سفارش دین ما به احترام سالمندان

سالمندان و سالخوردگان همان جوان هایی بودند که مانند ما یک روز سرحال و شاداب و با انرژی زندگی می کردند و با گذشت زمان و بزرگ کردن بچه ها و سپری کردن روزهای عمرشان برای فرزندان ناتوان شده اند. پس وظیفه هر کسی است که احترام سالمندان به ویژه پدر و مادر را نگه دارد. در ادامه در نیک صالحی در این باره توضیح می دهیم

تاکید به حفظ احترام سالمندان

شاد کردن هر مؤمن مخصوصاً سالخوردگانی که عمری را در عبادت و پرستش خداوند متعال گذرانیده اند، بسیار با فضیلت
و دارای ثواب و پاداش می باشد.

رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می فرماید: «مِنْ إِجْلَالِ اللَّهِ إِجْلَالُ ذِی الشَّیْبَهِ الْمُسْلِمِ؛ یکی از صُوَر
تکریم و تقدیس ذات اقدس الهی، احترام و تجلیل سالخورده مسلمان است» و نیز فرمود: «مَنْ وَقَّرَ ذَا شَیْبَهٍ فِی
الْإِسْلَامِ آمَنَهُ اللَّهُ مِنْ فَزَعِ یَوْمِ الْقِیَامَهِ؛ کسی که پیر مسلمانی را و تجلیل نماید، خداوند او را از ترس
روز قیامت ایمن می دارد.»؛ امام صادق علیه السلام فرمود: «لَیْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ یُوَقِّرْ کَبِیرَنَا وَ یَرْحَمْ صَغِیرَنَا؛ از
ما نیست کسی که بزرگسال ما را احترام نکند و به خردسال ما ترحم ننماید».

احترام به کهن سالان و بزرگان در احادیث و جوامع روایی ما فراوان مطرح شده محوراساسی این احادیث ناظر به
چه مطالبی است؟

اگر بخواهیم آنچه در متون روایی ما راجع به کهن سالان و سالمندان بیان شده است را
مورد واکاوی قرار بدهیم شاید بتوان آن را در چند محور اساسی دنبال کرد.تکریم انسان

محور اول مسئله تکریم انسان هاست، تکریم انسان در قرآن و در منابع روایی مورد توجه است شاید بهترین شاهد در این رابطه این آیه
شریفه باشد: «وَ لَقَدْ کرَّمْنا بَنی آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّیباتِ وَفَضَّلْناهُمْ عَلی کثیرٍ
مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضیلاً»[۱] ما آدمی زادگان را گرامی داشتیم؛ و آن ها را در خشکی و دریا، (بر مرکب های
راهوار) حمل کردیم؛ و از انواع روزی های پاکیزه به آنان روزی دادیم؛ و آن ها را بر بسیاری از
موجوداتی که خلق کرده ایم، برتری بخشیدیم.

در این آیه، کرامت انسان مورد توجه و تاکید قرارگرفته مثلاً شکل و شمایل و صورت انسان بهترین صورت و
هیبتی است که خدا برای انسان قرار داده است.

احادیث مرتبط با احترام سالمندان

اعضا و جوارح نعمت های مادی و رزق و روزی و موهبت هایی که به او شده و همچنین فضیلت
هایی که در مقایسه با دیگر حیوانات به انسان داده شده و در رأس آنها عقل است که خداوند به
انسان کرامت کرده، همه نشان از این دارد که خداوند متعال توجه ویژه ای به جایگاه کرامت انسان و شخصیت
انسان دارد به طوری که هیچ خدشه و لطمه ای به او وارد نشود.

در رابطه با احترام بزرگان و پدر و مادر وارد شده است؛ نگاه اسلام به گونه ای نیست که سالمندان
جامعه را خارج از دایره کار و تلاش بداند، بلکه اسلام فرد سالمند را انسانی محترم می داند و شخصیت
او را مورد احترام قرار می دهد و سالمند را به عنوان فردی معرفی می کند که باید حال او
رعایت شود چرا که از لحاظ قدرت و قوت ظاهری با بقیه متفاوت است ولی در عوض کوله باری از
تجربه که در طول زندگی به دست آورده همراه اوست.نگاهی به روایات

پیامبر اکرم فرمودند: «مِنْ إِجْلَالِ اللَّهِ إِجْلَالُ ذِی
الشَّیْبَهِ الْمُسْلِمِ»[۲] فرمودند: تکریم و بزرگ داشت نسبت به آدم مسن مثل این است که خدا را تکریم می کنید،
در روایاتی هست که برکت همراه با بزرگ سالان است یا وجودشان همراه بابرکت است.
«الْبَرَکهُ مَعَ أَکابِرِکمْ»[۳] و روایت مشهور «وقّروا کبارکم»[۴] بزرگان خود را احترام کنید، گویای این مطلب مهم است.

روایت دیگری است که انس از پیامبر اکرم نقل می کند: «جَاءَ شَیخٌ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ ص فِی حَاجَهٍ فَأَبْطَئُوا
عَنِ الشَّیخِ أَنْ یوَسِّعُوا لَهُ فَقَالَ ع لَیسَ مِنَّا مَنْ لَمْ یرْحَمْ صَغِیرَنَا وَ لَمْ یوَقِّرْ کبِیرَنَا»[۵] روزی پیرمردی در
مجلس پیامبر اکرم حاضر شد، اطرافیان او مقداری دیر جا به جا شدند تا جا برای و باز کنند و
پیامبر اکرم فرمودند: از ما نیست کسی که به بزرگترها احترام نکند.

لزوم احترام سالمندان و بزرگان

در رأس سالمندان، پدر و مادر هستند که در روایاتی به این مطلب توجه شده است.
دستور اسلام برای احترام به بزرگان یک سنت است، گذر دوران عمر از جوانی به پیری یک سنت الهی و
از سنتهای خدا است در قرآن هم می خوانیم: «اللَّهُ الَّذی خَلَقَکُمْ مِنْ ضَعْفٍ ثُمَّ جَعَلَ مِنْ بَعْدِ ضَعْفٍ قُوَّهً
ثُمَّ جَعَلَ مِنْ بَعْدِ قُوَّهٍ ضَعْفاً؛الروم: ۵۴» انسان در روزگار جوانی قوت و نیرو دارد و بعد از این مرحله
گذر می کند و به پیری می رسد، این قانون زندگی است، لذا کسی که از دوران جوانی عبور کرد
و به سالمندی رسید باید بتواند با همان شرایط دوران جوانی بصورت آبرومندانه زندگی کند.
ممکن است امروزه در بعضی موارد این چنین نباشد حتی افرادی از طرف فرزندان خود مورد بی مهری قرار می
گیرند که نمونه اش را می توان در خانه ای سالمندان دید.

در حدیثی پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: «إِنَّ الْمُسْلِمَ إِذَا ضَعُفَ مِنَ الْکبَرِ یأْمُرُ اللَّهُ الْمَلَک أَنْ یکتُبَ لَهُ فِی
حَالِهِ تِلْک مَا کانَ یعْمَلُ وَ هُوَ شَابٌّ نَشِیطٌ مُجْتَمِعٌ وَ مِثْلُ ذَلِک إِذَا مَرِضَ وَکلَ اللَّهُ مَلَکاً یکتُبُ لَهُ
فِی سُقْمِهِ مَا کانَ یعْمَلُ مِنَ الْخَیرِ فِی صِحَّتِه»[۶] یعنی وقتی کسی به حالت پیری رسید، او کسی است که
در جوانی فعالیت های مثبتی انجام می داده کار و تلاش می کرده، اگر در سن پیری نتوانست همان کارها
را انجام بدهد خداوند ملکی را برای او قرار می دهد که ثواب آن امور را برای او قرار دهد.
شخص در یک مقطعی از زندگی که توانایی دارد فعالیت و تلاش می کند و بعد از اینکه از کارافتاده
شد، حکومت می بایست نیازهای او را برآورده کند.

بد نیست بدانید احترام سالمندان احترام به خداست!

وجود انسان‌های سال خورده در بین خانواده باعث افزایش رحمت خداوند است و هر کس به آن‌ها احترام بیشتری بگذارد بیشتر مورد رحمت خداست .

بسیار دیده شده که افراد سالمندی را دیده‌ایم که با دشواری سوار اتوبوس شده‌اند و جایی برای نشستن نداشتند اما جوانانی آسوده خاطر نشسته‌اند و توجهی هم ندارند. اسلام و البته تمام ادیان، انسان را به احترام به بزرگ ترها توصیه نموده است چرا که آن‌ها عمری را برای رشد و سعادت جامعه وقف کرده‌اند و زندگی خود را در این راه قرار داده‌اند متاسفانه هر روز شاهد افزایش تعداد افرادی هستیم که که در  خانه‌های سالمندان زندگی می‌کنند و فرزندان آن‌ها ماه‌ها و یا حتی سال‌ها از آن‌ها احوالی نمی‌پرسند و آن‌ها را به حال خود رها کرده‌اند به راستی آیا دعایی بالاتر از دعای آن‌ها وجود دارد و آیا ما پیری و روزهای دشوار آن را تجربه نخواهیم کرد؟ پس چگونه آن‌ها را رها کرده و به دنبال دنیای بی وفای خود می‌رویم .

وجود انسان‌های سالخورده در بین خانواده باعث افزایش رحمت خداوند است و هر کس به آن‌ها احترام بیشتری بگذارد بیشتر مورد رحمت خداست.

پیامبر صلی الله علیه و اله می‌فرمایند: وجود پیران سالخورده بین شما باعث افزایش رحمت و لطف پروردگار و گسترش نعمت‌های الهی بر شماست. (نهج الفصاحه، ص ۲۲۲ )

احترام سالمندان در نزد خدا

دوستی با پیامبر

از اثرات احترام به  سالمندان دوستی با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است چه افتخاری بالاتر از این که فردی لیاقت دوستی با پیامبر را داشته باشد احترام گذاشتن به سالمندان  حتی در خیابان وقتی عبور از عرض آن برای آن‌ها دشوار است احترام به آن‌ها محسوب می‌شود . گرفتن بار سنگینشان کمک کردن برای سوار شدن یا پیاده شدن همه و همه احترام به آن‌هاست و باعث  ایجاد احساس همدلی در مردم می‌شود.

احترام متقابل

انسان هر آنچه می‌کند  به او باز می گردد و هر عملی را عکس العملی هست همه ما در کارنامه زندگی خود اعمالی داریم که خوب یابد برای ما نوشته شده‌اند که بر همان اساس  در زندگی خود خوب یا بد می‌بینیم اگر خوب کرده باشیم پاداش ما همان خوبی و در صورت بدی بدی خواهیم دید  بر این اساس امام علی علیه السلام فرمودند : به پیران احترام بگذارید تا کودکانتان به شما احترام گذارند .(غررالحکم و درر الکلم ح ۱۰۰۹۶)

برکت در زندگی

برکت از ثروت یا قدرت نیست چه افرادی که قدرت د اشتند و به سعادت نرسیدند و در نهایت شقی از دنیا رفتند و چه بسیار افرادی که از صبح تا شب مشغول کارند و ثروت می‌اندوزند اما در زندگی خود خیری نمی‌بینند و در نهایت احساس شادی ندارند و رضایتی در قلب خود حس نمی‌کنند  پیامبر  صلی الله علیه و آله وسلم می‌فرمایند : برکت با بزرگان شماست.

حوزه و تبیان