احکام شرعی مربوط به سقط جنین

برخی از افراد که باردار می شوند به دلایل مختلف دوست ندارند آن بچه را نگه دارند و تصمیم به سقط آن می گیرند. آمار سقط جنین روز به روز در حال افزایش است. به همین دلیل مناسب دیدیم در این بخش درباره احکام مربوط به سقط جنین با شما صحبت کنیم. با نیک صالحی همراه باشید

احکام سقط جنین در اسلام

آمار و ارقام نشان می‌دهد سالانه حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیون جنین در سرتاسر جهان سقط می‌شود و
بر اساس اعلام وزارت بهداشت میزان کورتاژ در ایران به ۲۲۰ هزار مورد در سال می‌رسد.
مدرنیزه شدن سبک زندگی، مشکلات اقتصادی و قبح روابط نامشروع همگی از دلایل رایج برای سقط نوزادان هستند.
در این گزارش حکم شرعی عمل سقط جنین (کورتاژ) را از منظر شرع و مراجع عظام تقلید مرور می‌کنیم.

آیت‌الله خامنه‌ای:

سؤال: پزشکان متخصص می‏توانند از طریق استفاده از روشها و دستگاه‌های جدید، نواقص جنین در دوران بارداری را تشخیص
دهند و با توجه به مشکلاتی که افراد ناقص ‏الخلقه بعد از تولد در دوران زندگی با آن مواجه می‏‌شوند،
آیا سقط جنینی که پزشک متخصص و مورد اطمینان آن را ناقص‏ الخلقه تشخیص داده، جایز است؟

جواب: سقط
جنین در هر سنّی به مجرّد ناقص‏ الخلقه بودن آن و یا مشکلاتی که در زندگی با آن مواجه می‏‌شود،
جایز نمی‌‏شود.

سؤال: آیا از بین بردن نطفه منعقدشده‏‌ای که در رحم مستقر شده، قبل رسیدن به مرحله علقه که
تقریباً چهل روز طول می‏کشد، جایز است؟ و اصولاً در کدامیک از مراحل ذیل سقط جنین حرام است: ۱ ـ
نطفه استقرار یافته در رحم‏، ۲ ـ علقه، ۳ ـ مضغه‏، ۴ ـ عظام (قبل از دمیدن روح).جواب: از بین
بردن نطفه بعد از استقرار آن در رحم و همچنین سقط جنین در هیچ‌یک از مراحل بعدی جایز نیست.

سؤال: آیا سقط جنینی که نطفه‌‏اش با وطی به شبهه توسط فرد غیرمسلمان و یا با زنا منعقد شده، جایز
است؟

جواب: جایز نیست.

سؤال: آیا سقط جنین بر اثر مشکلات اقتصادی جایز است؟

جواب: سقط جنین به مجرّد وجود
مشکلات و سختی‏های اقتصادی جایز نمی‏شود.

سؤال: پزشک بعد از معاینه در ماههای اول حاملگی به زن گفته است که
استمرار بارداری احتمال خطر جانی برای او دارد و در صورتی که حاملگی ادامه پیدا کند، فرزندش ناقص ‏الخلقه متولد
خواهد شد و به همین دلیل پزشک دستور سقط جنین داده است، آیا این کار جایز است؟ و آیا سقط
جنین قبل از دمیده شدن روح به آن جایز است؟

مجوز سقط جنین

جواب: ناقص ‏الخلقه بودن جنین، مجوّز شرعی برای سقط جنین
حتّی قبل از ولوج روح در آن محسوب نمی‏شود، ولی اگر تهدید حیات مادر بر اثر استمرار حاملگی مستند به
نظر پزشک متخصص و مورد اطمینان باشد، سقط جنین قبل از ولوج روح در آن اشکال ندارد.

سؤال: بعضی از زوج‏ها، مبتلا به بیماری‏های خونی بوده و دارای ژن معیوب هستند و در نتیجه ناقل بیماری به فرزندان خود هستند
و احتمال این که این فرزندان مبتلا به بیماری‏های شدید باشند، بسیار زیاد است و چنین کودکانی از بدو تولّد
تا پایان عمر، دائما در وضع مشقّت باری به سر خواهند برد.

مثلاً بیماران هموفیلی همواره ممکن است با کوچکترین ضربه‏ای دچار خونریزی شدید منجر به فوت و فلج شوند.
حال آیا با توجّه به این که تشخیص این بیماری در هفته‏‌های اوّل بارداری ممکن است آیا سقط جنین در
چنین مواردی جایز است؟

جواب: اگر تشخیص بیماری در جنین قطعی است و داشتن و نگهداشتن چنین فرزندی موجب حرج
می‏باشد، در این صورت جایز است قبل از دمیده شدن روح، جنین را اسقاط کنند ولی بنا بر احتیاط، دیه
آن باید پرداخت شود.

سؤال: سقط جنین فی‏‌نفسه چه حکمی دارد؟ و در صورتی که ادامه بارداری برای زندگی مادر
خطر داشته باشد، حکم آن چیست؟جواب: سقط جنین شرعاً حرام است و در هیچ حالتی جایز نیست مگر آنکه استمرار
حاملگی برای حیات مادر خطرناک باشد که در این صورت سقط جنین قبل از ولوج روح، اشکال ندارد، ولی بعد
از دمیدن روح جایز نیست حتّی اگر ادامه حاملگی برای حیات مادر خطرناک باشد مگر آنکه استمرار بارداری، حیات مادر
و جنین هر دو را تهدید کند و نجات زندگی طفل به هیچ وجه ممکن نباشد ولی نجات زندگی مادر
به تنهایی با سقط جنین امکان داشته باشد.

بد نیست بدانید آیا سقط جنین حرام است؟

آیا کشتن جنین در شکم حرام است؟ حکم آن، قبل و بعد از چهار ماهگی چیست؟ آیا فرد، قاتل حساب می شود و باید قصاص شود؟ در چه موقع این کشتن گناه محسوب می شود؟ و چه موقع باید دیه پرداخت؟ و چه موقع باید قصاص کرد؟ دیه را باید به چه کسی پرداخت؟

پاسخ اجمالی

سقط جنین حرام و از گناهان کبیره است و مرتکب آن باید توبه کند و کفاره (دو ماه روزه متوالی) دارد. دیه آن هم از قرار زیر می باشد:

جنین از وقتى که در رحم قرار مى‌ گیرد، به مدت ۴۰ روز، نطفه است. و دیۀ اسقاط آن در این مدت ۲۰ مثقال شرعى طلاى سکه ‌دار است که هر مثقال، هیجده نخود مى ‌باشد، پس از آن، ۴۰ روز علقه یعنى خون بسته شده است و دیۀ آن ۴۰ مثقال است، بعد، ۴۰ روز مضغه یعنى پارۀ گوشتى است، که دیۀ آن ۶۰ مثقال است. (که مجموع چهار ماه مى ‌شود) پس از آن به صورت استخوان مى‌ شود. و دیۀ آن ۸۰ مثقال است. بعد گوشت روییده و صورت‌بندى مى ‌شود، و دیۀ آن ۱۰۰ مثقال است.

حکم شرعی سقط جنین

و همین که روح در آن دمیده شد، چنانچه پسر باشد دیۀ او هزار مثقال و اگر دختر باشد ۵۰۰ مثقال شرعى طلاى سکه ‌دار است. و در تمام این صور، اگر عوض هر یک مثقال طلا، ده درهم نقره بدهند کافى است و اگر زن حامله از روى عمد کارى کند که جنین او سقط شود باید دیۀ آن را به تفصیلى که بیان شد به وارث جنین بپردازد و خود او از این دیه ارث نمى‌برد، بلى چنانچه ورثۀ جنین، او را عفو کنند دیه ساقط مى ‌شود ولى در جنینى که روح دمیده شده، کفاره قتل بر او واجب است.

اما در هر حال تا زنده به دنیا نیامده باشد مطلقاً قصاص ندارد.

پاسخ حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):

سقط جنین شرعاً حرام است و در هیچ حالتى جایز نبوده و توبه جدى از آن لازم است و باید دیه سقط جنین پرداخت شود که ‏اگر علقه باشد دیه آن چهل دینار است و اگر مضغه باشد شصت دینار است و اگر استخوان بدون گوشت باشد هشتاد ‏دینار است و دیه به وارث جنین با رعایت طبقات ارث پرداخت مى‏شود ولى وارثى که مباشر سقط جنین بوده از آن، سهمى ‏ندارد.‏دینار شرعى معادل سکه طلا به وزن یک مثقال شرعى (۶ /۳ گرم) مى‌باشد و قیمت آن را مى‌توان از بازار بدست آورد.

باشگاه خبرنگاران و اسلام کوئست