فضیلت روزه ماه رمضان

روزه در ماه رمضان آثار و فواید بسیاری برای جسم و روح انسان دارد. علاوه بر این آثار که دنیوی هستند, فضیلت روزه در ماه مبارک رمضان بسیار زیاد است و خداوند پاداش بسیاری برای فرد روزه دار قرار داده است. در ادامه از فضایل این ماه برایتان می گوییم.

فضیلت روزه

از پیغمبر اکرم (صلّی اللّه علیه و آله) نقل است که فرمود: «جانهای خویشتن را به‌وسیله گرسنگی و تشنگی به
مجاهده وادارید؛ زیرا اجر در این کار مانند اجر جهاد کننده در راه خداست؛ همانا عملی نزد خدا محبوبتر از
گرسنگی و تشنگی نیست».

و نیز فرمود: «در روز قیامت منزلت آن کس از شما نزد خدا بیشتر است که گرسنگی او طولانی‌تر و
درباره خداوند سبحانه زیادتر تفکر کرده باشد».

و نیز به اسامه فرمود: «اگر بتوانی وقتی ملک الموت (برای قبض روح تو) بیاید شکمت گرسنه و جگرت تشنه
باشد این کار را بکن؛ زیرا به این کار شرف منازل را درک می‌کنی و به ورود روح تو، فرشتگان
خرسند می‌شوند و خداوند جبار بر تو درود می‌فرستد».
و نیز فرمود: «دلهای خود را گرسنه و بدنهای خود را برهنه بدارید شاید دلهای شما، خدای عزوجل را ببیند».

میراث روزه

و در حدیث معراج است که خداوند فرمود: «یا احمد (صلّی اللّه علیه و آله)، آیا می‌دانی که میراث روزه
چیست؟ عرض کرد: نه؟ فرمود: میراث روزه کم‌خوراکی و کم‌گویی است؛ سپس فرمود: سکوت مورث حکمت می‌شود و حکمت مورث
معرفت و معرفت مورث یقین است و چون بنده به مرتبه یقین برسد باکی ندارد که چگونه بر او می‌گذرد!
به‌سختی یا به‌آسانی؟! برای او متفاوت نیست و این مقام صاحبان «رضا» است و هر کس به رضای من عمل
کند سه خصلت ملازم حال او خواهد بود؛

شکری که آلوده به جهل و نادانی نباشد، و ذکری که فراموشی
در آن راه نیابد، و دوستی که محبت مخلوقات را بر محبت من ترجیح نمی‌دهد و چون مرا دوست داشت
من هم او را دوست خواهم داشت و خلق خودم را به محبت او خواهم گماشت و چشم و دل
او را به جلال و عظمت خود گشاده خواهم ساخت و از او علم خاصه خلق را مخفی نخواهم داشت
و در تاریکی‌های شب و روشنایی روز با او مناجات خواهم نمود تا اینکه گفتار او با سایر خلق منقطع
گردد و مجالست او با آنها بریده شود و سخن خودم و کلام فرشتگانم را به گوش او می‌رسانم تا
آنجا که فرمود: البته عقل او را غرق در معرفت خود خواهم ساخت و خود در مقام عقل او جا
خواهم گرفت؛

درباره فضیلت روزه

سپس مرگ و سکرات مرگ و حرارت و فزع مرگ را بر او سبک و آسان خواهم ساخت
تا آنکه رو به بهشت رانده شود و چون عزرائیل بر او فرود آید به او گوید آفرین بر تو
ــ خوشا به حال تو ــ باز خوشا به حال تو ــ همانا خداوند به تو مشتاق است ــ تا
آنکه گوید ــ خداوند به او می‌فرماید: این بهشت من است در آن آرام بگیر و این جوار و همسایگی
من است در آن منزل بگزین.
و روح در پاسخ عرض کند:ای معبود من! خویشتن را به من شناساندی و من به شناسایی تو از تمام
خلق تو بی‌نیاز شدم؛ به عزت و جلال تو سوگند، اگر خشنودی تو در این باشد که مرا قطعه قطعه
کنند و به سخت‌ترین صورتی که مردم را به آن می‌کشند مرا هفتاد بار بکشند، رضای تو نزد من محبوبتر
است!

تا آنجا که فرمود: خدای عزوجل هم فرماید: «به عزت و جلال خودم سوگند! بین خودم و تو در
هیچ‌وقتی از اوقات مانع و حاجتی قرار نخواهم داد تا هروقت بخواهی بر من آیی ؛ و همین قسم است
رفتار من با دوستانم…».

جزئیات بیشتر درباره فضیلت و ثواب روزه

صرف نظر از روزه ماه مبارک و فضیلت آن که به صورت فرض و واجب در اسلام تشریع شده، اصل روزه بصورت عام یکى از عبادات بزرگ و با فضیلت است و درباره آن روایات بسیارى وارد شده که شیعه و سنى از رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) و ائمه معصومین (علیه السلام ) در کتاب‌هاى خویش نقل کرده اند.

۱- خدا، خود پاداش روزه است

از جمله احادیث جالب در این باره حدیثى است که بسیارى از اهل حدیث آن را نقل کرده که رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود:

قال الله تبارک و تعالى : الصوم لى و انا اجزى به .

خداى تبارک و تعالى فرمود:روزه براى من است و من خود پاداش آن هستم .‌ (یا من خود به آن پاداش دهم ).

توضیح :

این حدیث از دو جهت مورد بحث است :

اول – از نظر اعراب و به اصطلاح ادبى ، که آیا کلمه ((اجزى )) را بصورت معلوم و ((متکلم وحده )) و فتح همزه و کسر زاء بخوانیم ؛

یعنى : من خود بدان پاداش دهم . یا به صورت مجهول – به ضم همزه و فتح زاء – یعنى من خود پاداش آن هستم .

دوم – از نظر معنا. بنابر هر دو معنى ، این بحث پیش آمده که چگونه است چنین تعبیرى درباره عبادتهاى دیگر مانند نماز، حج ، جهاد و امثال آنها و در روایات ذکر نشده است ؟ و این سؤال پیش آمده که مگر عبادت‌هاى دیگر براى خدا نیست و خدا بدانها پاداش نمى دهد؟

روزه زکات بدن

۲- زکات بدن، روزه است

این روایت در کتاب‌هاى زیادى از کتب حدیث از رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) نقل شده که فرمود:

لکل شى ء زکاه و زکاه الابدان الصیام .

هر چیزى را زکاتى است و زکات بدنها روزه است .

و در نهج البلاغه نیز به همین گونه از امیرالمؤمنین (علیه السلام ) نقل شده است .

توضیح :

براى توضیح این حدیث نیز باید بگوییم همانگونه که در این روایت و روایات دیگر آمده ، براى هر عضوى از اعضاى بدن زکاتى بیان فرموده اند، و زکات بدن را نیز روزه ذکر کرده اند.

زکات ظفر و پیروزى را ((عفو)) و بخشش ؛

زکات جمال و زیبایى را ((عفاف )) و پاکدامنى ؛

زکات علم را ((نشر)) و ((تعلیم )) آن به دیگران ؛

زکاه ((جاه )) و آبرومندى را ((شفاعت )) و وساطت براى رفع گرفتارى گرفتاران ؛

۳ – روزه دار پیوسته در حال عبادت خداست

از رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) روایت شده که فرمود:

نوم الصائم عباده و صمته تسبیح .

((خواب روزه دار عبادت است و لب فرو بستن و سکوت او تسبیح .))

و حدیث دیگرى فرمود:

الصائم فى عباده الله و ان کان نائما على فراشه مالم یغتب مسلما.

((روزه دار پیوسته در حال عبادت است اگر چه در بسترش خوابیده باشد در صورتى که غیبت مسلمانى نکند.))

تسنیم و تبیان