تجسّم حالات انسان در دنیا، عامل رو سفیدی یا روسیاهی در قیامت

عامل رو سفیدی یا روسیاهی در قیامت

رو سفیدى و رو سیاهى در قیامت، در حقیقت تجسّم همان حالات و روحیّات انسان در دنیاست.
کسانى که در دنیا ولایت خدا را پذیرفته ‏اند، خداوند آنها را از ظلمات به نور مى ‏برد و در
آن روز با چهره‏اى نورانى حاضر مى ‏شوند، ولى آنان که به ولایت طاغوت گردن نهاده ‏اند، طاغوت‏ها آنان
را از نور به ظلماتِ هوس و تفرقه و شرک و جهل سوق مى‏ دهند و در قیامت در
سیاهى و تاریکى محشور مى ‏شوند.

یَوْمَ تَبْیَضُّ وُجُوهٌ وَتَسْوَدُّ وُجُوهٌ فَأَمَّا الَّذِینَ اسْوَدَّتْ وُجُوهُهُمْ أَکْفَرْتُم بَعْدَ إِیمَانِکُمْ فَذُوقُواْ الْعَذَابَ بِمَا کُنْتُمْ تَکْفُرُونَ (آل عمران ـ
۱۰۶) وَأَمَّا الَّذِینَ ابْیَضَّتْ وُجُوهُهُمْ فَفِی رَحْمَهِ اللّهِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ (آل عمران ـ ۱۰۷)

(قیامت) روزى (است) که صورت
‏هایى سفید و نورانى، و صورت‏هایى سیاه مى‏ شوند.
پس کسانى که رو سیاه شدند، (از آنان سوال مى ‏شود:) آیا بعد از ایمانتان کفر ورزیدید؟ پس به خاطر
کفرتان عذاب الهى را بچشید.

و امّا آنان که رو سفید شدند، غرق در رحمت خدا شده و در آن جاودانه‏ اند.

چهره‏ هاى نورانى و تاریک‏

به دنبال هشدارى که در آیات سابق درباره تفرقه و نفاق و بازگشت به آثار دوران کفر و جاهلیت داده
شد، در این دو آیه به نتائج نهایى آنها اشاره مى ‏شود که چگونه کفر و تفرقه و نفاق و
بازگشت به جاهلیت، موجب رو سیاهى است و چگونه اسلام و ایمان و اتحاد و صمیمیت موجب رو سفیدى است.

آیات فوق مى‏ گوید: در روز رستاخیز چهره‏ هایى نورانى و چهره‏ هایى تاریک و سیاه خواهد بود.
به آنها که چهره ‏هاى سیاه و تاریک دارند گفته مى ‏شود: چرا بعد از ایمان، راه کفر را پیمودید
و چرا بعد از اتحاد در پرتو اسلام، راه نفاق و جاهلیت را پیش گرفتید؟ در مقابل آنها مومنان متحد،
غرق در دریاى رحمت الهى خواهند بود و جاودانه در آن زندگى آرام بخش بسر می برند.

بارها یادآور شده‏ایم که حالت و کیفیات زندگى انسان و پاداش و کیفرهاى او در جهان دیگر تجسمى از اعمال
و روحیات و افکار او در این جهان است، و به تعبیر دیگر هر کارى که از انسان در این
جهان سر می زند، آثار وسیع و گسترده‏اى در روح انسان باقى می گذارد که در این دنیا ممکن است
به آسانى درک نشود، ولى در رستاخیز، پس از دگرگونی ها و تکامل هایى که در آن رخ مى‏ دهد،
با واقعیت حقیقى خود جلوه مى ‏کند و چون در آنجا حاکمیت و تجلى روح بیشتر است آثار آن حتى
در جسم منعکس خواهد شد.

همان طور که ایمان و اتحاد در این جهان مایه رو سفیدى است، و به عکس، ملت پراکنده و بى
ایمان مردمى رو سیاهند، در جهان دیگر این رو سیاهى و رو سفیدى “مجازى” دنیا شکل ” حقیقى” به خود
مى ‏گیرد، و صاحبان آنها با چهره ‏هاى سفید و درخشان، و یا سیاه و تاریک محشور مى‏ گردند.

تشابه با آیات دیگر قرآن

در آیات دیگر قرآن نیز به این حقیقت اشاره شده از جمله درباره کسانى که پشت سر هم مرتکب گناه
مى ‏شوند مى‏ خوانیم کَأَنَّمَا أُغْشِیَتْ وُجُوهُهُمْ قِطَعًا مِّنَ اللَّیْلِ مُظْلِمًا : ” گویى صورت آنها را پاره‏هاى تاریک شب
پوشانیده است” (سوره یونس آیه ۲۷).

و درباره آنهایى که بر خدا دروغ مى‏ بندند مى ‏فرماید: وَیَوْمَ الْقِیَامَهِ تَرَى الَّذِینَ کَذَبُواْ عَلَى اللَّهِ وُجُوهُهُم مُّسْوَدَّهٌ:”
در روز رستاخیز کسانى را که بر خدا دروغ بستند مى ‏بینى که چهره ‏هایشان سیاه است”! (سوره زمر آیه
۶۰)- و همه اینها بازتابى است از اعمال آنها در دنیا.

بحث لغوی:

تبیض: یعنى سفید مى‏ شود.
بیاض به معنى سفیدى است، در آیه از باب افتعال است.

تسود: یعنى سیاه مى ‏شود.
از سواد به معنى سیاهى است.

نکات مهم:

۱ـ در قرآن شانزده مرتبه کفرِ بعد از ایمان، دو بار کفرِ بعد از اسلام، سه ‏بار گوساله پرستى بعد
از خدا پرستى، و بیست و هفت مرتبه انکار بعد از علم و بیّنه، مطرح شده که همه‏ى این موارد
نشان ‏دهنده خطر ارتداد براى همه ما، و هشدارى جدّى است.

۲ـ ظاهراً «یوم» ظرف عذابى است که در آیه سابق آمده یعنى این عذاب در روزى است که در آن
چهره‏ هایى سفید و چهره‏هایى سیاه خواهند بود.

ظهور این دو آیه با آیه سابق آن است که سیه رویان کسانى هستند که بعد از ایمان آوردن و
آمدن دلائل روشن، اختلاف کرده‏اند، راه کفر و نفاق افکنده‏اند و سفید رویان آنهایى هستند که در دین حق باقى
مانده‏اند.

در آیات دیگرى نیز راجع به سیاه و سفید بودن چهره‏هاى مردمان در قیامت اشاره شده است، اینها آثار اعمال
نیک و بد است که در چهره‏ها آشکار خواهد شد.

۳ـ در صدر آیه ۱۰۵ بطور اجمال در ابتدا اشاره به سفید چهرگان و بعداً اشاره به سیاه چهرگان نمود،
ولى در موقع تفصیل، سیاه چهرگان را بدین لحاظ مقدم داشت تا خوانندگان و شنوندگان را از تشبیه به سیاه
چهرگان بر حذر دارد، و شرح حال مومنین را تأخیر انداخت و آن را در آیه ۱۰۶ بیان کرد تا
استنباط شود ابتداء و انتهاء امر مومنین بخیر خواهد بود.

============================منابع:تفسیر نور، ج ۲تفسیر نمونه، ج ۳تفسیر احسن الحدیث، ج ۲تفسیر آسان، ج ۲

تبیان