پلاکتها سلولهای بشقابی هستند که در خون شما گردش میکنند و در صورت نیاز به انعقاد خون شما کمک میکنند. اگر یکی از رگهای خونی شما دچار آسیب شود، پلاکتها مانع از دست رفتن خون بدنتان میشود و مسئولیت جلوگیری از خونریزی را برعهده میگیرند.
پایین بودن پلاکت خون در دوران بارداری، دومین اختلال خونی شایع پس از کمخونی است. آمارها حاکی از این است که ۵ تا ۸ درصد از زنان در ماههای بارداری، دچار کاهش پلاکت خون میشوند.بعید است کاهش پلاکتها در دوران بارداری، سلامت شما را تهدید کند و زایمانتان را با مشکلاتی همراه کند. اما وقتی پای فرزندتان به میان میآید، طبیعی است که این مشکل شایع هم نگران کننده به نظر برسد و انگیزهتان برای باخبر شدن از خطرات احتمالی بیشتر شود. پس برای باخبر شدن از دلایل پایین بودن پلاکت در بارداری ، در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.
خطر پایین بودن پلاکت در بارداری
پلاکت چیست؟
پلاکتها سلولهای بشقابی هستند که در خون شما گردش میکنند و در صورت نیاز به انعقاد خون شما کمک میکنند. اگر یکی از رگهای خونی شما دچار آسیب شود، پلاکتها مانع از دست رفتن خون بدنتان میشود و مسئولیت جلوگیری از خونریزی را برعهده میگیرند.
هر انسان طبیعی، بین ۱۵۰ تا ۴۰۰ میلیون پلاکت در هر میلیلیتر خون خود دارد و در صورت کاهش قابل توجه شمار این سلولها، نیازمند روشهای درمانی ویژهای میشود.
تعداد طبیعی پلاکت، بین ۱۵۰ و ۴۰۰ میلیون به ازای هر میلی لیتر خون است.
بسیاری از زنان از تعداد طبیعی پلاکت خون در دوران بارداری برخوردارند اما حدود هشت درصد از زنان حامله، در تعداد پلاکت های خون خود اندکی افت را شاهد هستند. اگر تعداد پلاکت های خون بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ می لیون در هر میلی لیتر خون باشد شما با کاهش پلاکت خون مواجه هستید.
چرا پلاکتهای خون کاهش مییابند؟
ترومبوسیتوپنی ایمنی، پره اکلامپسی (مسمومیت بارداری) و ترومبوسیتوپنی بارداری از دلایل شایع کاهش تعداد پلاکتها در دوران بارداری هستند.
ترومبوسیتوپنی ایمنی
ترومبوسیتوپنی ایمنی (ITP) یک بیماری خودایمنی است که قبل از بارداری رخ میدهد و سیستم ایمنی بدن را آماده حمله به پلاکتها میکند. معمولا این دسته از بیماریهای خودایمنی در اثر ابتلا به عفونتهای ویروسی فرد را گرفتار خود میکنند و با آزمایشهای اولیه بارداری، میتوان از ابتلا به آن با خبر شد.
کبودی بهظاهر بیدلیل و مداوم در پا، وجود خون در ادرار یا مدفوع، خونریزی بینی و خونریزیهای غیرطبیعی در دوران عادت ماهانه، از نشانههای ابتلا به این اختلال در سالهای قبل از بارداری هستند.
خطرات کاهش پلاکت خون در بارداری
اگر پلاکت خون مادر پایین باشد، پلاکت جنین نیز پایین می آید، در واقع آنتی بادی که باعث می شود پلاکت پایین بیاید از جفت عبور می کند و موجب پایین آمدن پلاکت خون جنین نیز می شود و در این موارد ممکن است جنین خونریزی مغزی کند، همچنین چنانچه پلاکت مادر زیر ۸۰ هزار تا باشد، به ویژه در سزارین نگران کننده است و اگر خونریزی لثه، خونمردگی خود به خودی در اندام ها و خونریزی بینی قبل از حاملگی مشاهده کند لازم است به پزشک مراجعه کرده و آزمایش خون دهد.
ترومبوسیتوپنی بارداری
شایعترین علت پایین بودن پلاکتها در دوران بارداری، ترومبوسیتوپنی بارداری است که در حدود ۵ تا ۸ درصد حاملگیهای طبیعی در سه ماهه سوم بروز پیدا میکند. هنوز دلیل اصلی ابتلا به این مشکل مشخص نشده است اما به نظر میرسد افزایش پلاسمای خون در سه ماهه پایان بارداری، احتمال دچار شدن به این مشکل را افزایش میدهد.
پره اکلامپسی
دچار شدن مادر باردار به فشارخون بالا و دفع پروتئین از طریق ادرار،
از ابتلای او به پرهاکلامپسی یا مسمومیت بارداری خبر میدهند.
این مشکل اغلب در سه ماهه سوم بارداری رخ میدهد و در صورت کنترل نشدن، جان مادر و فرزند او را به خطر میاندازد.
دیگر دلایل کاهش پلاکت در بارداری
گرچه سه عامل گفته شده، شایعترین دلایل کاهش پلاکت خون در بارداری هستند،
اما عوامل دیگری هم میتوانند زمینهساز این اتفاق نگران کننده شوند.
مصرف برخی از داروها، دچار شدن به عفونت های کلیه و ابتلا به برخی از انواع سرطان را میتوان به عنوان دیگر دلایل پایین آمدن میزان پلاکتهای خون معرفی کرد.
با وجود آنچه که گفته شد، هنوز متخصصان نمیتوانند با انجام یک آزمایش، کمبود پلاکت را به عنوان نشانه افت میزان آن در بارداری تلقی کنند و برای اینکه از کاهش پلاکتها در طول زمان باخبر شوند، باید آزمایشها را در گذر زمان تکرار کنند.
در صورتیکه دلیل کاهش پلاکت در بارداری، ترومبوسیتوپنی بارداری باشد،
بعید است که فرد نیازی به درمان این مشکل پیدا کند.
چراکه کاهش پلاکت به این دلیل، نمیتواند عوارضی را برای مادر و فرزندش ایجاد کند.
اما در صورتی که بیماریهای خودایمنی و مسمومیت بارداری، زمینه را برای کم شدن تعداد پلاکتها فراهم کرده باشند، مصرف برخی از داروها برای درمان مشکل اصلی و استفاده از برخی داروها برای کنترل وضعیت پلاکتهای خون ضروری به نظر میرسد.
نمیتوان این نکته را نادیده گرفت که کاهش پلاکتهای خون،
احتمال خونریزیهای غیرقابل کنترل را بیشتر میکند و در صورتیکه این مشکل را با کمک متخصصان کنترل نکنید،
احتمال دشوار شدن کنترل خونریزی در دوره بعد از زایمانتان بیشتر میشود.
پایین بودن پلاکت در بارداری و احتمال بروز بیماری هایی مانند لوپوس
کاهش بسیار زیاد پلاکت خون در دوران بارداری نشان از وقوع یک بیماری مانند لوپوس است.
لوپوس زمانی که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به سلول های سالم حمله می کند، رخ میدهد.
برخی از داروها، مانند هپارین مواد مخدر رقیق کننده خون، نیز می توانند بر روی تعداد پلاکت شما تاثیر بگذارند.
اگر هر کدام از این موارد در مورد شما صدق می کند، با دکتر خود مشورت کنید.
گاهی اوقات، پلاکت بسیار پایین می تواند نشانه ای از یک مشکل در حاملگی باشد. مثلا یک عارضه نادر از بروز پره اکلامپسی، به نام سندرم HELLP نیز همراه با کاهش پلاکت خون در دوران بارداری است.
علائم دیگر این سندروم عبارتند از:
علائم پره اکلامپسی، مانند فشار خون بالا و وجود پروتئین در ادرار
درد در بالای شکم
سردرد
حالت تهوع
نی نی سایت – نبض ما