با این ذکر، آرامش را مهمان قلب های خود کنید

رسیدن به آرامش

اضطراب و نگرانی یکی از بزرگترین بلاهای زندگی انسانها بوده و هست و عوارض ناشی از آن در زندگی فردی
و اجتماعی کاملاً محسوس است.

و بر عکس آن، آرامش یکی از گمشده های مهم بشر بود و به هر دری می زند تا آن
را پیدا کند و اگر تلاش و کوشش انسان ها را در طول تاریخ برای پیدا کردن آرامش از طرق
صحیح و کاذب جمع آوری کنیم خود کتاب بسیار قطوری را تشکیل می دهد.

آرامش و دلهره نقش بسیار مهمی در سلامت و بیماری فرد و جامعه و سعادت و بدبختی انسان ها دارد
و چیزی نیست که بتوان از آن به آسانی گذشت و به همین دلیل تاکنون کتاب های زیادی نوشته شده
که موضوع آنها فقط نگرانی و راه مبارزه با آن و طرز به دست آوردن آرامش است.

تاریخ بشر مملوّ است از صحنه های غم انگیزی که انسان برای تحصیل آرامش به هر چیز دست انداخته
و در هر وادی گام نهاده و تن به انواع اعتیاد ها داده است.

ولی قرآن با یک جمله کوتاه و پر مغز مطمئن ترین و نزدیک ترین راه را نشان داده و می
فرماید: …
ألا بذکر الله تطمئنّ القلوب: …
آگاه باشید با یاد خدا دلها آرامش می یابد.
(رعد، ۲۸) (تفسیر نمونه، ج ۱۰، ص ۲۱۰)

این نکته را هم باید در کنار این آیه در نظر داشت
که: دلی که از دغدغه های دنیایی خالی نشود، آن گونه که باید، نمی تواند با یاد خدا آرام باشد.

چنانچه در روایتی از رسول اکرم (صلی الله و علیه و آله) می خوانیم: فَإِنَّهُ مَن أقبَلَ إلَى اللهِ بِقَلبِهِ
جَعَلَ اللهُ قُلوبَ العِبادِ مُنقادَهً إلَیهِ بِالمَوَدَّهِ وَالرَّحمَهِ: اگر شما خود را از هموم دنیا فارغ ساختید، به سوی خدا
اقبال کرده اید و اگر این چنین شد، خداوند قلوب مردم را متوجه شما کرده و محبوب دل ها می
شوید.

این ذکر که باعث آرامش می شود یعنی چه؟

منظور آیه فوق از ذکر خدا که مایه آرامش دل ها است تنها این نیست که نام او را بر
زبان آورد و مکرّر تسبیح و تهلیل و تکبیر گفت، بلکه منظور آن است که با تمام قلب متوجه او
و عظمتش و علم و آگاهیش و حاضر و ناظر بودنش گردد و این توجه مبدأ حرکت و فعالیت در
وجود هر فردی شود به سوی تلاش و زندگیه روزمره اش و میان او و گناه، سد مستحکمی ایجاد کند…
این است حقیقت ذکر که آن همه آثار و برکات در روایات اسلامی برای آن بیان شده است.
(نمونه، ج ۱۰، ص ۲۱۵)

آن چنان که نوش دارو مایه راحتی و آرامش مار گزیده است و پس از
به کار بردن آن احساس نشاء سلامتی و عافیت می کند، نفس نیز از یاد خدا این احساس را می
نماید.

مصادیقی از ذکر خدا

در حدیث می خوانیم که از وصایایی که پیامبر صلّی الله علیه و آله به علی علیه السّلام فرمود
این بود: ای علی سه کار است که این امت طاقت آن را ندارند (و از همه کس ساخته نیست)
۱- مواسات با برادران دینی در مال، ۲ ـ و حق مردم را از خویشتن دادن، ۳ ـ و یاد
خدا در هر حال ولی یاد خدا (تنها) سبحان الله و الحمد الله و لا اله الا الله و الله
اکبر نیست بلکه یاد خدا آن است که هنگامی که انسان در برابر حرامی قرار می گیرد از خدا بترسد
و آن را ترک گوید.

در حدیث دیگری می خوانیم علی علیه السّلام فرمود: ذکر دو گونه است یاد خدا کردن به هنگام مصیبت (و
شکیبائی و استقامت ورزیدن) و از آن برتر آن است که خدا را در برابر محرمات یاد کند و میان
او و حرام سدی ایجاد نماید.
(تفسیر نمونه ج ۱۰، ص ۲۱۶)

صاحب مجمع البیان نیز برای ذکر معنائی دارد: خداوند تعالی یک جا ذکر را
مایه اطمینان قلب دانسته و در جایی دیگر باعث وجل و ترس قلب خوانده، این بدان جهت است که مقصود
از ذکر در اولی به یاد آوردن ثواب ها و نعمت های اوست که به شمار نمی آید …
آدمی وقتی به یاد نعمت های او می افتد دلش آرام می گیرد.

مقصود از ذکر در آنجا که باعث ترس و اضطراب قلب می شود به یاد آوردن عقاب خدا و انتقام
اوست که به یاد هر که بیاید آرامش را از او سلب می کند.
(المیزان، ج ۱۱، ص ۵۴۵)

ذکری برای رسیدن به آرامش

گفتیم به طور کلی یاد خداوند به هر شکل و صورتی موجب آرامش قلب است،
در این میان بیان شده است که گفتن ذکر «ما شاءَ الله لا حَولَ وَ لا قوَّهَ إلّا باللهِ العَلِیِّ
العَظیم» در ایجاد آرامش نیز نقش موثری دارد.

میرزا احمد آشتیانی (ره) در کتاب هدیه احمدی آورده اند: علامه طباطبایی صاحب تفسیر المیزان فرمودند: جهت آرامش پیدا کردن
دست روی سینه بگذارید و در حالت نشسته و ایستاده چند مرتبه ایه ۲۸ سوره رعد را بخوانید: «الذّینَ امَنوا
وتَطمَئِنُّ قُلوبُهُم بذِکرِ اللهِ اَلا بذِکرِ الله تَطمَئِنُ القلوب »…
در ایجاد ارامش بسیارموثر است .

تبیان