دل پیچه و اسهال از بیماریهای ساده و رایج بین مردم می باشند که با وجود پیش پا افتادگی ، هر از گاهی به دلایل مختلف سراغ فرد بیمار آمده و آرامش را از فرد مبتلا به اسهال سلب می کنند ، دراین مطلب با روش های پیشگیری و درمان اسهال آشنا می شوید .
برای درمان اسهال باید چند نکته را مدنظر داشته باشید.
ابتدا بررسی علت بروز اسهال و برطرف کردن عامل زمینه ای است .
علل مختلفی می تواند سبب بروز اسهال شود که باید با بررسی مشخص شده و درمان خاص آن صورت گیرد.
در کنار آن اصلاح و جبران آب و الکترولیت های از دست رفته بدن می باشد.
بهترین محلول برای جبران مایعات از دست رفته بدن محلول ORS می باشد .
البته در کنار آن مصرف آّب ، چای کمرنگ ، دوغ هم مفید می باشد.
رعایت بعضی نکات هم می تواند تا حدی بر میزان دفع مدفوع اسهالی مؤثر باشد .
علت بیماری اسهال ، پیشگیری و درمان اسهال
اِسهال وضعیتی است که در آن فرد بیمار دست کم سه بار در روز دفع مدفوع روان یا مایع دارد.
این حالت میتواند چند روز به طول بینجامد و موجب کم آبی بدن میشود که در پی از دست دادن مایعات رخ میدهد.
نشانههای کم آبی معمولاً با از بین رفتن کشش طبیعی پوست و تغییر در شخصیت آغاز میشود.
این وضعیت میتواند پیشروی کند و در حالات حادتر منجر به کاهش ادرار، رنگپریدگی، ضربان سریع قلب،
و کاهش در پاسخگویی شود.
ولی مدفوع روان اما بدون آب در کودکانی که از شیر مادر تغذیه میکنند میتواند طبیعی باشد.
پیشگیری و درمان اسهال عفونی شامل این موارد است:
سعی کنید از مصرف مواد و ترکیبات حاوی مواد قندی و نیز چربی خودداری کنید.
از مصرف نوشابه خودداری کنید.
میوه هایی مانند سیب و موز هم مفیدمی باشد.
لازم به یادآوری است که پیگیری و درمان عامل بروز اسهال همواره باید مدنظر باشد.
رعایت بهداشت، آب آشامیدنی پاک، و شستن دستها.
شیردهی به مدت حداقل شش ماه نیز پیشنهاد میشود، چرا که به عنوان واکسیناسیون روتاویروس عمل میکند.
محلول سرم خوراکی (ORS) که همان آب آشامیدنی به همراه مقدار متعادلی از نمک و شکر است نوعی درمان است
که معمولاً در پیش گرفته میشود.
جهت درمان اسهال ، قرصهای روی نیز پیشنهاد میشوند.
وقتی که افراد دچار اسهال میشوند، پیشنهاد میشود که به خوردن غذای سالم ادامه دهند
و کودکان نیز به خوردن شیر مادر.
اگر ORSهای تجاری در دسترس نباشد، برای درمان اسهال محلولهای خانگی نیز میتوانند استفاده شوند.
در کسانی که به صورت شدید آب از دست دادهاند، تزریق وریدی نیز ممکن است ضروری باشند.
اما بیشتر موارد درمان اسهال را میتوان به خوبی با مایعات دهانی برطرف کرد.
آنتیبیوتیکها نیز ممکن است در موارد اندکی پیشنهاد شوند که البته به ندرت استفاده میشود.
آنتی بیوتیک ممکن است برای این افراد تجویز شود:
کسانی که اسهال خونی و تب بالایی دارند، کسانی که به اسهال پس از مسافرت دچار شدهاند،
و کسانی که در مدفوعشان باکتریها یا انگلهای خاصی رشد میکند.
لوپرامید ممکن است دفعات اجابت مزاج را کاهش دهد اما برای کسانی که به نوع حاد بیماری دچارند توصیه نمیشود.
علائم و نشانههای فرد مبتلا به اسهال
فرد مبتلا به اسهال ممکن است علایم خفیف تا بسیار شدیدی را بروز دهد.
کسی که دارای بیماری خفیف است ممکن است فقط چند نوبت دفع مدفوع شل داشته باشد، اما حال عمومیاش خوب باشد.
برعکس، یک فرد مبتلا به اسهال شدید ممکن است ۲۰ یا بیشتر در هر روز دفع داشته باشد،
که حتی اتفاق میافتد تا هر ۲۰ یا ۳۰ دقیقه بیمار احساس دفع نماید.
اسهال ممکن است با تب شکم درد و یا قوانج همراه باشد.
دلایل بروز اسهال
دلایل بروز اسهال، می تواند موارد زیر باشد :
سرماخوردگی
آنتی بیوتیکها
مسمومیت غذایی
یک عفونت ویروسی
آب آلوده
انواع خاصی از عمل جراحی
تعدادی از بیماریهای دستگاه گوارش
انواع مختلف اسهال
اسهال ترشحی
بهطور طبیعی حجم زیادی از آب به داخل رودهٔ کوچک ترشح میشود، اما حجم بیشتر این آب
ترشح شده دوباره توسط دیوارهٔ رودهٔ کوچک قبل از رسیدن به رودهٔ بزرگ بازجذب میشود.
اسهال ترشحی زمانی رخ میدهد، که در آن ترشح به درون لومن روده بیشتر از بازجذب در
دیوارهٔ روده رخ دهد یا از بازجذب مواد ترشحی، توسط دیوارهٔ روده جلوگیری به عمل آید.
از شایعترین علل این نوع اسهال، توکسین ویبریو کلرا است، که ترشح آنیونها، به خصوص کلر
را تحریک میکند، لذا برای نگه داشتن تعادل الکتریکی، یون سدیم به همراه آب دفع میشود.
در این نوع از اسهال، اسمولاریتهٔ ترشحات رودهای با پلاسما برابر است و با ناشتا بودن، اسهال ادامه مییابد.
اسهال اسموتیک
بازجذب آب در روده، به بازجذب کافی مواد محلول در روده بستگی دارد.
اگر میزان مواد محلول در لومن روده افزایش یابد، این مواد محلول اضافی بازجذب نشده و به دنبال آن،
آب هم بازجذب نمیشود و در نهایت اسهال پدید میآید.
اسهال اسموتیک معمولاً تحت شرایط دو وضعیت زیر رخ میدهد:
وجود مواد اسموتیک (موادی با خاصیت بازجذب کم) در روده مانند مانیتول، سوربیتول، سولفات منیزیم و …
سوءجذب:
برای مثال ناتوانی در بازجذب بیکربنات از شایعترین علل اسهال ناشی از سوءجذب میباشد،
مثال بارز عدم تحمل لاکتوزناشی از نقص آنزیم لاکتاز موجود در حاشیه مسواکی دیوارهٔ روده میباشد.
در اثر نقص این آنزیم، لاکتوز، به گلوکز و گالاکتوز جهت بازجذب هیدرولیز نمیشود،
بنابراین لاکتوز اسموتیک در لومن روده باقی خواهد ماند؛ این لاکتوز بازجذب نشده، آب را نیز در لومن روده
با خود نگه داشته و اسهال را پدید میآورد.
این نوع از اسهال با ناشتا بودن یا قطع مصرف مواد اسموتیک متوقف میشود