صله‌بخشی معاویه برای شعری در مدح علی (ع)

صله‌بخشی معاویه

صله‌بخشی معاویه , معاویه پرسید آیا اگر خود علی بود چنین هدیه‌ای می‌داد؟ و دارمیه پاسخ گفت: به خدا سوگند
او حتی یک تار موی این شترها را از مال مسلمانان به من نمی‏داد.
دارمیه یکی از زنان فاضل و خردمندِ زمان امیرالمؤمنین علیه ‏السلام به شمار می‏آید.
او زبانی فصیح و بلیغ و در مناظره بسیار قوی، و در ولا و دوستی حضرت علی علیه‏ السلام بسیار
صادق و ثابت قدم بود.
او در مجلسی با معاویه با صداقت و صراحت از مقام والای امیرالمؤمنین علیه ‏السلام سخن گفت.

سهل بن ابی سهل تمیمی از پدرش نقل می‏کند:

معاویه در سفری که به حج رفت از احوال دارمیه که از قبیله «بنی کنانه» بود و در حجون سکونت
داشت، جویا شد.
گفتند: او زنده و سالم است.
فوراً دستور داد که احضارش کنند.
دارمیه زنی سیاه چهره و فربه بود، هنگامی که به مجلس معاویه وارد شد.
معاویه از او پرسید: ای دختر حام، حالت چطور است؟ دارمیه گفت: ای معاویه، اگر به قصد عیب‏گویی مرا دختر
حام خطاب کردی، بدان که من از فرزندان حام نیستم بلکه از قبیله بنی کنانه‏ ام.
معاویه گفت: راست گفتی، حال می‏دانی برای چه تو را احضار کرده ‏ام؟

دارمیه گفت: «لا یعلم الغیب الاّ اللَّه؛ جز خدا کسی غیب نمی‏داند

معاویه در توجیه احضار او گفت: تو
را برای این خواستم که از خودت بشنوم برای چه علی بن ابی طالب را دوست داشته و بغض و
دشمنی مرا در دل داری،

و او را ولی و امام خود دانسته اما مرا دشمن خود می‏پنداری؟

دارمیه ابتدا عذر خواست اما با اصرار معاویه گفت: حال که مرا از گفتن آن
معاف نمی‏داری، پس بدان من از این جهت علی‏ علیه ‏السلام را دوست می‏دارم که او در حق رعایا و
ملت خود به عدالت رفتار می‏کرد، و بیت‏ المال را به مساوات تقسیم می‏نمود؛ و تو را از این جهت
دشمن می‏دارم که با کسی به جنگ برخاستی که در ولایت و حکومت‏داری از هر حیث از تو سزاوارتر بود

و چیزی که حق تو نبود، بدان دست دراز کردی

و دوستی و تولّای من نسبت به علی ‏علیه ‏السلام از این جهت است که اولاً رسول خدا
صلی الله علیه و آله او را به طور رسمی ولی و پیشوای مؤمنان قرار داد و در ثانی او
مساکین و فقرا را دوست می‏داشت و اهل دین را بزرگ می‏شمرد از این جهت او را ولی خود قرار
دادم اما دشمنی من با تو از این جهت است که خونریزی پیشه توست و در قضاوت ستم می‏کنی و
از روی هوا و هوس حکم می‏نمایی گفت: حال تعریف کن، آیا هرگز علی را دیده ‏ای؟ دارمیه گفت: آری
به خدا سوگند، او را دیده ‏ام.

صله‌بخشی معاویه برای شعری در مدح علی (ع)

معاویه گفت: او را چگونه دیدی؟ دارمیه گفت: به خدا سوگند او را در حالی دیدم که فریفته ملک و
سلطنت نشد، و هیچ گاه نعمت و راحتی، سرگرم و غافلش نکرد، چنان که تو را مشغول و غافل نموده
است.

معاویه گفت: آیا کلام و سخنی از علی شنیده ‏ای؟

دارمیه گفت: نعم، و اللَّه فکان یجلو القلب من العَمی کما یجلو الزِّیت صَدأ الطست؛ آری، به خدا قسم کلام
علی علیه‌السلام ‏السلام دل‏های کور را جلا می‏داد، همان گونه که روغن زیتون، تشت زنگار گرفته را جلا می‏دهد معاویه
گفت: راست گفتی او چنین بود، حال بگو آیا حاجت و نیازی داری؟ دارمیه گفت: اگر نیازم را
بگویم، آیا برآورده می‏کنی؟ معاویه گفت: آری.
دارمیه گفت: یک صد شتر سرخ مو، با یک شتر نر به همراه غلامانی که آنها را رسیدگی کنند و
تیمار نمایند.

معاویه گفت: برای چه کاری این همه شتر می‏خواهی؟

دارمیه گفت: می‏خواهم از شیر آنها کودکان را تغذیه نمایم و با درآمد آن بزرگان را نگه دارم و بدین
وسیله کسب مکارم اخلاق نمایم و بین عشایر صلح و دوستی برقرار کنم.
معاویه گفت: اگر این تعداد شترها را به تو بدهم، آیا در نظر تو منزلت من چون علی بن ابی
طالب خواهد بود؟ دارمیه گفت: «سبحان اللَّه أو دونه؛ پاک و منزه است خدا که اگر مقام و منزلتی کمتر
از علی هم بخواهی، باز هم نزد من نخواهی دید

سپس معاویه این شعر را سرود:

اذ لم أعُد بِالحلم مِنی علیکم فَمَن ذا الذی بعدی
یؤمَّل للِحلمِ خُذِیها هنیئاً و اذکری فِعلَ ماجِد جزاکِ علی حَربِ العِدواهِ بالسِّلمِ اگر من با شما حلم و بردباری
نکنم، پس از من چه کسی است که به این صفت نامیده شود؟ این هدیه (شتران) را بگیر و گوارایت
باد و رفتار پسندیده مرا به یاد داشته باش که تو را با وجود خصومت و دشمنی، پاداش صلح و
آشتی دادم

صله‌بخشی معاویه برای شعری در مدح علی (ع)

آن گاه معاویه به دارمیه گفت: بدان، به خدا قسم، اگر علی زنده بود یکی از این شتران
را به تو نمی‏داد.
دارمیه گفت: «لا واللَّه و لا وبرهً واحده من مال المسلمین؛ نه، به خدا سوگند او حتی یک تار موی
اینها را از مال مسلمانان به من نمی‏داد.
این جریان را شهید مطهری در بیست گفتار به صورت خلاصه آورده، کامل آن در عقد الفرید، ج ۲، ص۱۱۳
تا ۱۱۱ وجود دارد.
باشگاه خبرنگاران جوان