فرزندانی که در خانواده هایی متشنج زندگی می کنند دچار اختلالات روحی و روانی خواهند شد و در زندگی آینده آنها نیز تاثیر خواهد گذاشت
طلاق این پدیده ناهنجار اجتماعی این روزها بسیار باب شده است . در دادگاه های خانواده که می رویم از هر قشر و سنی می بینیم که برای طلاق آمده اند. بدترین قسمت طلاق برای فرزندان است و تاثیراتی که روی آینده و زندگی آنها خواهد گذاشت. امروز در نیک صالحی می خواهیم اثرات طلاق بر فرزندان را بررسی کنیم. با ما همراه باشید
اصلی ترین اثرات طلاق بر فرزندان
پدیده طلاق پدیدهای است که متأسفانه آمارش نه تنها در مملکت ما، بلکه در تمام جهان رو به افزایش است. مشکلاتی از قبیل فقر، عدم درک متقابل، دخالت خانواده، اعتیاد، ازدواج مجدد و غیره عواملی هستند که این آمار را بالا می برند و کافی است که در این میان یک راهنمای درست و منطقی وجود نداشته باشد، گرچه این روزها طلاق بیشتر چیزی شبیه به مُد شده تا یک پدیده. به امید روزی که هیچ گاه شاهد چنین اتفاقات تلخی نباشیم.
▪ احساس ناامنی و هراس از آینده:
طلاق غالبا احساس امنیت کودکان را کاهش داده و آنها را نسبت به آینده نگران می کند. به عنوان مثال: «آیا ما فقیر می شویم؟»، «آیا به حد کافی غذا خواهیم داشت؟» «آیا باید به یک مدرسه جدید برویم؟»، «آیا می توانم دوستانم را ببینم؟»
▪ ترس از ترک شدن:
پس ازطلاق کودک متوجه می شود که یکی از والدین دیگر در خانه نیست واز این می ترسد که دیگری نیز «ناپدید» شود و او را تنها بگذارد.
▪ طردشدگی:
کودکان طلاق ممکن است احساس طرد شدگی کنند. یادمان باشد کودکان خود را در مرکز جهان می دانند و بنابراین هر اتفاقی که روی دهد به نحوی به آنها مربوط می شود.
▪ احساس گناه:
کودکان ممکن است به این نتیجه برسند که در طلاق والدین مقصر هستند و به خاطر حرفی که زده اند یا کاری که انجام داده اند این اتفاق روی داده است و بنابراین احساس گناه و شرمندگی می کنند. حتی نوجوانان پرخاشگر نیز ممکن است به این باور برسند که رفتار آنها در طلاق والدین نقش داشته است.
اثرات طلاق بر فرزندان در خانواده
▪ ناتوانی:
کودکانی که خود را در اختلاف میان والدین مسئول می دانند فکر می کنند می توانند به اوضاع سروسامان بدهند و سعی می کنند «بچه بهتری» باشند. آنها تصور می کنند می توانند کاری انجام دهند که والدین مجدداً در کنار یکدیگر زندگی کنند. وقتی این اتفاق نمی افتد و نقشه های کودکان با شکست مواجه می شود آنها احساس ناتوانی و ناامیدی می کنند.
▪ بلاتکلیفی:
مخرب ترین تأثیر طلاق بر روی کودکان زمانی روی می دهد که والدین در حضور آنها به تحقیر
یکدیگر می پردازند. دراین مواقع کودکان احساس می کنند که باید جانب یکی از والدین
را بگیرند و این کار برای آنها بسیار دشوار است.
از سوی دیگر کودکان تصور می کنند اگر از هیچکدام از والدین پشتیبانی نکنند ازسوی
هردو رانده می شوند. کودکان در واقع در شرایط بغرنجی قرار می گیرند که درآن
دوست داشتن پدر و مادر «کار اشتباهی»است!
▪ اندوه:
کودکان طلاق به شدت احساس اندوه و استیصال می کنند و اعتقاد دارند که دیگر عضوی از یک خانواده نیستند. در واقع احساس کودکان طلاق مشابه احساس کودکانی است که والدین خود را بر اثر بیماری یا تصادف از دست داده اند ولی به اندازه آنها مورد حمایت قرار نمی گیرند و ممکن است به شدت دچار افسردگی شوند.
بارزترین اثرات طلاق بر فرزندان
▪ اضطراب:
کودکان طلاق ممکن است احساس اضطراب کنند و خود را تحت فشار ببینند. به عنوان مثال احتمال دارد آنها وظایف بیشتری را در خانه برعهده بگیرند. در ضمن ممکن است یکی از والدین یا هر دو آنها از کودکان به عنوان مشاور استفاده کنند. در این مواقع کودکان که احساس می کنند بزرگ شده اند و دوست دارند کمک کنند اضطراب خود را پنهان می نمایند.
▪ تنهایی:
کودکان طلاق ممکن است احساس تنهایی کنند و دل شان برای والدینی که از آنها جدا شده اند
تنگ شود. معمولا والدینی که در کنار کودکان می مانند آنقدر گرفتار مشکلات خود هستند که به فرزندشان نمی رسند.
احتمال دارد طلاق بر روی رابطه کودکان با همسالانشان نیز تأثیر بگذارد و کودکان در
جاهای دیگر به دنبال آرامش بگردند و یا طرد شوند.
▪ خشم:
خشم احساسی متداول درمیان کودکان طلاق است که در اثر عدم درک یا پذیرش این مسئله روی می دهد. کودکان گاهی خشم خود را نشان نمی دهند. خشم کودکان زمانی رواج پیدا می کند که دلایل طلاق روشن نباشد. در این مواقع کودکان به خاطر آنچه از نظر آنها «غیرضروری» است از والدین خود می رنجند.
بد نیست تاثیر طلاق بر سنین مختلف کودکان را بدانید
در این خصوص منصوره فضیلتی متخصص و روانشناس کودک و خانواده طلاق را یک تغییر بسیار بزرگ در زندگی کودک دانست و اظهار کرد: طلاق برای کودک به معنای وارد شدن به دو دنیای متفاوت است که باید هر کدام را به صورت جداگانه درک کند و خود را با شرایط جدید تطبیق دهد. طلاق شرایطی بسیار پر استرس و ناراحت کننده برای فرزند ایجاد میکند واحساس امنیت او را کاهش میدهد.
فضیلتی تاثیر طلاق بر فرزندان در سنین مختلف را متفاوت دانست و مطرح کرد: با توجه به
ویژگیهای رفتاری، هیجانی و شناختی کودکان در سنین مختلف طلاق بر فرزندان تاثیرات متفاوتی دارد.
او در ادامه تاثیر طلاق بر سنین مختلف را به پنج دسته تقسیم کرد:
نوزادان و کودکان نوپا (از آغاز تولد تا ۲ سالگی)
مشاجرات والدین در این دوره میتواند فرآیند واقعی دلبستگی کودکان را تحت تاثیر قرار دهد. در این دوره کودک مفهوم جدایی را به خوبی درک نمیکند. با وجود اینکه کودک در این سن به محبت والدین خود و رابطه صمیمانه و مطمئن آنان احتیاج دارد، بدخلقی، تاخیر در رشد زبان، تاخیر در مهارت های حرکتی از تاثیرات طلاق بر نوزدان و کودکان نوپا است.
پیش دبستانی ها( ۳ تا ۴ سال)
تحمل کودکان در این سن در برابر طلاق و دوری والدین بیشتر از کودکان نوپا است. در این سن
کودکان با خیال پردازی زندگی توام با آرامش را آرزو میکنند که اضطراب، دردهای جسمانی،
کابوسهای شبانه، افزایش اضطراب جدایی، پرخاشگری و گوشهگیری از جلمه تاثیرات طلاق
بر فرزندان در این بازه زمانی است.
تاثیر طلاق بر سنین مختلف کودکان
دبستانی ها( ۵ تا ۸ سال)
در این سن کودک نمیتواند علت تعارضات والدین را درک کند، لذا رفتارهای پرخاشگرانه را به دلیل جلب توجه والدین از خود بروز میدهد و گوشه گیری و انزوا، مشکلات ارتباطی خصوصا با همسالان، اضطراب جدایی و نگرانی زیاد در مورد اینکه با کدام یکی از والدین زندگی خواهد کرد از جمله تاثیرات طلاق بر این کودکان است.
کودکان ۹ تا ۱۲ سال
احساس خشم نسبت به یکی از والدین یا هر دو بارزترین هیجانات این دوره است. کودکان در این گروه سنی غالبا با والدین شان مخالفت میکنند، زیرا در این دوره نسبت به سرانجام مشاجره های والدین حساس و کنجکاو هستند و میخواهند بدانند آیا والدینشان در نهایت از هم جدا میشوند یا نه؟، در این گروه سنی کودکان به راحتی نگرانیهایشان را مطرح میکنند و علائم ترس، افت تحصیلی، بینظمی، دردهای جسمانی و رفتارهای پرخظر مانند فرار از مدرسه در این گروه سنی مشاهده میشود.
نوجوانان
دوره نوجوانی که به دلیل وجود بحران به علت آغاز رفتارها در جهت کسب استقلال و کسب موفقیتهای تحصیلی و حرفهای و شکل دهی روابط صمیمانه با دیگران و رشد هویت جنسی از حساس ترین و چالش برانگیز ترین دورههای تحول است.
نوجوانان تغییرات ایجاد شده را بهتر درک میکنند، اما اگر از طرف هر یک از والدین تحت فشار قرار بگیرند، واکنش آنها طرد و خشم خواهد بود و عدم حمایت اطرافیان در این سن خطر نزدیک شدن به سمت گروههای ضد اجتماعی را به همراه دارد و بزهکاری، سوء مصرف مواد، انزوا و مشکلات تحصیلی از علائم فشارهای روانی طلاق بر نوجوانان است.
پایشگر و باشگاه خبرنگاران