در این بخش میخواهیم در مورد شخصت قمر بنی هاشم حضرت ابوالفضل اشاره کنیم. ایشان برادر فداکار امام حسین و می باشد که در کربلا به شهادت رسید و شخصیت والا و معنوی به جوانمردی و زهد و تقوای الهیدر تاریخ شهره است.
حضرت ابوالفضل برادر امام حسین می باشند .ایشان خصوصیات بارزی داشتند و و از زیبایی زیادی برخوردار بودند برای همین ایشان را به قمر بنی هاشم لقب داده بودند .در ادامه در مورد شخصیّت معنوی حضرت عباس سخن به میان اورده ایم. حضرت ابوالفضل(ع) شایسته عنوان شهادت هستند زیرا که تمام امتیازات شهادت را نایل شدند. نکاتی خواندنی از شخصیت معنوی ایشان را در نیک صالحی ببینید.
شخصیّت معنوی حضرت عباس
شخصیت بزرگ آن حضرت را نمیتوان در چند صفحه خلاصه کرد بلکه درباره شخصیت او کتاب های زیادی نوشته شده که میتوانید مراجعه کنید در اینجا مختصراً شمهای از فضایل را برای شما ذکر میکنیم: تولد حضرت عباس ـ علیه السّلام ـ و برخی از صفات [۱] عباس بن علی متولد بین سالهای ۲۴ ـ ۲۶، شهادت سال ۶۱ هـ.به هنگام شهادت ۳۴ سال داشتند.
ـ القاب آن حضرت : ابالفضل و ابوالقربه[۲] و به خاطر زیبایی و جمالی که داشت به «قمر بنیهاشم» وماه فرزندان هاشم مشهور و ملقب گردید.
ـ شمایل: ابوالفرج اصفهانی در مقاتل الطالبین گفته: عباس بن علی مردی خوش صورت و زیباروی بود، و چون سواربر اسب میشد پاهای مبارکش به زمین کشیده میشد.و به او «قمر بنی هاشم» میگفتند، و پرچمدار لشکر حسین ـ علیه السّلام ـ در روز عاشورا بود.
ـ وجه تسمیه عباس ـ صاحب منتهی الارب میگوید،[۳] عباس را بصیغه مبالغه گفتند برای شجاعت بینظیر و صولت آنحضرت و عباس به معنای شیر بیشه هم هست از این رو اکثر در میدان او را به شیر غضبناک تعبیر کردهاند.
ویژگی بارز حضرت عباس
ـ شمهای از فضایل حضرت ابالفضل ـ علیه السّلام ـ : کسی که واقعه جانگداز کربلای سال ۶۱ هجری رامطالعه و یا داستان غم انگیز طفّ را خوانده یا شنیده باشد عظمت مقام و ایثار و شهامت و مردانگی و شجاعت و فضایل حضرت ابالفضل ـ علیه السّلام ـ را بخوبی در مییابد.
ادب و وفاداری او نسبت به برادرش امام حسین ـ علیه السّلام ـ آنجا که چون امام حسین ـ علیهالسّلام ـ یاران خود را بهترین و با فضیلتترین و وفادارترین یاران میخواند این وصف در حقیقت زیبنده عباس ـ علیه السّلام ـ است.
علاوه بر این وقتی امام حسین ـ علیه السّلام ـ به یاران خود فرمود، به همه شما رخصت میدهم که بروید و همه شما آزادید و بیعتی از من بر گردن شما نیست! حضرت عباس قبل از همه به اظهاروفاداری خود گفت: «لم نفعل ذلک لنبقی؟ لا أرانا الله ذلک أبداً» یعنی، هرگز خدا آن روز را نیاورد کهما تو را به خاطر حیات دنیا رها کنیم این چیزی نیست جزء بصیرت و آگاهی و شناخت امام زمان خود به معنای اتمّ کلمه.
ایمان و جهاد آن حضرت از دیدگاه امام سجاد و امام صادق ـ علیهما السلام ـ: قال الصادق ـ علیهالسّلام ـ : [۴] کان عمّنا العباس بن علی ـ علیه السّلام ـ نافذ البصیره صلب الایمان جاهد مع ابیعبدالله و ابلا بلاء حسنا و مضی شهیداً.امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند: عموی ما عباس بن علی ـ علیه السّلام ـ بصیرتی نافذ و بینشیعظیم و ایمانی استوار داشت، در محضر امام حسین ـ علیه السّلام ـ جهاد نمود و (در راه حضرتش) جانبازی و ایثاری تمام نمود و به شهادت رسید.
قال علی بن الحسین ـ علیه السّلام ـ : رحم الله العباس فلقد آثروا بلی و فدی أخاه بنفسه حتی قطعت یداه فأبدل الله عزوجل بهما جناحین یطیر بهما مع الملائکه فی الجنه کما جعل لجعفر بن أبی طالب ـ علیه السّلام ـ و إنّ للعباس عندالله عزوجل منزله یغبطه بها جمیع الشهداء یوم القیامه.[۵] امام سجاد ـ علیه السّلامـ فرمودند: خداوند عباس را رحمت کند به تحقیق ایثار کرد و به بلا آزمایش شد و خودش را فدای برادرش (حسین ـ علیه السّلام ـ ) نمود تا اینکه دو دستش قطع شد.
پس خداوند عزوجل دو بال بجای دو دست به او داد که با ملائکه پرواز میکند در بهشت همانطور که برای جعفر بن ابی طالب دو بال داده و به درستی برای عباس ـ علیه السّلام ـ نزد خداوند عزوجل منزلت و مقامی میباشد که تمام شهداء تا روز قیامت به آن غبطه میخورند.اطاعت از ولی و امام خود: آن حضرت به حدی مطیع امام خویش بود که بدون اذن او در شب
عاشورا جواب دشمن را نمیداد عصر تاسوعا دستور جنگ از سوی عبیدالله به پسر سعد رسید لشکر کوفه را به سوی حرم امام (ره) حرکت داد تا با آنها بجنگد، در اینجا بود که امام ـ علیه السّلام ـ به برادرش عباس فرمود[۶] ای برادر سوار شو و به نزد اینان برو و به آنها بگو شما را چه شدهو چه میخواهید؟ و از سبب آمدن آنها بدین سو پرسش کن.
وقتی شمر صدا زد و گفت پسران ام البنین کجایند برای آنها امان نامه آوردهام.
نکاتی خواندنی از شخصیت معنوی حضرت عباس
حضرت پاسخ نداد تا اینکه امام فرمود برادر جوابش را بده.پس از اذن امام عباس به او خطاب کرد خدا بر امان تو و خودت لعنت کند…در منتخب التواریخ آمده است که حاج محمد رضای ارزی از مرثیه سرایان عرب و مداحان اهلبیت ـ علیهم السّلام
ـ هنگامی که خواست در شهادت قمر بنی هاشم ـ علیه السّلام ـ از زبان امام حسین مرثیهای بسراید واین مصرع را گفت: یوم ابوالفضل استجار به الهدی یعنی روز عاشورا آن روزی بود که امام هدایت، حضرت سیدالشهداء
ـ علیه السّلام ـ به اباالفضل پناه برد.به فکر افتاد که شاید این قصیده درست نباشد و از آن صرف نظر کرد، چون شب شد، امام حسینـ علیه السّلام ـ را بخواب دید، امام ـ علیه السّلام ـ فرمود آنچه گفتی صحیح است و مصرع دومرا نیز خود حضرت فرمودند: والشمس من کدر العجاج لثامها یعنی در آن روز خورشید از تیرگی غبارش نقابی پیداکرده بود.
منزلت آن حضرت در پیشگاه امام زمان این مقام مواسات ابوالفضل ـ علیه السّلام ـ با برادر بزرگوار خود درزیارت ناحیه مقدسه هم آمده که میفرماید: «السلام علی أبی الفضل العباس بن امیرالمؤمنین : المواسی أخاه بنفسه الآخذ لغدهمن أمسه، الفادی له، الواقی الساعی إلیه…» یعنی:« سلام بر ابی الفضل العباس فرزند امیر مؤمنان، آنکه با جان خود نسبت به برادرش مواسات کرد، واز گذشتهاش برای آینده توشه برگرفت، آنکه خود را فدای برادر کرد و جان خویش را سپر او قرار دادهو به سوی او سعی و تلاش کافی نمود…
» شهادت [۷] وقتی به سپاه دشمن حمله ور شد اشعاری حماسی میخواند که مضمونش این بود: «از مرگ نمیترسمآن گاه که بانگ زد، تا هنگامی که میان مردان کارآزموده، افتاده و به خاک پوشیده شوم، جان من وقایه(محافظ) جان پاک مصطفی است.من عباس هستم با مشک میآیم و روز نبرد از شرّ نمیترسم.پس آنها را پراکنده ساخت، در این وقت «زید بن ورقاء» در پشت درخت خرمایی کمین کرد و حکیم بن طفیل او را کمک نمود و ضربه شمشیری بر دست راست حضرت عباس ـ علیه السّلام ـ فرود آورد.
عباس شمشیر به دست چپ گرفت و حمله کرد و این رجز را میخواند: والله إن قطعتم یمینی إنی احامیابداً عن دینی و عن امام صادق الیقین نجل النبی الطاهر الأمینی و پیوسته میجنگید تا اینکه بدنش سست شد،پس «حکیم بن طفیل» از پشت نخلی بر او درآمد و تیغ بر دست چپ آن حضرت ـ علیه السّلام
ـ زد، در این موقع عباس گفت: یا نفس لا تخشی من الکفار وابشری برحمه الجبار مع النبی السید المختارقد قطعوا ببغیهم یساری فأصلهم یا ربّ حرّ النار «ای نفس! از کفار نترس، مژده باد تو را به رحمت و بهشت خداوند جبار، همراه با رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ آن سید برگزیده، همانا اینقوم از روی ستم دست چپ مرا جدا ساختند، ای پروردگار! آنان را به گرمی آتش بسوزان.(زندگانی ابالفضل العباس ـ علیه السّلام ـ سراسر درس سعادت و خوشبختی میباشد و بر ماست که پند بگیریم ازتمامی شئونات این بزرگوار، از علم و حلم، از ادب و وقار و از همه مهمتر تسلیم در برابر امام زمان خود، که وفاداری را تا ابد معنا میکند
منبع : مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات