آداب افطار کردن و افطاری دادن

یکی از سنت هایی که در ماه مبارک رمضان معمولا بین مردم رواج دارد این است که به اقوام و یا مردم افطاری میدهند. افطاری دادن به افراد ثواب زیادی دارد و باعث بخشش بسیاری از گناهان میشود . ولی نکته ی مهمی که باید دقت کرد این است که آداب افطار کردن و افطاری دادن را باید رعایت کرد. آداب فراوانی برای افطار آورده شده که در اینجا به برخی از آنها اشاره می گردد. اجر و ثواب افطاری دادن را در نیک صالحی ببینید.

آداب افطار کردن

 ۱- مقدم داشتن نماز مغرب بر افطار.

امام صادق(علیه السلام) می فرمایند: مستحب است، روزه دار اگر توانایی دارد، ابتداء، قبل از افطار نمازش را بخواند.(وسائل ۱۰/۱۵۰).امام باقر (علیه السلام) فرمودند: اگر میل تو به افطار و غذا خوردن، تو را از نماز باز می دارد،ابتدا افطار کن، تا دور شود از تو وسوسه های نفس ملامت گر.(و هنگام نماز با فراغ بال و آرامش نماز بخوانی).امام باقر (علیه السلام) فرمودند: در ماه رمضان، ابتدا نماز بخوان، سپس افطار کن، مگر با گروهی باشی، که آنهامنتظر افطارند.( یعنی: اگر آنها ابتدا افطار می کنند، تو با آنها مخالفت نکن).

بر این اساس، استحباب خواندن نماز قبل از افطار، دو مورد استثنا دارد، طاقت و صبر نداشتن روزه دار، ووقتی گروهی منتظر ما باشند.هر مۆمنی برادر مۆمن خود را شبی از ماه رمضان افطاری دهد، خداوند برای او پاداش آزاد کردن سی بنده مۆمن در راه خدا را، می نویسد و در برابر هر کدام، (مهمانان افطاری) دعایی مستجاب را نیز دارد

اجر و ثواب افطاری دادن

۲- دعای هنگام افطار

امام رضا (علیه السلام) می فرمایند: هر کس هنگام افطارش، بگوید: اللهم لک صمنا بتوفیقک و علی رزقک افطرنا بامرک فتقبلهمنا و اغفر لنا انک انت الغفور الرحیم.خداوند، آنچه را از نقص و زیان، بر روزه اش وارد ساخته، می بخشاید.(بحار الانوار ۹۳/۳۱۲).دعاهای دیگری در این باب، در مفاتیح آمده است.

۳- گفتن ذکر لا اله الا الله

امام صادق (علیه السلام) فرمودند: هر کس روزه خود را با کلام صالح و عمل صالح به پایان رساند، آداب افطار کردن خداوند، روزه او را قبول می فرماید.گفته شد: ای پسر رسول خدا، کلام صالح چیست؟ فرمود: شهادت به کلمه لا اله الا الله و عمل صالحخارج کردن فطریه از مال خویش است.(امالی صدوق ۳۴)

۴- افطار کردن با:

الف- خرما:

پیامبر اعظم (صلی الله علیه و اله) فرمودند: کسی که با خرمای حلال افطار کند، ثواب نمازوی، چهار صد برابر خواهد شد.امام صادق (علیه السلام) فرمودند: پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) با اولین چیزی که افطار می فرمود، در زمانیکه رطب یافت می شد، با رطب و در زمانی که خرما بود، با خرما.(محاسن / ۵۳۱)

نقل شده پیامبر(صلی الله علیه و آله) با خرما افطار می نمود و هرگاه شکر نیز می‌یافت،با آن افطار می‌کردند و نقل شده پیامبر(صلی الله علیه وآله) با شیرینی افطار می‌کرد و اگر چیز شیرینی نمی‌یافت،با آب گرم افطار می‌کردند.

پیشنهادهایی برای افطاری ساده

ب- آب:

امام صادق(علیه السلام) فرمود: افطار کردن با آب، گناه قلب را می شوید.جابر بن عبدالله گوید: شنیدم امام باقر(علیه السلام) می فرمود: رسول خدا(صلی الله علیه وآله) با دو سیاهی افطار میکرد، گفتم: رحمت خدا بر شما باد، آن دو چه بودند؟ فرمود: خرما و آب، کشمش (سیاه) و آب، وبا همین دو چیز نیز سحری می خوردند.(وسائل ۱۰ / ۱۴۵)به همین جهت آب گرم با شکر یا نبات،توصیه می شود.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: آب گرم کبد و معده انسان را پاک، و دهان را خوشبومی کند، دندانها و حدقه چشم را قوت می بخشد، دید چشم را زیاد و گناهان را می شوید، رگهای هیجان آور را تسکین می بخشد، و درد سر را از بین می برد.(مکارم الاخلاق ۲۷).

ج- شیر:

انس بن مالک گوید: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نوشیدنی داشت که با آن افطار می کرد ونوشیدنیی نیز برای سحر داشت و چه بسا این دو یکی بود، شیر و یا نان یماث (حل شده) .
(مکارم الاخلاق ۳۳)

۵- خواندن سوره قدر هنگام افطار

امام زین العابدین(علیه السلام) فرمود: هر کس سوره قدر را هنگام افطار و سحرش(قبل از افطار وقبل از خوردن سحری) بخواند، بین سحر و افطار (هنگام روز) ثواب کسی را دارد که، در راه خدا، درخون خود غوطه ور باشد.( وسائل ۱۰ / ۱۴۹)

۶- گفتن بسم الله و دعا کردن

امام موسی بن جعفر (علیه السلام) از پدران بزرگوارش(علیهم السلام) نقل فرمود: برای روزه دار،هنگام افطارش، یک دعای مستجاب است.پس وقتی اولین لقمه را برداشتی، بگو: بسم الله یا واسع المغفره اغفر لی.در جای دیگر می فرماید: هر کس موقع افطار کردن، بگوید: بسم الله الرحمن الرحیم، خداوند گناهان او را میآمرزد.

 فضیلت افطاری دادن

امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:هر مۆمنی برادر مۆمن خود را شبی از ماه رمضان افطاری دهد، خداوند برایاو پاداش آزاد کردن سی بنده مۆمن در راه خدا را می نویسد و در برابر هر کدام، (مهمانان افطاری)دعایی مستجاب را نیز دارد.افطاری دادن به مۆمنان، باعث بخشش گناهان، زیاد شدن روزی، آزاد کردن برده و خداوند، اجر روزه داران افطاری داده شده را، به او می دهد، بی آنکه از ثواب آنها کم کند.

اندیشه قم