اهمیت صلوات فرستادن در نماز

در قرآن خداوند خطاب به مومنین می فرماید: “خدا و ملائکه به پیامبر(صلی الله علیه و آله) صلوات می فرستند
شما هم بر او صلوات بفرستید.
از این رو فضیلت داشتن صلوات شامل صلوات در رکوع و سجده هم می شود.
البته در لسان شریف روایت هم به این مطلب اشاره شده که امام باقر (علیه السلام) فرمودند: هر کس در
رکوع و سجود و قیام نمازش صلوات بر محمد (صلی الله علیه و آله) و آل او بفرستد خداوند ثواب
آن را مانند ثواب رکوع و سجود و قیام (در نامه اعمال او) مى‏نویسد.

لذا می توان گفت فضائلی که برای صلوات بیان شده چون اطلاق دارد همه آنها در صلوات در رکوع و
سجده هم وجود دارد به علاوه روایاتی گویای این مطلب است که صلوات جزء نماز و باعث کمال نماز است.آن‌جا
که به خداوند عرض می‌نماید:

«الّلهم…صَلِّ عَلَى مَنْ شَرَّفْتَ‏ الصَّلَاهَ بِالصَّلَاهِ عَلَیْه‏»،[۱]؛

«خدایا درود بفرست بر کسی‌ که نمازت را
به واسطه درود بر او شریف قرار دادی»

نماز با همه عظمتی ‌که دارد تا جایی‌که ستون دین معرفی شده[۲]،
شرافت خود را از همان صلواتی دارد که در تشهد، بعد از نام حضرت ختمی مرتبت صلّی الله علیه و
آله و سلّم ذکر می‌شود.«شرف‏ از ذکر تو دارا است نماز شب و روز صلوات تو چه روحست و صلاتش
بدن است‏»[۳]

همان صلواتی که چه بر طبق مذهب تشیع[۴] و چه بر طبق مذهب اهل تسنن[۵]، ذکر آن در
تشهد واجب است، و نگفتن آن به صورت عمدی، باعث بطلان نماز است.جناب محمد ابن ادریس شافعی رئیس مذهب شافعی‌ها
در این زمینه می‌فرماید:

«یا اهل بیت رسول الله حبکمفرض من الله فی القرآن انزلهکفاکم من عظیم القدر انکممن لم
یصل علیکم لا صلاه له»[۶]

«ای اهل بیت رسول الله! محبت شما، از سوی خداوند در قرآن واجب شده استدر
عظمت مقام شما، همین بس که هر کس بر شما صلوات نفرستد، نماز ندارد (نمازش مقبول نیست)»

امام باقر (علیه
السلام) در باره صلوات در رکوع و سجده فرمودند: ” هر کس در رکوع و سجود و قیام نمازش صلوات
بر محمد (صلی الله علیه و آله) و آل او بفرستد خداوند ثواب آن را مانند ثواب رکوع و سجود
و قیام (در نامه اعمال او) مى‏نویسد.و هم چنین صلوات در نماز را باعث سنگینی اعمال حسنه شمرده اندصلوات فرستادن
بر حضرت ختمی مرتبت صلّی الله علیه و آله و سلّم در نماز، علاوه بر نقشی‌که در صحت نماز دارد،
باعث کمال نماز نیز می‌گردد.
چنان‌چه امام صادق علیه السلام در این زمینه می‌فرمایند:

«اِنَّ مِن تَمامِ الصَّومِ اِعطاءُ الزَّکاهِ یَعنى الفِطرَه کَما اَنَّ الصَّلوهَ
عَلَى النَّبِى مِن تَمامِ الصَّلوهِ»،[۷]؛

«تکمیل روزه به پرداخت زکاه یعنى فطره است، هم‌چنان‌که صلوات بر پیامبر صلّی الله علیه
و آله و سلّم کمال نماز است»

امام باقر (علیه السلام) در باره صلوات در رکوع و سجده فرمودند: ”
هر کس در رکوع و سجود و قیام نمازش صلوات بر محمد (صلی الله علیه و آله) و آل او
بفرستد خداوند ثواب آن را مانند ثواب رکوع و سجود و قیام (در نامه اعمال او) مى‏نویسد.و هم چنین صلوات
در نماز را باعث سنگینی اعمال حسنه شمرده اند.”[۸] و در روایت دیگری امام صادق (علیه السلام) فرمودند: “اگر کسی
در نمازش صلوات بر محمد آل او نفرستد این نماز او را به بهشت نمی برد.[۹] “البته منظور از صلوات،
صلوات کامل است که کیفیت آن در روایات وارد شده که: “صلوات کامل آن صلواتی است که با آل همراه
باشد.” (اللهم صل علی محمد و آل محمد).[۱۰]

فقهای شیعه هم درباره صلوات فرموده اند: “صلوات بر پیغمبر و آل
او در تشهد اول و دوم نماز واجب است، و در غیر آن مستحبّ است.”از فقهاى اهل سنت” شافعى” آن
را در تشهد دوم واجب مى‏داند، لذا در نماز مخصوصا در رکوع و سجده و در غیر نماز در سایر
حالات از مستحبات موکد است.[۱۱]بنا براین آثار و برکات بیشمار صلوات، شامل صلوات در هنگام رکوع و سجده نیز می
شود.

پی‌نوشت ها:[۱].بحارالانوار،ج۸۸،ص۳۴۵[۲].
کافی،ج۲،ص ۱۹[۳].علامه حسن زاده آملی، صد کلمه در معرفت نفس،ص۶۸[۴].
جواهر الکلام، ج۱۰،ص۲۶۷[۵].
الفقه علی المذاهب الاربعه، ج ۱/ص ۲۳۶ و ۳۶۷ ، ر.ک: المغنی/ابن قدامه،ج۱/ص۵۷۹[۶].
دیوان الإمام الشافعی، ص۱۱۵، دار الکتب العربی، بیروت، ۱۴۱۴ ق[۷].
تفسیر نور الثقلین،ج۵،ص۵۵۶[۸].اصول کافی، ج ۲، ص ۴۹۴، چاپ دار الکتب الاسلامیه، سال ۱۳۶۵، تهران، باب صلوات بر پیامبر (ص)[۹]
اصول کافی، ج ۲، ص ۴۹۵٫[۱۰] وسائل الشیعه، ج ۷ ، ص ۲۰۳٫[۱۱] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۱۷،
ص ۴۲۱، ( رساله عملیه ایشان مساله ۱۰۰ از بحث تعقیبات نماز)

آسمونی