آیا غیر مسلمانان هم به بهشت می رود؟

در مورد قیامت و محاسبه اعمال پیروان غیر اسلامی لازم است گذرا اموری را متذکر شویم،

بدین شرح:۱ – دین
حق در هر زمانی یکی بیش، نیست، بنابر این معنا ندارد بعد از بعثت پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله)
و با توجه به خاتمیت آن حضرت، دینی غیر از اسلام مورد قبول درگاه خداوندی باشد (و من یبتغ غیر
الاسلام دینا فلن یقبل منه) (۱)

۲ – رستگاری در جهان آخرت به دو چیز (عمل صالح و اعتقاد راستین
به خدا) وابسته است.
اگر فردی از عمل پسندیده بهره‏مند باشد و نسبت به مبدأ و قیامت باوری درست داشته باشد و به تعبیر
قرآن از قلبی سلیم بهره‏مند باشد، در قیامت رستگار می‏گردد.
“یوم لا ینفع مال و لا بنون إلّا من أتی اللَّه بقلب سلیم”.(۲)

۳ – در جهان بینی اسلامی این
باور آمده است که خداوند با بندگانش به عدل حکم می‏کند و به متقضای آن عذاب الهی بعد از اتمام
حجت است، یعنی خداوند حکیم و عادل بعد از آن که راه حق را برای انسان‏ها تبیین نمود (توسط حجت‏های
باطن و ظاهری) آن گاه آنان را به حساب و کتاب عمل فرا می خواند.
(ماکنا معذّبین حتی نبعث رسولاً)

به مقتضای این آیه کسانی که حجت بر آنان تمام نشده است و نتوانستند دین
حق را بشناسند و در نتوانستن تقصیری نداشتند، از این جهت مشمول عذاب الهی قرار نمی‏گیرند.

۴ – در فرهنگ اسلامی کفر چند معنا دارد که یکی از آن‏ها عناد و انکار حقایق است و این
در قیامت باعث عقوبت می‏گردد، نه کفری که از روی نادانی و از قصور و استضعاف فکری باشد که در
این صورت ممکن است مشمول رحمت الهی قرار گیرد.(۴)

۵ – هر فعلی دو جنبه دارد: یکی از جهت
وجود خارجی آن و دیگری از جهت وجود داخلی یا انگیزه فاعل و نیّت.
فعلی که از هر دو جهت خوب و ارزشمند باشد، یعنی هم از حُسن فعلی بهره‏مند باشد(مانند خدمت به مردم)
و هم از حُسن فاعلی (یعنی با انگیزه الهی و به خاطر خدمت به مردم)، چنین فعلی آدمی را در
قیامت رستگار می‏کند.
حال اگر عملی از غیر مسلمان از حُسن فعلی و حُسن فاعلی بهره‏مند باشد، به مقتضای حکم عقل و روایات
اسلامی احتمال نجات در این گونه افراد وجود دارد.(۵)

۶ – یک سری امور ممکن است اعمال پسندیده را نابود
کند که از آن‏ها به “حبط اعمال” یا آفت اعمال یاد می‏شود، ممکن است غیر مسلمان کار خوبی انجام دهد
و در پی حق باشد، ولی بعد از آن با ارتکاب یک سری امور، اعمال خوب گذشته‏اش را نابود کند.
(۶)

با بیان این امور می‏گوییم: اگر بعد از بعثت پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) غیر مسلمان (اعم از
یهودیان، مسیحیان و دیگران) که:

اولاً: در پی شناخت و یافتن دین حق برآیند، نه در پی انکار و عناد،
و بدون این که تقصیری داشته باشند، نتوانند به حقانیت دین اسلام نایل گردند،

ثانیاً: با شناختی که به حقانیت
دینشان دارند، حال دینشان دین حضرت مسیح باشد یا دین حضرت عیسی و یا غیر آن به دستورهای آن نیز
پای بند باشند،

ثالثاً کارهایی که انجام می‏دهند، هم از حسن فعلی بهره‏مند باشند و هم از حسن فاعلی،

رابعاً:
بعد از آن کارهای نیکشان به آفت‏ها (؛ یعنی حبط اعمال) دچار نشده باشد: در این صورت این گونه افراد
که به تعبیر شهید مطهری مسلمان فطری هستند) (۷) بعید نیست در آخرت در زمره نجات یافتگان از دوزخ قرار
گیرند.
این به مقتضای عدل و حکمت خداوندی است که روایات اسلامی این سخن را تصدیق می‏کند(۸)

شهید مطهری در این
باره می‏گویند: “اگر کسی دارای صفت تسلیم باشد و به عللی حقیقت اسلام بر او مکتوم مانده باشد و او
در این باره بی تقصیر باشد، هرگز خداوند او را معذّب نمی‏سازد، او اهل نجات از دوزخ است” (۹) نیز
گفته است:

“به نظر من اگر افرادی یافت شوند که نیکی به انسان‏های دیگر و حتی نیکی به یک جاندار
اعم از انسان یا حیوان را بدون هیچ چشم انتظاری انجام دهند و حتی در عمق وجدان خود از آن
جهت خدمت نکنند که چهره خود را در آیینه وجود محرومین می‏بینند، یعنی ترس از این که روزی چنین سرنوشتی
داشته باشند، عامل محرک آن‏ها نباشد، بلکه طوری انگیزه احسان و خدمت در آن‏ها قوی باشد که اگر بدانند هیچ
گونه سودی عاید آن‏ها نمی‏شود، حتی یک نفر هم از کار آن‏ها آگاه نمی‏گردد و احدی به آن‏ها یک “بارک
اللَّه” هم نخواهد گفت، باز هم آن کار خیر را انجام می‏دهند و تحت تأثیر عادت و امثال آن هم
نباشد، باید گفت:

در عمق ضمیر این انسان‏ها نوری از معرفت خداوند هست و به فرض این که به زبان
انکار کنند، در عمق ضمیر اقرار دارد، افکارشان در واقع و نفس الامر انکار یک موهومی است که آن را
به جای خدا تصور کرده‏اند و یا انکار یک موهوم دیگری است که آن را به جای بازگشت به خدا
و قیامت تصور کرده‏اند ،نه انکار خداو معاد واقعی…
بنابر این بعید نیست که این گونه کسان واقعاً و عملاً در زمره اهل کفر محشور نگردند، هر چند لساناً
منکر شمرده می‏شود، واللَّه اعلم”(۱۰)

پرسمان