مردم، گذشت و مهربانی در ارتباط با اطرافیان، از
اصلی ترین عوامل زمینه ساز سلامت روانی به شمار می آید و در این میان با دو گروه از مردم
مواجه می شویم: کسانی که همسو و هم ساز با عقاید و ارزش های دینی هستند که ارتباط با آنان
از بهترین عبادات و عامل مهم آرامش و سعادت و سلامت جسمی و روانی انسان محسوب می شود.
گروه دوم افرادی که مخالف ارزش ها و عقاید دینی ما هستند.
و یا مسلمانانی هستند که در پاره ای مسائل و موارد با رویکرد و عملکرد دینی ما همسویی ندارند.
ارتباط با این گروه اغلب در چالشی فرسآینده فرو می غلتد.
دستور قرآن در این باره برخورد توأم با مدارا و تساهل است مگر آنگاه که عناد ورزیده و علیه مقدسات
قیام کنند.
در سوره ی مۆمنون آیه ۹۶ چنین می خوانیم: ادفع بالتی هی احسن السیته.
بدی را با بهترین راه و روش دفع کن (و پاسخ بدی را به نیکی بده).
در حال عبادت و نیز در سوره ی طه آیه ۴۴ آمده است: قولا له قولا لینا لعله تیذکرا و
یخشی – با نرمی با او سخن بگویید شاید متذکر شود یا از خدا بترسد .
رابطه توأم با مدارا و ملایمت با افراد بی ادب علاوه برایجاد آرامش و تضمین سلامت و بهداشت روانی ما
طرف مقابل را نیز مجاب و مۆدب و متقاعد خواهد ساخت.
۳- افراط و تفریط از عوامل عمده نا آرامی، ناکامی و گرفتارشدن در دام مهلک احساسات و عواطف آزار دهنده
است.
یخ زدگی و سوختگی هر دو کشنده و مرگ آفرینند.
معتدل و ملایم بودن با پختگی و سلامت و سعادت همراه است.
اینجاست که امت اسلامی در آموزه های دینی امت وسط و رسالت انبیاء و ائمه اطهار تبلیغ و ترویج عدالت
و اعتدال در زندگی است.
(اعراف /۳۱) ۴- ازدواج و ارتباط عاشقانه، عاقلانه و خداپسندانه با همسر و فرزندان نیز از پیش نیازهای بسیار مهم
و مۆثر سلامت و بهداشت روان می باشد.
در آیات و روایات اسلامی ازدواج و تشکیل خانواده (البته با معیارهای صحیح) موجب رشد و تعالی فکری، افزایش کار
و تلاش و تولید، استقلال و ثبات شخصیت و آرامش و دوستی و مودت دانسته شده است.
(سوره روم/آیه۲۱) مرد و زن هر یک به تنهایی بخشی از قابلیت ها، توانایی ها و ویژگی های مهم انسانی
را دارا می باشند.
که با ازدواج به تکمیل و تعالی یکدیگر می پردازند.
تأمین و تضمین نیازهای غریزی، جنسی، عاطفی، تنها از راه ازدواج مقدور و میسّر خواهد بود.
افراط و تفریط از عوامل عمده ناآرامی، ناکامی و گرفتارشدن در دام مهلک احساسات و عواطف آزار دهنده است.
یخ زدگی و سوختگی هر دو کشنده و مرگ آفرینند.
معتدل و ملایم بودن با پختگی و سلامت و سعادت همراه است مقاومت در برابر این تمایل غریزی، فطری موجب
ناکامی، ناآرامی، احساس تنهایی، استرس و افسردگی که از بیماریهای و دردهای گزنده روحی و روانی به شمار می آیند
خواهد شد.
۵- دنیا را مزرعه و مدرسه دانستن و عدم دلبستگی و آلودگی به زخارف و زرق و برق دنیا از
دیگر عوامل مهم تضمین بهداشت روانی می باشد.
انسان آشنا به آیات و روایات و سیره معصومین دنیا را شایسته وابستگی و دلبستگی نمی داند.
(یونس/۷ – توبه/۳۸ – کهف/۴۶) بلکه دنیا را محل کار و تلاش و امتحان می داند.
(قصص/۷۳و۷۷ – بقره/۱۲۴و۱۵۵) ۶- انسان قرآنی و الهی سختی ها و مشکلات را عامل رشد و تعالی و توانایی خود
می داند در حالیکه امروزه بسیاری در برابر مشکلات احساس ضعف و زبونی و خودباختگی نموده و در یأس و
ناامیدی، ناله های جانکاه سرداده و خود و اطرافیان خود را در فضای آلوده ی سکون و بی حالی به
مرگ تدریجی مبتلا ساخته اند.
آنچه از آیات و روایات برمی آید این است که با مطالعه و مشاوره و مجاهده راهها همواره، سختی ها
آسان، چشم ها بینا، جان ها پرتوان خواهد.
(سوره انفال/۲۹ – عنکبوت/۶۹ – بقره/۱۸۵) انسان قرآنی سختی ها و رنج ها ی این جهان را امری اجتناب ناپذیر
و لازم می داند.(انشقاق/۶) ۷- مرگ در پایان زندگی داشتن، پوچی، بی هدفی، ناامیدی، افسردگی و دهها بیماری و ناراحتی
روحی و روانی را برانسان تحمیل می کند.
انسان قرآنی زندگی دنیوی را موقت و خروج از این دنیا و وارد شدن به دنیای دیگر را یک جابجایی
بزرگ و مهم دانسته و آنرا همچون تولدی دوباره و خروج از رحم این جهان و ورود به جهانی جاودان
و زیبا می داند.
لذا احساس خرسندی و رضایتمندی نموده و پیری و مرگ را عامل افسردگی و بیماری روانی نمی داند.
(نسا/ ۷۸ – بقره/۲۸).
تبیان