ربا و رباخواری از محرمات بزرگی است که عواقب بسیار خطرناکی دارد، و دارای احکامی است که به آن در قرآن پرداخته شده است. موضوع ربا و رباخواری از گذشته تا به امروز به عنوان یک مسئله مهم و حساس مطرح بوده است. با ما همراه باشید.
احکام ربا و نزول در اسلام و قوانین ایران به صورت زیر توضیح داده میشود. ربا در اسلام به معامله‌ای گفته میشود که در آن یکی از طرفین مالی را با شرط دریافت مال بیشتر از همان جنس دریافت کند. این عمل در قرآن و سنت اسلامی حرام شناخته شده است و به عنوان یکی از بزرگ‌ترین گناهان تلقی میشود. در ایران نیز ربا به عنوان یک جرم شناخته شده و مجازات‌هایی برای آن در نظر گرفته شده است. مجازات ربا شامل حبس ۶ ماه تا ۳ سال، ۷۴ ضربه شلاق، و پرداخت مبلغ معادل ربا به عنوان جزای نقدی است . فرق ربا و نزول را باید در نوع کارکرد و حتی حکم آنها جستجو کنیم. نزول پول یا نزول کالا در اصطلاح به معنای کاهش دادن و تنزیل است. ربا به یکی از جرائم مالی و اقتصادی تلقی میشود . با ما همراه باشید.
احکام ربا و نزول
نزول پول یا نزول کالا در اصطلاح به معنای کاهش دادن و تنزیل است و در کاربرد، به کاهش پول و یا ارزش ریالی کالا گفته میشود. این تنزیل در همه‌ی موارد حکم حرام و ربا را ندارد. به عبارت دیگر نزول به معنای کاهش دادن یا تنزیل است و در اصطلاح به کاهش پول یا ارزش ریالی کالا اشاره دارد. نزول می‌تواند حلال یا حرام باشد، بسته به شرایط آن
انواع نزول
۱. احکام ربا و نزول : تنزیل دِین نزد خود مدیون
اگر کسی در ازای فروش کالایی، چک یا سفته‌ای چندماه از خریدار گرفته و قبل از موعد چک نیازمند پول خود است، می‌تواند به همان شخصِ خریدار رجوع کرده و چک خود را با پول نقدی که کمتر از آن است معاوضه کند. به طور مثال کسی جنسی را به مبلغ ۱۰ میلیون تومان به صورت چکی ۴ ماهه فروخته و اکنون نیازمند نقدینگی پول خود است. در این مورد او با رجوع به خودِ خریدار و باز پس دادن چک ۱۰ میلیونی، مبلغی کمتر از آن به صورت نقدی (مثلا ۹ میلیون تومان) دریافت می‌کند. اینگونه از تنزیل یا کاهش دادن پول که اصطلاحا به آن “تنزیل دِین نزد خود مدیون” می‌گویند از نظر هیچکدام از فقهای شیعه و سنی مشکلی نداشته و از موارد نزول حلال است.
ربا و پول نزول۲. تنزیل دِین نزد شخص ثالث
اما اگر در همان مثال قبلی فرد خریدار، دادن پول نقدی کمتر به ازای چک را قبول نکرده و فروشنده مجبور شود برای نقدینگی چک یا سفته‌ی خود به شخص دیگری رجوع کند، مسئله متفاوت است؛ به بیان دیگر صاحب چک مجبور شود چک یا سفته‌ی خود را به شخص دیگری داده و از او که اصلا در این معامله دخالتی نداشته است، پول کمتری در ازای نقدینگی چک دریافت کند. این نوع از نزول که به آن “تنزیل دِین نزد شخص ثالث” می‌گویند، در نظر فقها محل اختلاف است. اکثریت فقها و مراجع و شورای نگهبان این نوع از معامله را نیز حلال می‌دانند. اما در نظر برخی از مراجع مانند امام خمینی و آیت الله خامنه‌ای این معامله مشکل داشته و صحیح نیست.
۳. تنزیل اسناد صوری
نوع سوم نزول که به آن اصطلاحا “تنزیل اسناد صوری” می‌گویند آن است که فردی چک یا سفته‌ای چند ماهه صادر کند و بدون آنکه معامله‌ای صورت بگیرد و یا اصلا کالایی رد و بدل بشود، چک خود را به دیگری فروخته و در واقع آن را تنزیل بدهد. این نوع نزول در نظر همه‌ی فقها حرام بوده و تفاوتی با ربا ندارد و آنچه در عرف جامعه به نزول و ربا معروف است و حکم ربا را دارد همین دسته از معاملات است. در واقع فرق ربا و نزول در دو نوع اولی است که ذکر شد و احکام متفاوتی به دنبال داشت.
حالات استثنایی:
نزول در مواردی که به صورت تنزیل دین نزد خود مدیون انجام شود، معمولاً حلال است .
احکام ربا و نزول چیست؟
ربا و به طورکلی معامله‌ی ربوی که حکم حرام و جنگ با خدا را دارد، به آن دسته از معامله‌ها و معاوضه‌های دو کالای هم جنس گفته میشود که یکی از دیگری زیاد‌تر است. علاوه بر این، قرضی که در آن شرط زیادی ذکر شود نیز در قالب ربا می‌گنجد. نکته‌ی حرمت ربا در وجود نداشتن کالای معامله است.
انواع ربا
۱. ربای قرضی
ربای قرضی به آن نوع از ربا می‌گویند که شخص یا بانک به کسی قرض الحسنه بدهند و با او شرط کنند که موقع باز پس گیری آن، پول بیشتری دریافت کنند.
۲. ربای معامله و احکام ربا و نزول
ربای معامله به آن ربایی می‌گویند که فرد دو جنس یکسان با وزن واحد را معامله کند و جنس یک طرف اضافه‌تر باشد. این مورد نیز از معامله‌های حرام است.
رباخواری، نزول خواری به عمل دریافت ربا گفته میشود که معمولاً به صورت شغل در جوامع گذشته و امروزی میباشد و فرد رباخوار با دریافت وثیقه و تضمین از فرد وام‌گیرنده، به وی به جنس یا پول وام با بهره می‌دهد. گاهی ربا به معنی سود بیش از حد و گاهی به عنوان هر نوع سودی در نظر گرفته میشود. به صورت تاریخی در جوامع مسیحی و اسلامی گرفتن هر نوع سودی بر روی پول ممنوع بوده‌است. مذمت رباخواری در بسیاری متون در بسیاری کشورها یافت میشود. مهم‌ترین تغییر در تاریخ رباخواری در کشورهای غربی در سال ۱۵۴۵ میلادی توسط هنری هشتم صورت گرفت که بر اساس آن گرفتن سود بر روی پول آزاد گردید
رباخواری به عنوان یک جرم مالی و اقتصادیحالات استثنایی:
ربا بین پدر و فرزند، زن و شوهر دائمی، و مولا و بنده حرام نیست.
در مجموع، هر دو ربا و نزول در صورت وجود شرط دریافت مال بیشتر یا سود غیرشرعی حرام هستند، اما در شرایط خاص ممکن است حلال باشند.
الاحد، ویکی پدیا
