خواب و رؤیا ـ نظر اسلام

پرسش.
نظر اسلام در مورد خواب‏ هایی که انسان می‏بیند، چیست؟ پاسخ: اصل رؤیا و خواب دیدن از نظر اسلام،
مورد تأیید است؛ چنان‏که در سوره یوسف و نیز در داستان ذبح اسماعیل آمده است:

إِنّی أَری فِی المَنّامِ أَنّی
أَذْبَحُکَ.
(صافات: ۱۰۲) همانا من در خواب می‏بینم که تو را ذبح می‏کنم.

اینها رؤیاهای صادقانه‏اند که چون پیامبران در خواب می‏بینند استثناءاً تکلیف‏آور است.
البتّه رؤیاهای صادقه، به‏طور کلی و چگونگی تشخیص آنها بحث مفصلی می‏طلبد؛ چرا که باید تحلیل و بررسی شود تا
مشخص گردد کدام یک از انواع رؤیاها به حقیقت نزدیک‏تر است.

در مورد اقسام رؤیا روایتی از امام صادق علیه‏السلام است: رؤیا به سه قسم است: مژده از سوی خداوند
به مؤمن، ترساندنی از سوی شیطان و خواب‏های پریشان.
( الکافی، ج ۸، ص ۹۰). اگر انسانی با شکم سیر بخوابد یک سوم از ساعت خوابش تحت تأثیر فعالیت‏
های معده است و دچار خواب پریشان (اضغاث احلام) می‏شود.
یک سوم دیگر از مدت خواب به رؤیاهایی می‏گذرد که ترجمان و بازگو کننده حوادثی است که انسان در
روز می‏بیند.
تنها در یک سوم باقی مانده است که روح از تأثیر معده و از تأثیر خاطره‏های حوادث روز آزاد می‏شود.
البته هر چه روح انسان مصفاتر و تزکیه شده ‏تر باشد، به همان نسبت به واقعیت نزدیک‏تر است امّا به
هر حال نوع خواب‏ها در یک سوم پایانی صحیح‏تر است.

نکته دیگر آنکه چون شیطان در هنگام اذان و بعد از آن، فعالیت‏های خود را نسبت به انسان بیشتر می‏کند
که انسان را به خواب بیاندازد تا برای نماز خواندن بلند نشود، بعید نیست رؤیاهایی که شخص در آن زمان
می‏بیند، تحت تأثیر شیطان باشد.
از این رو شهرت یافته است که رؤیا بعد از اذان صبح صحت ندارد.
امّا این مطلب کلیت ندارد و در همه موارد صادق نیست.

امر دیگری که شهرت یافته، این است که خواب زن تعبیری برعکس دارد؛ بعضی‏ها نظرشان بر این تعلق گرفته است
که با توجه به روحیه احساسی و عاطفی بانوان که در عالم رؤیا هم تأثیر می‏گذارد و خواب‏ها نیز احساسی
می‏شوند و از عالم واقع فاصله می‏گیرند پس خواب آنها تعبیری برعکس را می‏ طلبند، به خلاف مردها که منطقی‏تر
و معقول‏ترند اما این مطلب نیز کلیّت ندارد؛ برای نمونه در تاریخ آمده است قبل از فتح خیبر، صفیّه از
قوم یهود خواب دید که ماه وارد حجره او شد.
معبّر برای او تعبیر کرد که تو همسر حاکم حجاز (حضرت محمد صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله) خواهی شد.
بعد از فتح خبیر ـ چنین شد.
(بحارالانوار، ج ۲۱، ص ۵ ـ ۶).

امّا برقرار کردن ارتباط بین آنچه در خواب می‏بینی و آنچه تعبیر خواب محسوب می‏شود، کار معبّر است و بستگی به جنسیت کسی که خواب می‏بیند، ندارد.

چند توصیه
در خواب و تعبیر آن گفته شود:

۱ـ اگر خواب بدی دیدی نه خودتان تعبیر کن و نه برای دیگران
نقل کن بلکه تفأل به خیر بزن و صدقه بده.
۲ـ اگر خواب خوشایندی دیدی، تنها برای مؤمنی تعریف کن
که حسادت نداشته باشد و بهره‏ای از حکمت داشته باشد.
3ـ تعبیر خواب در آنچه که اتفاق خواهد افتاد،
نقش آفرینی می‏کند و آنچه تعبیر شد به همان شکلی که تعبیر شده است، واقع خواهد شد.۴ـ اینکه برخی کم
خواب می‏بینند دلیل بر این است که او از خواب‏ های پریشان شیطانی به‏سبب ذکر خدا فاصله گرفته است.
در این صورت اگر رؤیایی ببینند احتمال اینکه از رؤیای صادقه باشد بیشتر است.
کسی که بر علم او افزوده شود و فهم و بصیرتش بیشتر گردد، خواب‏های پریشان کمتری می‏بیند؛ چنان‏که افزایش ایمان
موجب می‏شود که بعد از بیداری بسیاری از خواب‏ های پریشان را فراموش گردد.

سایت شمیم