ملاک ازدواج و انتخاب همسر آینده در اسلام و قرآن

ملاک ازدواج و انتخاب همسر آینده در اسلام و قرآن
ملاک ازدواج و انتخاب همسر
ملاک ازدواج و انتخاب همسر آینده در اسلام و قرآن قرآن کریم در برخی آیات به ملاک هایی در خصوص
ازدواج اشاره کرده است.
قرآن کریم و اسلام برای رسیدن به موفقیت در تمام زمینهها توصیه هایی ارزنده ارائه کرده اند.
دانستن ملاک ازدواج و انتخاب همسر در قرآن یعنی قدم اصلی برای ساخت یک زندگی مشترک موفق و پایدار.
ملاک ازدواج و انتخاب همسر آینده در اسلام و قرآن
ملاک ازدواج موفق میتواند دهها و یا شاید صدها گزینه در بر داشته باشد، ولی آیا برای
داشتن یک زندگی مشترک موفق و دلخواه ملاکهای اصلی باید مادی باشند یا معنویات هم میتواند دخیل باشد؟ با توجّه
به اهمیّتی که همسر در زندگی دارد و آثاری که بر آن مترتّب است ونقشی که هر یک از زن
و مرد در آن دارند، میبایست برای انتخاب همسر ملاکها و دستورالعمل هایی وجود داشته باشد تا افراد با توجّه
به آن ملاک ها، همسر مورد نظر خود را انتخاب نمایند و سعادت دنیا و آخرت را به دست آورند.
در ازدواج، افراد دارای سلیقههای مختلفی هستند و هر شخصی برای خود ملاک هایی در نظر میگیرد، امّا از نظر
قرآن کریم، و سنّت ملاکهای مورد توجّه است: توصیهها و ملاک ازدواج در قرآن به شرح زیر است.
۱. اسلام و ایمان :
یکی از شرایط انتخاب همسر که در واقع شریک زندگی است، اسلام و بُعد مذهبی عقیدتی فرد میباشد.
زن و مرد میبایست در این امر هم فکر و هم عقیده باشند و اگر یکی از آنها مشرک باشد،
عقد و ازدواج آنها باطل خواهد بود.
قرآن کریم، به صراحت این مطلب را بیان میکند و میفرماید مرد مسلمان هرگز حقّ ندارد با زن مشرک ازدواج
کند، همین طور از ازدواج زنان مسلمان با مردان کافر منع کرده است و این نکته را یادآوری کرده است
که ازدواج مردان مسلمان با کنیزان مسلمان بهتر است از ازدواج با زنان آزادهی مشرک و همین طور ازدواج زنان
مسلمان با بردگان مسلمان بهتر از ازدواج با مردان مشرک است: «و َ.
لا تَنْکِحُوا الْمُشْرِکاتِ حَتَّی یُؤْمِنَّ وَ لَأَمَهٌ مُؤْمِنَهٌ خَیْرٌ مِنْ مُشْرِکَهٍ وَ لَوْ أَعْجَبَتْکُمْ وَ لا تُنْکِحُوا الْمُشْرِکِینَ حَتَّی یُؤْمِنُوا
وَ لَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَیْرٌ مِنْ مُشْرِکٍ وَ لَوْ أَعْجَبَکُمْ [ ۱]؛
ملاک ازدواج و انتخاب همسر
با زنان مشرک ازدواج نکنید، تا این که ایمان
بیاورند و کنیز باایمان از زن مشرک بهتر است، اگرچه آن زن مشرک (از لحاظ زیبایی) مایه شگفتی شما باشد
و به مردان مشرک زن ندهید تا این که ایمان بیاورند و بنده با ایمان از مرد مشرک بهتر است،
اگرچه آن مرد مشرک مایه شگفتی شما باشد.» در ادامه، حکمت حرمت ازدواج با مشرکان را بیان کرده است، میفرماید:
«..
أُولَئِکَ یَدْعُونَ إِلَی النَّارِ…
[ ۲]؛ آنها به آتش دوزخ میخوانند.» چرا که مسیر مشرک یک مسیر انحرافی است، مسیری است که به ظلمت
و تباهی و جهنم ختم میشود.
ملاک ازدواج و انتخاب همسر
در مقابل آن ها، مسیر افراد مؤمن بهشت، رحمت، مودّت و غفران است: «وَ اللَّهُ یَدْعُوا إِلَی الْجَنَّهِ وَ الْمَغْفِرَهِ
بِإِذْنِهِ.» [ ۳]در آیهی شریفه، دعوت خداوند و مسیر او به جای دعوت و مسیر افراد مؤمن است، به جهت
این که مؤمنین همه دعوتهای آن ها، بلکه تمام شئون زندگی آنها در مسیر خداوند تبارک و تعالی است.
مسیر افراد مؤمن با مسیر افراد مشرک تفاوت اساسی و فاحشی دارد، مسیر فکری عقیدتی رفتاری آنها مختلف است، چگونه
با ازدواج که یک وحدت و یگانگی لازم دارد و همراه با رحمت و مودّت است، جمع شود.
بنابراین یگانگی و وحدت که در ازدواج مطرح است با اختلاف عقیده و مذهب هرگز جمع نخواهد شد، نه تنها
در دین و مذهب میبایست یکی باشند، بلکه در اخلاق هم میبایست، در یک مسیر باشند و در یک جهت
حرکت کنند.
به همین جهت است که در روایات تأکید شده که زن و مرد باید «هم کفو» یکدیگر باشند و هم
کفو مؤمن را افراد مؤمن و با ایمان دانسته است.
از پیامبر اکرم ـ.
صلّی اللّه علیه و آله و سلّم ـ.، سؤال شد که کفو چیست و چه کسانی کفو یکدیگر هستند؟ فرمود::
«المؤمنون بعضهم اکفاء بعض».
[ ۴]ازدواج موفق چه ازدواجی است، ازدواج موفق از نظر قرآن.
دانستن ملاک ازدواج در قرآن یعنی قدم اصلی برای ساخت یک زندگی مشترک موفق و پایدار.
۲. هم سنخ بودن در پاکدامنی:
از نظر قرآن کریم، فطرت و طبیعت پاکی که به گناهان آلوده نشده، طالب پاکی است؛ چنین فطرت وطبعی جز
مجذوب پاکی نمیشوند و جز پاکی را به خود جذب نمیکند: «الْخَبِیثاتُ لِلْخَبِیثِینَ وَ الْخَبِیثُونَ لِلْخَبِیثاتِ وَ الطَّیِّباتُ لِلطَّیِّبِینَ وَ
الطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّباتِ [ ۵]؛ زنهای پلید برای مردهای پلید و مردهای پلید برای زنهای پلید و زنان پاک برای مردان
پاک و مردان پاک برای زنان پاکند.» مراد از خبیث بودن که دستهای از زنان ومردان را متّصف به آن
کرده است یا طیب بودن دسته دیگر، همان جنبههای عفت و ناموسی است و لاابالی بودن نسبت به تقیدات مذهبی،
اخلاقی و ناموسی است این معنای اوّلی آیه است، امّا از نظر ملاک و علت معنای وسیعی دارد که منحصر
به آلودگی و پاکی جنسی نیست، بلکه هرگونه ناپاکی فکری، عملی و زبانی را شامل میشود.
۳. تواضع، توبه، عبادت خداوند، اطاعت فرمان خدا:
قرآن کریم، در سورهی تحریم، شش وصف از برای همسران خوب اشاره کرده و میفرماید: «..
مُسْلِمَاتٍ مُؤْمِنَاتٍ قَانِتَاتٍ تَائِبَاتٍ عَابِدَاتٍ سَائِحَاتٍ ثَیِّبَاتٍ وَأَبْکَارًا [ ۶]؛ همسرانی مسلمان، مؤمن، متواضع، توبه کار، عابد، اطاعت کنندهی فرمان
خدا ….
» شخصی که میخواهد خانه و خانواده مسلمان و با ایمانی را بنا نهد، باید قبل از هر چیز همسر
مسلمان و پاکدامنی را جستجو کند وگرنه بنای خانواده مسلمان و ساختار جامعهی اسلامی مدّتها به تأخیر میافتد و به
زودی بنیان و اساس آن سست و ناپایدار و بسیار متزلزل و آسیب پذیر میگردد.
۴. ایمان و عمل صالح:
«مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاهً طَیِّبَهً [ ۷]؛ هر کس (از مرد یا
زن) کار شایسته کند و مؤمن باشد، به طور قطع او را با زندگی پاکیزهای حیات (حقیقی) بخشیم.»
۵. تقوا:
«یا أَیُّهَا
النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثی وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ [ ۸]؛
ای مردم! ما شما را از مرد و زن آفریدیم و شما را ملّت ملّت و قبیله قبیله گردانیدیم تا
با یکدیگر شناسایی متقابل حاصل کنید، هر آینه گرامیترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست.» امام صادق ـ.
علیه السّلام ـ.، در روایتی دربارهی همسر خوب میفرماید: هرگاه کسی از شما قصد ازدواج کرد، سزاوار است دو رکعت
نماز بخواند و خدا را بخواند که همسری عفیف و امین، بادیانت و متواضع و حافظ ناموس و اسرار…
نصیب وی نماید.» [ ۹]خلاصه آن که، دین مبین اسلام، در انتخاب همسر فوق العاده توجّه دارد و پیروان خود
را به دقّت و احتیاط لازم دعوت نموده است.
باشگاه خبرنگاران جوان