چگونه در نماز حضور قلب پیدا کنیم؟

بخش عمده ی لذت و حضور قلب ما در نماز وابسته به عمل و حالات درونی ما در طول روز
است تقوا و ترک گناه و یاد و ذکر خدا و نیات خوب و خیر ما تاثیر مستقیم مثبت دارد
و نقطه ی مقابل آن تاثیر منفی.

برخی عوامل دیگر عبارتند از:

۱.
دقت در انجام مقدمات نماز، مانند وضوى با معنویت و انجام مستحباتى چون اذان، اقامه و….
شخصى از پیامبر صلى ‏الله‏ علیه‏ و آله درخواست کرد که راهى به او بنمایاند تا حضور قلب بیشترى در
نماز پیدا کند و حضرت او را به شاداب گرفتن وضو فرمان داد.
بنابراین، وضوى شاداب و با آداب کامل، براى حضور قلب انسان در نماز مؤثر است.

۲.
گزینش مکان مناسب براى نماز و دورى از جاهاى شلوغ و پر سر و صدا و پرهیز از هر چیزى
که موجب انحراف توجه از خداوند شود.

۳.
گزینش وقت مناسب و در صورت امکان، خواندن نماز در اول وقت.

۴.
نماز خواندن در مسجد و با جماعت (به ویژه در جماعاتى که بعد معنوى بیشترى دارند)

۵.
خواندن نماز با طمأنینه و دقت در مفاهیم و معانى آن.

۶.
نگاه به مهر، در حال قیام، نگاه به پایین پا، در رکوع و نگاه به دامن خود در هنگام تشهد.

۷.
تخلیه دل از حب دنیا و امور دنیوى و آن را مالامال از عشق خدا ساختن؛ زیرا ذهن انسان همواره
متوجه چیزى است که به آن عشق می‏ورزد؛ همانند عاشقى که آنى از فکر معشوق خود بیرون نمی‏رود.
این که ما در نمازهایمان همواره به فکر مسائل دیگر هستیم، به خاطر تعلق شدید نفس به دنیا و حب
آن است؛ اما آن که عاشق حق شد، در هر حال و در هر کارى، به یاد خدا خواهد بود؛
به طورى که گویى همیشه در نماز است.

۸.
توجه به این که مبدأ و منتهاى انسان، خداوند است و آن چه در این بین است، براى امتحان آدمى
و ابزارى در جهت رشد و کمال اوست.

۹.
ضبط قوه خیال؛ پرنده لجام گسیخته خیال، چکاوکى است که هر آن بر شاخسارى مى‏نشیند.
از این‏رو، همیشه افکار انسان به این طرف و آن طرف متوجه است و قرار و آرام ندارد؛ اما اگر
آدمى با دقت و هوشیارى در کنترل آن بکوشد، پس از چند صباحى، رام و مطیع شده، به هر سو
که اراده کند، متوجه مى‏گردد.
بنابراین، انسان باید در نماز، از اول با قاطعیت بنا را بر این بگذارد که تمام توجه خود را به
سوى پروردگار معطوف دارد و هر گاه پرنده خیال از چنگ او گریخت، بی‏درنگ آن را به همان جهت برگرداند.
اگر چندین مرتبه و در ایام متوالى، چنین کند، کم‏ کم ذهنش عادت خواهد کرد.

۱۰.
توجه به عظمت و هیبت پروردگار و نیاز خود.
اگر آدمى بداند با چه وجود بزرگى رو به‏ رو است که خود در مقابل او هیچ، بلکه عین احتیاج
و نیاز است، با تمام وجود خاضع خواهد گردید.

یکى از اولیاى خدا در توصیه‏ اى در این باره چنین می‏گوید:

در مرحله اول، مدتى قبل از شروع نماز، حداقل ۱۵ دقیقه به حساب‏رسى و تخلیه درون بپردازید و به صورت
ارادى، عوامل پریشانى خاطر را تعدیل بخشید؛ مثلاً اگر کار ناشایستى (مثل فریاد زدن بیهوده) انجام داده ‏اید، از کرده
خود اظهار ندامت کنید؛ منظور این است که آن چه در باطن شما رسوب کرده و با نماز برانگیخته مى‏شود،
با اختیار خود شما، مورد ارزش‏یابى و حساب‏رسى قرار گیرد و براى موارد مشابه، تصمیم بگیرید که رفتار خود را
کنترل کنید؛ پس منظور از این مرحله، این است که خود را براى نماز مهیا سازید.

در مرحله دوّم، همان طور که در ابتداى سخن، ذکر شد، شرایط را فراهم کنید و در طول مدت نماز،
ابتدا همان اذکار نماز را در درون حاضر کنید و بعد الفاظ را ادا کنید.
امام خمینى(ره) این عمل را این گونه تشبیه می‏کند: نمازگزار [باید] اذکار نماز را به درون خود تلقین کند؛ مثل
این که طفلى در درون او هست و اذکار را به او عرضه مى‏کند.

۱۱- تفکر در مرگ و قبر و قیامت و مطالعه ی کتب در این زمینه مانند: منازل الآخره/ محدث قمی
و معاد و سرای دیگر / شهید دستغیب

اسک دین