در این بخش قصد داریم عواقب فرزندسالاری از نظر اسلام را برای شما بیان کنیم .تربیت فرزند از دیدگاه اسلام بسیار مهم است و اینکه به فرزند خود اسیب اجتماعی وارد نکنیم مطالب ما را دنبال کنید .
خانواده و از همه مهمتر ارتباط والدین با فرزندان و نحوه ی برخورد ان ها در اینده ی فرزندان و همچنین در عاطفی و عقلانی فرزندان نقش و اهمیت زیادی دارد. گاهی با رفتار نادرست والدین فرزندان بر روی پدر و مادر و حتی دیگران هم حکم رانی میکنند و بر ان ها مسلط میشوند و این از عواقب فرزندسالاری می باشد. برای راه‌های مختلفی جهت پیشگیری از این عامل مطالب ما را در نیک صالحی ببینید.
عواقب فرزندسالاری
از منظر تربیتی فرزندسالاری یک نوع شیوه فرزندپروری و رابطه فرزند – والد است؛ شیوه ای که در آن فرزندخانواده برای دستیابی به اهداف و خواسته‌های خویش نسبت به سایر اعضا حتی پدر و مادر خویش تسلط کافی داردو با توجه به آزادی مطلقی که بر فضای چنین خانوادهای حکمفرماست، او می‌تواند به راحتی با بهره گرفتن ازامکانات و شرایط فرهنگی، اقتصادی، اخلاقی، اجتماعی و…بر دیگران حکمرانی کند و چیزی یا کسی نمیتواند مانع او شود و نظرات و دیدگاه‌های خویش را بر اعضاءخانواده، حتی والدین خود تحمیل کرده و به اجرا در آورد.
در شیوه فرزند سالاری ویژگی‌های زیر مشاهده می‌شود:
۱) والدین سعی میکنند به تمام خواسته‌ها و اهداف فرزندخویش بدون چون و چرا جامه عمل بپوشانند.
۲) فرزند برای به اجرا درآوردن آرزو‌ها آزادی عمل کافی دارد.
۳) والدین در امر تربیت فرزند یا دچار ضعف شناخت هستند یا در به کارگیری راهکارهای عملی لازم دراین زمینه تدبیر و قدرت کافی ندارند.
۴) فرزند با استفاده از اهرم‌های‌شناختی، عاطفی و رفتاری توانسته بر تسلط روانی خویش بر والدین بیافزاید و نقطهنظراتش را بر آن‌ها تحمیل کند.
۵) در اداره منزل و تصمیم‌گیری‌ها، بیش از حدی که شایسته است به نظرات فرزند توجه می‌شود.
۶) هنگام تعارض بین نظرات افراد خانواده، نظرات فرزند چه حق و چه باطل، مقدم است و به اجراگذاشته می‌شود.
آموزه‌های اسلامی و متون دینی ما را به رعایت حد میانه و آزادی مشروط در روابط بین اعضا خانوادهو از جمله رابطه والد فرزند توصیه می‌کند زیرا در فرهنگ اسلام آنچه در اختیار انسان است، از جمله فرزندان،امانت الهی‌اند و خانواده مسئول حفظ سلامت، رشد و سعادت آن‌هاست.همان‌طور که امام سجاد (ع) در رساله حقوق خود می‌فرماید: «تو مسئول آنچه در اختیارت قرار داده‌اند، هستی.»
تقابل فرزند با والدینبنابراینهمانطور که فرزندان وظایف و مسئولیت‌های زیادی در برابر والدین خود دارند و چند بار در قرآن به اطاعت ازوالدین و نیکی به آن‌ها دستور داده شده است، پدران و مادران نیز در برابر تعلیم و تربیت فرزندان خودو رشد و کمال آن‌ها مسئول و مکلف هستند و به آن‌ها اجازه داده نمی‌شود فرزندان خود را در آزادیمطلق و بی‌عنان رها کنند و آنچنان سهل‌گیر شوند که فرزندان بتوانند به هر کاری که مایلند دست زنند وبدون هرگونه مراقبت و نظارتی به هر کجا که می‌خواهند سرکشی کنند و به هر اقدامی که دل‌شان بخواهد، مبادرتورزند.
نکته قابل توجه اینکه قرآن به این نکته اشاره دارد که اگر خانواده خود را به حال خود رهاکنید، خواه ناخواه به سوی آتش دوزخ پیش می‌روند، این شما هستید که باید آن‌ها را از سقوط و انحرافاز خط مستقیم الهی حفظ کنید و موظف به نظارت و مراقبت از فرزندان و اهل خانواده خود هستید ونباید به بهانه تامین و توجه به نیازهای مختلف، آن‌ها را رها کرد.
دستور امر به معروف و نهی از منکر یک دستور عام است که همه مسلمانان نسبت به یکدیگر دارند،ولی از روایاتی که درباره حقوق فرزندان و مانند آن در منابع اسلامی وارد شده به خوبی استناد می‌شود کهانسان در مقابل همسر و فرزندان خویش مسئولیت سنگین‌تری دارد و موظف است تا آنجا که می‌تواند در تعلیم وتربیت آن‌ها بکوشد و آن‌ها را از گناه بازدارد و به نیکی‌ها دعوت کند و تنها به تغذیه جسم آن‌هاقناعت نکند و در مواردی که ضرورت دارد دخالت کند و نظارت و مراقبت عملی و همیشگی داشته باشد واجازه ندهد فرزند آنچه به صلاح او نیست، به اجرا در آورد و با روش‌های صحیح تربیتی زمینه‌های رشد،کمال و هدایت فرزندان خود را فراهم کند و از آزادی مطلق و بی‌بندوباری فرزندان جلوگیری کند.
فرزندسالاریهمانطور که آیه شریفه قرآن فرمود: «نه تنها آتش‌های قیامت، بلکه آتش‌های دنیا نیز از درون وجود انسان‌ها سرچشمه می‌گیرد.بنابراین هرکس موظف است خود و خانواده‌اش را از این آتش‌ها حفظ کند و هر کس مسئول حفظ خود وخانواده خود از هرگونه انحرافی است.»در حدیثی می‌خوانیم: «یکی از یاران پیامبر اکرم (ص) سؤال کرد: چگونه خانوادهخود را از آتش دوزخ حفظ کنیم؟ پیامبر اکرم (ص) فرمود: آن‌ها را امر به معروف و نهی از منکرمی‌کنی، اگر از تو پذیرفتند، آن‌ها را از آتش دوزخ حفظ کرده‌ای و اگر نپذیرفتند، وظیفه خود را انجامداده‌ای.»
ریشه های فرزند سالاری
بنابراین اگر فرزندان در دست والدین امانت الهی هستند، باید پدران و مادران در حفظ و نگهداری آن‌ها کمالدقت را داشته باشند و در مراقبت و نظارت بر اعمال‌شان از هیچ کوشش و تلاشی دریغ نورزند و آن‌هارا به نیکی دعوت کنند و مانع هرگونه لغزش و انحرافی از جانب آن‌ها شوند و آنان را مطلق العنانبه حال خود رها نکنند.در حدیث جامع دیگری از رسول اکرم (ص) نیز آمده است: «بدانید همه شما نگهبانید و همه در برابر کسانیکه مامور نگهبانی آن‌ها هستید، مسئولید.امیر و رئیس حکومت اسلامی نگهبان مردم بوده و در برابر آن‌ها مسئول هستند.
مرد، نگهبان خانواده خویش است و در مقابل آن‌ها مسئول است.زن نیز نگهبان خانواده شوهر و فرزندان و در برابر آن‌ها مسئول است.بدانید همه شما نگهبانید و همه شما در برابر کسانی که مامور نگهبانی آن‌ها هستید، مسئولید.»
نگهبان موظف به پاسداریاز چیزی است که به او سپرده شده است، چنانچه بخواهد آن امانت را رها کند و مانع ضررهای احتمالینشود، او را متخلف تلقی خواهند کرد و باید تاوان و جریمه آن را بپردازد.اگر چه ممکن است کودکانی بخواهند در خانه نقش حاکم و فرمانده را ایفا کنند و زمام امور را دراختیار بگیرند و والدین آن‌ها نیز به این امور بی‌تفاوت باشند و گمان کنند تخلفی که او انجام می‌دهد ناچیزاست، پس می‌توانند دست او را در عمل باز بگذارند، غافل از اینکه کودک موجود سیری‌ناپذیر است و چنان نیستکه اگر در امری آزاد گذارده شد، به همان مقدار قناعت کند، بلکه هر قدمی که والدین به عقب بردارند،او جلو‌تر می‌آید و فرجام چنین آزادی آن خواهد بود که سلطه کودک همه را تحت قبضه خود قرار می‌دهد.
این نکته مهم و اساسی در روایت شریفی از امام علی (ع) اشاره شده است: «وقتی فرزند در کودکیجرأت (جسارت کردن به پدر خود را) پیدا کند، در بزرگسالی (و به تدریج) باعث عاق پدرش خواهد شد.بنابراین رابطه والد فرزند از همان ابتدا باید طبق یک برنامه‌ریزی صحیح تربیتی و در یک فضای عاطفی ودوستانه و در عین حال آزادانه و با احترام به گونه‌ای شکل گیرد که هم فرزند احترام پدر خود راحفظ کند و هم پدر بتواند با روشی صحیح از بروز لغزش‌ها و انحرافات فرزند خود جلوگیری کند و اورا به سوی رشد و کمال سوق دهد و از هرگونه سخت‌گیری پرهیز کند.»
عقیق
