فلسفه زیبای ملاصدرا از قیامت!!

صدرالدین محمدبن ابراهیم قوام شیرازی معروف به ملاصدرا و صدرالمتاهلین حکیم و فیلسوف ایرانی می باشد و دارای مکتبی به نام حکمت متعالیه بوده است.بد نیست در ادامه همراه با Niksalehi شوید تا درباره قیامت از نظر ملاصدرا بیشتر بخوانید.

قیامت از نظر ملاصدرا

در توضیح آن که از حضرت احدیث اقدس حقیقت حقایق اشیاء تجلی نموده که همان فطرت اولیه و سرشت انسان‌ها
است که حقیقت توحید است.
آن‌طور که قرآن کریم می‌فرماید: «فطره الله التی فطر الناس علیها، لا تبدیل لخق الله.»؛
(سرشتی که خداوند انسان‌ها را
با آفرید،خلق خداوند تغییر ناپذیرست). ملاصدرا تصریح دارد
که قیامت، ساعت خوانده شده است زیرا ساعت از سعی اشتقاق یافته
و به معنی آن است که نفوس در جهت مبدا اولی تلاش و سعی می‌کنند
و از نظر کمالی مراتب
را طی می‌نمایند و به این ترتیب قیامتشان برپا شده و ساعت‌شان فرا می‌رسد.
پس از این مرتبه اشیاء و نیز انسان در قوس نزولی
از ساحت امکان به وجود وارد می‌شوند یعنی حادث
می‌گردند.

سقوط انسان از دیدگاه ملاصدرا

ملاصدرا از این روند به سقوط اول در مورد انسان تعبیر می‌کند:

سقوط اول انسان از فطرت اولی به وجود
است که همان جنتی است که قرآن بدان اشاره دارد
و می‌فرماید: «یا ادم اسکن انت و زوجک الجنه»؛ (ای
آدم تو و همسرت در بهشت ساکن شوید)..
در واقع این جنت شامل دو عالم است: عالم ملکوت روحانی و
عالم ملکوت صوری که عالم ملکوت روحانی عالم
ارواح عقلی و اعیان ثابته است و عالم ملکوت صوری
عالم نفوس و خیال کل می‌باشد.
پس از آن، سقوط دوم انسان هبوط به دار دنیاست،
«اهبطوا منها جمیعاً؛ (همه شما از آن پایین بیایید)
که
عالم ماده و اجسام است که پایین‌ترین مرتبه وجود از نظر کمالات وجودی است.
بدین ترتیب قوس نزولی موجودات تحقق می‌یابد.

امّا از سوی دیگر همه موجودات در سیر
بازگشت و عود به مبدا

اولی و همان جایی هستند که از
آن هبوط نموده‌اند و همگی قدس صعود را به سوی
فطرت اولی طی می‌کنند.
که این همان معاد و قیامت ایشان است.

آبه کما بداکم تعودون

آنطور که قرآن کریم می‌فرماید: «کما بداکم تعودون»؛
(همانطور که آغاز کرده‌اید باز می‌گردید). به بیان دیگر نفس با صعود
از مرتبه ماده و دنیایی وارد مرتبه خیال می‌گردد که همان
برزخ است و پس از آن هنگامی که به
مرتبه عقلی روحانی دست یافت نشأه اخروی آن متحقق می‌گردد.
در نظام فلسفی صدرالمتألهین قیامت امری زمانمند آن گونه که از ظاهر آیات بر می‌آید نیست.
بدین معنی که زمانی در تاریخ فرا رسد که نشانه‌های قیامت آشکار گردد
و خورشید تیره و ستاره‌ها پراکنده شوند
و زلزله‌ای فراگیر شود و شواهدی از این قبیل ظهور و بروز یابد.

ملاصدرا تصریح دارد که قیامت، ساعت خوانده شده است زیرا ساعت از
سعی اشتقاق یافته و به معنی آن است
که نفوس در جهت مبدا اولی تلاش و سعی می‌کنند و از نظر کمالی
مراتب را طی می‌نمایند و به
این ترتیب قیامتشان برپا شده و ساعت‌شان فرا می‌رسد.
در واقع نفس و نیز همه عالم مدام در حال صیرورت و حرکت است
و وقتی به مرتبه عقلی کامل
رسید یعنی قوس صعود را طی کرد به اطمینان و سکون عقلی می‌رسد.

نفس مطمئنه

(ای نفس مطمئنه به سوی پروردگارت راضی و خشنود بازگرد). بدین
ترتیب نفس انسانی با طی هر مرحله به مرتبه وجودی بالاتر صعود می‌کند
و قیامت آن مرتبه وجودی برای او
برپا می‌شود.
لذا می‌توان نتیجه گرفت: قیامت از نظر ملاصدرا دارای مراتبی است
که با مراتب تکامل نفس در قوس صعود هماهنگی
دارد.از این رو تبیین صدرالمتألهین از قیامت براساس آیات قرآنی است
اگرچه از ظواهر آنها گذر کرده و به تفسیری
مبتنی بر باطن آیات دست یازیده است.

ملاصدرا

بد نیست درباره قیامت از نظر ملاصدرا بیشتر بدانید

آیت الله «سیدمصطفی محقق داماد» طی سخنانی
اظهار کرد: در ادبیات ملاصدرا
چه در کتاب «اسفار» و چه در کتاب «الشواهد الربوبیه»، دو قیامت مطرح شده است،
ملاصدرا نام یکی را قیامت صغرا و دیگری را قیامت کبرا گذاشته است. این تقسیم بندی از
یک حدیث شریف گرفته شده است که می فرماید: «مَاتَ فَقَدْ قَامَتْ قِیَامَتُهُ، هر کسی که
فوت می کند قیامت اش آغاز شده است».
ملاصدرا نام آن را قیامت صغرا گذاشته
که با مرگ آغاز می شود یعنی جدایی جان از بدن آغاز قیامت صغرا برای آدمی است.

این استاد فلسفه اسلامی ادامه داد: قیامت صغری، یعنی دورانی
که در قرآن به برزخ از آن یاد شده است؛ «وَمِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَى یَوْمِ یُبْعَثُونَ»، تا زمان
نفخ صور که قیامت کبری است. قیامت کبری قبل از رسیدگیِ حساب و کتاب
اتفاق می افتد و این بیان ملاصدرا البته به استناد آیات قرآن است، نظریه این
فیلسوف و حکیم الهی آن است که قیامت کبری قبل
از حشر و رسیدگی اعمال و جهنم
و بهشت به وقوع می پیوندد و این نکته مهمی است.

قیامت کبری

آیت الله محقق داماد تصریح کرد: معنای قیامت کبری، لقاء الله است یعنی
رسیدن به خدا، بازگشت انسان به خدا، انسان وقتی نزد خدا می رود بعد از آن یا با
صفات رحیمیت خدا برخورد می کند
یا با صفت منتقم، قهار و امثال این صفات.
داستان لقاءالله و رجوع الی الله که بعد از دوران برزخ است می خواهد به انسان
بگوید نگاهی به خودتان بکنید
و ببیند چه بودید و چه تغییراتی در شما ایجاد شده است
تا اینگونه معنا را درک کنید. هر بشری به خودش که مراجعه کند می فهمد
که چه سرگذشتی بر تحولات او گذشته است. هیچ بشری حاضر نیست که بگوید من امروزم با ۱۰ سال قبل و نه حتی با ۲ ساعت قبل یکی است.

تبیان -شبستان