در این مطلب به معرفی بیماری هپاتیت سی و راه های سرایت و احتمال انتقال هپاتیت سی پرداخته ایم.
هپاتیت سی یک بیماری ویروسی می باشد که در اثر ویروس HCV ایجاد می شود.این نوع از هپاتیت معمولا بدون علایم است اما به مرور آسیب کبدی منجر به سیروز کبد می شود.در ادامه همراه با نیک صالحی شوید تا درباره هپاتیت سی و احتمال انتقال هپاتیت سی بیشتر بخوانید.
احتمال انتقال هپاتیت سی
راه های انتقال هپاتیت C
هپاتیت C توسط ویروس هپاتیت C که در سلولهای کبد زندگی کرده و سبب
بیماری کبدی میشود، ایجاد میگردد.
روش انتقال و سرایت بیماری:
• ورود خون آلوده به خون شما سبب انتقال بیماری میشود.
• تماسهای معمولی مانند در آغوش گرفتن، بوسیدن، عطسه و سرفه کردن و یا استفاده از آب و غذای دیگران
سبب بیمار شدن نمیشوند.
• در معتادان تزریقی که از سوزنهای تزریق مشترک استفاده میکنند، بالاترین میزان ابتلا به هپاتیت C وجود دارد.
• قبلاً انتقال این ویروس از طریق خونها و اعضای اهدایی آلوده صورت میگرفت اما در حال حاضر تمام خونها
و اعضای اهدا شده از نظر آلودگی با ویروس هپاتیت C آزمایش میشوند.
• احتمال انتقال بیماری از طریق رابطه جنسی کم است خصوصاً اگر شما تنها با یک نفر و برای مدت
طولانی رابطه داشته باشید.
در هر حال شما می توانید از کاندوم استفاده کنید.
• در موارد نادری، هپاتیت C از طریق مادر آلوده به نوزاد منتقل می شود.
احتمال انتقال ویروس از مادر باردار به جنین حدود ۵% میباشد و در زمان زایمان منتقل می شود و راهی
برای کاهش خطر آن وجود ندارد.
• شیردهی سبب انتقال ویروس نمیشود و در صورتی که نوک پستان مادر زخم یا
خونریزی داشته باشد، احتمال انتقال بیماری وجود دارد.
زندگی با فرد مبتلا به هپاتیت سی و احتمال انتقال هپاتیت سی
• در موضوع احتمال انتقال هپاتیت سی اگر با فرد مبتلا به هپاتیت C زندگی میکنید نگران نباشید
تنها وسائلی مانند تیغ اصلاح، مسواک، ناخنگیر که با خون تماس دارند را به صورت مشترک استفاده ننمائید.علیرغم احتمال پایین
انتقال هپاتیت C ، همسر و شریک جنسی، و اعضای خانواده باید از نظر ابتلا به هپاتیت C آزمایش شوند
و در صورت نیاز تحت درمان قرار گیرندهپاتیت C واکسن ندارد اما میتوان با اقداماتی از آن پیشگیری نمود.
• از سوزن تزریق مشترک با دیگران استفاده نکنید.
• اگر در مراکز بهداشتی درمانی شاغل میباشید برای تماس با خون بیماران، سوزن و وسایل برنده آلوده، حتماً از
دستکش پلاستیکی استفاده نمائید.
• در صورت تمایل به تاتو کردن، درمان با طب سوزنی و یا هر عملی که توسط فرو رفتن ابزار
تیز و برنده در بدن صورت میگیرد، حتماً از تمیز بودن آنها اطمینان داشته باشید.
اگر آزمایش شما از نظر آلودگی به هپاتیت C مثبت است جهت جلوگیری از انتقال این ویروس به نکات
زیر دقت کنید:
۱٫
تیغ اصلاح، مسواک و ناخنگیر و هر وسیلهای که ممکن است به خون شما آغشته شده باشد را در دسترس
دیگران نگذارید و با آب و صابون آنها را تمیز نگهدارید.
.۲٫
زخمها و خراشها و تاولهای پوستی خود را بپوشانید.
۳٫
حتماً مراقب تامپونها، دستمالهای بهداشتی و باندهایی که با خون شما تماس دارند باشید.
۴٫
از سرنگ مشترک با دیگران استفاده ننمائید.
اهدای خون و احتمال انتقال هپاتیت سی
۵٫
از اهدا خون و اعضا به دیگران اجتناب نمائید.
۶٫
میتوانید به کودک خود شیر دهید اما باید دقت داشته باشید که نوک پستانهای شما زخم و خراشی نداشته باشد.
بعد از اینکه ویروس به بدن شما وارد میشود ممکن است دچار هپاتیت C حاد شوید که بیشتر افراد مبتلا
به هپاتیت C حاد مشکل کبدی نداشته و بهبود مییابند.
بیش از ۸۵% از افرادی که به ویروس هپاتیت C دچار شدهاند فرم مزمن بیماری در آنها ایجاد میشود.
هپاتیت C مزمن به مرور باعث ایجاد آسیبهای کوچک کبدی میشود که در صورتیکه میزان این آسیبها زیاد شود
در عملکرد کبد شما تاثیر خواهد داشت و حدود ۲۵% از افراد مبتلا به هپاتیت C مزمن طی ۲۰ سال
و یا بیشتر دچار مشکلات جدی کبدی مانند سیروز و هپاتوسلولار کارسینوما میشوند.
عوامل زیر میتوانند احتمال ابتلاء شما به آسیب شدید کبدی افزایش دهند:
۱٫
میزان آسیب کبدی در زمان تشخیص بیماری
۲٫
سن بالای ۴۰ سال
۳٫
مصرف الکل
۴٫
مرد بودن
۵٫
چاقی
۶٫
دیابت
۷٫
ابتلا به HIV یا سایر بیماریهای سیستم ایمنی
هپاتیت سی و احتمال مرگ و میر آن
با وجود این که اغلب افراد مبتلابه هپاتیت C مزمن، در
اثر این بیماری فوت نمیکنند، %۵ – ۱ از افراد مبتلا به آسیب جدی و شدید کبد ناشی از هپاتیت
C جان خود را از دست می دهند.
در مطالعات زیادی که انجام شده مشخص گشته که بطور متوسط زمان ابتلا
به هپاتوسلولار کارسینوما ۲۸ سال پس از آلوده شدن با ویروس هپاتیت C میباشد.
هپاتوسلولار کارسینوما ۱۰-۸ سال پس از ابتلای بیمار به سیروز، رخ میدهد.
افراد مبتلا به هپاتیت C در صورت بروز سیروز، داشتن سن بالا، مرد بودن و بالا بودن آلفافیتوپروتئین (AFP)، استفاده
از الکل و ابتلا همزمان به هپاتیت B، احتمال بیشتری دارد که به هپاتوسلولار کارسینوما دچار شوند.
سیروز احتمال ابتلا به هپاتوسلولار کارسینوما را بالا میبرد.
اما برخی ازمبتلایان به هپاتوسلولار کارسینوما، سیروز ندارند.
هپاتیت C همیشه نیاز به درمان ندارد.
درمان بستگی به نوع بیماری، نوع ویروس، میزان تخریب کبدی و وضعیت عمومی سلامت شما دارد.
دارو هایی که بکار می رود گران قیمت و دارای عوارض جانبی هستند و برای همه مفید نمی باشند.
درمان و مراقبت در منزل:
روشهای زیر وضعیت روحی و جسمی شما را بهبود بخشد:
۱٫
کم کردن تحرک: کاهش فعالیتها و استراحت بیشتر در رفع خستگی شما کمک کننده است با کمک دیگران برنامه کاری
خود را سبکتر و قابل انعطافتر نمائید.
۲٫
ورزش: ورزش می تواند انرژی شما را افزایش داده و افسردگی را کاهش دهد.
ورزش آئروبیک بسیار مناسب است.
فردای روز مصرف پگ اینترفرون از ورزش هایسنگین خود داری کنید.
۳٫
برنامه غذایی مرتب و مقوی: بیاشتهایی و حالت تهوع در هپاتیت C رخ میدهد در این صورت باید تعداد
وعدهها بیشتر شده و مقدار غذا در هر وعده کم شود.
اگر بعدازظهرها دچار حالت تهوع میشوید وعده غذایی مقوی و کاملی را صبح استفاده کنید.
رژیم غذایی مناسب عبارت است از استفاده زیاد از سبزیجات و میوهها و محدود کردن قندها و چربیها.
اگر سیروز دارید مصرف نمک و پروتئین زیاد، خوب نیست.
۴٫
اجتناب از الکل و داروها: الکل و برخی داروها سبب آسیب رساندن به کبد میشوند اجتناب از آنها در صورت
ابتلا به هپاتیت C امری ضروری است.
در مورد الکل و داروهای مورد استفاده خود با پزشک صادق باشید و اگر تصمیم به ترک اعتیاد خود به
این مواد را دارید با پزشک خود مشورت کنید.
در مورد تمام داروهای نسخه شده و حتی گیاهی نیز با پزشک خود مشورت نمائید.
خارش بدن و هپاتیت سی
۵٫
کنترل خارش بدن: در صورت ابتلا به خارش بدن حتماً با پزشک خود مشورت نمائید تا داروی مناسب برای شما
تجویز شود.
به دستورات درج شده روی بسته دارو عمل کرده و در صورت بروز هرگونه عارضه مصرف دارو را قطع نمائید.
۶٫
کمک گرفتن برای رفع افسردگی: افسردگی در تمام بیماریهای مزمن و طولانی مدت ممکن است رخ دهد و یا افسردگی
میتواند یکی از عوارض داروهای ضدویروسی استفاده شده در درمان هپاتیت C باشد.
حتماً در مورد دریافت داروهای ضدافسردگی و یا مشاوره روانی با پزشک خود مشورت نمائید.
۷٫
کسب اطلاعات در مورد بیماری: داشتن اطلاعات بیشتر در مورد هپاتیت C شما را در کنترل بیشتر بیماری کمک میکند.
اطلاعات بیشتر در تصمیمگیری بهتر برای درمان و تغییرات در نحوه زندگی (چه از نظر جسمی و چه از نظر
عاطفی و روانی) کمک کننده خواهد بود.
درمان دارویی:
هدف از درمان هپاتیت C محدود کردن و بازداشتن ویروس از آسیب رساندن جدی و بیشتر به کبد میباشد.
درمان مقدماتی هپاتیت C بستگی به این دارد که به فرم حاد یا مزمن آن دچار شده باشید.
درمان هپاتیت C حاد و کوتاه مدت:
بدلیل عدم اطلاع از بیماری و بدون علامت بودن آن، درمان صورت نمیگیرد.
در صورت اطلاع درمان در پیشگیری از بیماری طولانی مدت نقش خواهد داشت.
البته هنوز بر سر این که چه زمانی درمان آغاز شود و نیز طول مدت درمان بحث وجود دارد.
درمان هپاتیت C مزمن و طولانی مدت:
اگر آزمایشات خون و بیوپسی کبد شما، مطرح کننده بیماری مزمن باشند، اما کبدتان سالم باشد ممکن است نیازی به
درمان نداشته باشید.
در حالیکه کبدتان آسیب دیده باشد نیاز به درمان ترکیبی دارید.
درمان ضدویروسی در موارد زیر پیشنهاد نمیشود:
۱٫
معتادان تزریقی و الکلیها (مصرف کنندگان متادون میتوانند از این داروها استفاده کنند)
۲٫
مبتلایان به سیروز پیشرفته
۳٫
ابتلا به افسردگی شدید و دیگر اختلالات روانی
۴٫
حاملگی و یا تمایل به باردار شدن: در صورتیکه از داروهای ضد ویروسی استفاده کردهاید تا ۶ ماه پس از
قطع دارو باید از ۲ روش پیشگیری از بارداری استفاده نمائید.
(این داروها روی جنین اثر میگذارند)
۵٫
ابتلا به یک بیماری خودایمنی مثل لوپوس، سوریازیس، روماتوئید آرتریت و یا بیماریهایی مانند دیابت، بیماری قلبی و تشنج.
داروهای ضدویروسی هپاتیت سی
در افراد ۱۸ سال به بالا که در خونشان ویروس وجود داشته و بیوپسی کبد نشان دهنده آسیب کبدی میباشد،
توصیه می شود.در مورد درمان ضدویروسی در کودکان ۱۷ – ۳ ساله اطلاعات کمی وجود دارد اما متخصصان معتقدند که
کارآیی این داروها در اطفال مانند بالغین است و درمان ترکیبی با ریباویرین و اینترفرون در اطفال تائید شده است.درمانهای
دارویی ضدویروسی عبارتند از:
۱٫
پگ اینترفرون و بقیه انواع اینترفرونها که شبیه پروتئینی در بدن هستند که برای مبارزه با عفونت ایجاد میشود.
۲٫
ترکیب اینترفرونها با ریباویرین که شانس بهبودی را افزایش دهد.
ترکیب پگ اینترفرون و ریباویرین موثرتر از ترکیب سایر اینترفرون ها و ریباویرین میباشد.
مصرف پگ اینترفرون بصورت تزریق هفتگی و طریقه مصرف ریباویرین ۲ قرص روزانه میباشد.
طول مدت درمان بستگی به نوع ویروس از نظر ژنتیکی دارد و از ۶ ماه تا ۱ سال طول میکشد.
اگر پس از ۳ ماه بهبودی در کبد حاصل نشود مصرف دارو قطع خواهد شد.
درمان ترکیبی پگ اینترفرون و ریباویرین در ۵۰ تا ۸۰% موارد باعث درمان یا کنترل بیماری می شود.
گاهی اوقات درمان باعث کاهش تعداد ویروسها در خون نمی شود ولی با این حال برخی از مطالعات نشان داده
که درمان باز هم میتواند از آسیب کبدی ممانعت کرده و احتمال سیروز و سرطان کبد را کاهش دهد.
عوارض داروهای هپاتیت c
داروهای درمانی هپاتیت C گران قیمت بوده و دارای عوارضی از جمله خستگی، سردرد، تب، حالت تهوع، افسردگی، کم خونی،
اختلالات تیروئید و مشکلات دیگری میشوند.باید منافع درمان ضد ویروسی نسبت به مضار آن سنجیده شود.
در تصمیم گیری برای دریافت درمان عجله نکنید زیرا هپاتیت C به آرامی پیشرفت میکند.
حتماً در این زمینه با پزشک خود مشورت کنید.اگر تمایل به دریافت داروی ضدویروسی نداشته باشید، پزشک شما را تحت
بررسی دقیق و دورهای قرار میدهد و هر ۵ – ۴ سال یکبار از شما بیوپسی کبد به عمل میآورد
تا میزان آسیب کبدی شما را کنترل نماید.
درمان عدم پاسخ به دارو های ضد ویروسی:
گاهی اوقات با وجود ناموفق بودن اولین دوره درمان می شود
دوره دیگری را امتحان کرد.
این موضوع بستگی به آن دارد که چقدر خوب دوره اول را تحمل کرده باشید، چقدر درمان اولیه موثر بوده
باشد، تفاوت دوز دارو با دوره اول چقدر باشد و نوع ویروس هپاتیت C چه باشد.
درمان جراحی هپاتیت سی
در صورتیکه هپاتیت C سبب آسیب کبدی و نارسایی و از کار افتادن کبد شود، جهت افزایش طول عمر
بیمار، پیوند کبد انجام میشود.
که البته پیوند کبد عملی متداول و معمولی نمیباشد.پیوند کبد عملی گران قیمت با خطر بالا بوده و پیدا کردن
کبد اهدا شده نیز مشکل است.
تنها افرادی که از سلامتی کامل برخورداند ( غیر از نارسایی کبد ) برای این عمل در نظر گرفته میشوند.پیوند
کبد برای معتادان تزریقی، الکلیها، مبتلایان به افسردگی شدید و یا اختلالات روانی مناسب نیست.اگر پیوند کبد دریافت کردید تا
آخر عمر باید تحت نظر متخصص بوده و جهت جلوگیری از پس زدن پیوند نیاز به مصرف داروهای سرکوب کننده
ایمنی دارید.
هپاتیت C ممکن است
سبب درگیر کردن کبد جدید شما نیز شود و میتواند مشکل اساسی ایجاد کرده و سبب
از کار افتادن کبد پیوندی شود.
با این حال اکثر بیماران پس از دریافت پیوند کبد از حال عمومی خوبی برخوردارند و میتوانند به زندگی طبیعی
خود بازگردند
بد نیست درباره احتمال انتقال هپاتیت سی بیشتر بدانید
از راه های ذیل به هپاتیت سی مبتلا نمیشوید:
استفاده مشترک از حمام یا تشناب
عرق و یا از طریق شستن لباس فردی که هپاتیت سی دارد
استفاده مشترک از ظروف، بشقاب، پیاله و گیلاس
صرف غذای که توسط شخص مبتلا به هپاتیت سی تهیه شده باشد.
عطسه کردن ، سرفه کردن، بوسیدن و در آغوش گرفتن
حوض های آب بازی
گزیده شدن توسط یک حیوان یا حشره (مثلاً٬ پشه)
کارشناس تبیان -آل گود