مصرف برخی مواد غذایی ملین می تواند از ابتلا به یبوست پیشگیری کند و حتی در مواردی باعث درمان مشکلات یبوست شود
یکی از مهمترین مشکلات گوارشی که به پزشک مراجعه می کنند یبوست است. یبوست می تواند باعث بروز مشکلاتی همچون بواسیر , معده درد و نفخ شود. امروز در قسمت پزشکی نیک صالحی می خواهیم راه های پیشگیری از یبوست را به شما معرفی کنیم. با ما همراه باشید
پیشگیری از یبوست
یبوست یکی از شایع ترین شکایات گوارشی است.
طبق تعریف ، یبوست عبارت است از : اجابت مزاج کمتر از سه بار در هفته که معمولاً مدفوع
سفت و خشک و همراه با ناراحتی هنگام دفع است و در برخی موارد همراه با احساس پری و سنگینی
می باشد.
تصور غلطی که در برخی بیماران وجود دارد این است که اگر روزی یک بار اجابت مزاج نداشته باشند
غیرطبیعی است ! در حالی که تصور فوق صحیح نیست ، زیرا تعداد اجابت مزاج در هر فرد بسته به
میزان و نوع مواد غذایی مصرفی ، میزان فعالیت و…
متفاوت است .
مطالعات نشان داده که هر انسانی در طول زندگی خود یبوست را به نوعی تجربه می کند ، ولی اغلب
این موارد گذرا و قابل چشم پوشی است .
تأثیر رژیم غذایی برپیشگیری از یبوست
برای جلوگیری از یبوست ،باید از غذاهایی که فیبر بالایی دارند ، مثل سبزیجات ،
میوه ها و غلات بیشتر استفاده کرد .
مصرف غذاهای فیبردار باعث می شود که مدفوع حجیم و نرم شود .
اما باید توجه داشت که افزایش مصرف غذاهای فیبردار باید به آهستگی صورت گیرد تا بدن به آنها عادت کند
.
در غیراین صورت ، فرد دچار نفخ شکم و دل پیچه خواهد شد .
همچنین حتی الامکان باید از غذاهایی که فیبر اندک دارند ، مثل : بستنی ، پنیر ، گوشت ،
چیپس و سیب زمینی سرخ کرده ، پیتزا ، غذای کنسروی و غذاهای چرب مثل آبگوشت و کله پاچه پرهیز
کرد.
مصرف آب و مایعات :
بسیاری از مواقع به علت مشکلات کاری فراموش می کنیم که به میزان
کافی آب مصرف کنیم و این مسئله باعث خشکی سیستم گوارشی و در نتیجه خشکی و سفتی مدفوع می شود.
یکی از توصیه های مهم برای مبارزه با یبوست مصرف مایعات به خصوص آب یا آب میوه ها به میزان
کافی است .
مصرف روازنه حداقل ۳ لیتر مایعات ( معادل ۱۲ لیوان بزرگ ) برای مبارزه با یبوست بسیار مفید است .
توجه شود که در این راستا از مایعات کافئین دار ( مثل قهوه ، نوشابه و چای پررنگ ) یا
نوشابه های الکلی باید جداً پرهیز شود ، چرا که باعث خشکی سیستم گوارشی و اثر معکوس می شوند .
عدم تحرک :
تحرک کافی یک از کارهای بسیار مفید برای مبارزه با یبوست است.
البته نیازی نیست که حتماً یک ورزشکار باشید ، بلکه روزانه حداقل ۲۰ تا ۳۰ دقیقه پیاده روی که تداوم
داشته باشد بسیار مؤثر خواهد بود .
پیشگیری از یبوست با رعایت رژیم غذایی
نحوه اجابت مزاج :
صرف وقت کافی برای اجابت مزاج از نکات بسیار مهم است.
بیشتر مواقع ، به علت شتاب و عجله ، توجه و دقت کافی به زمان اجابت مزاج نمی شود که
این یکی از علل مهم ایجاد یبوست است .
لذا توصیه می شود که حتماً ساعت معینی از روز به اجابت مزاج اختصاص داده شود و در هنگام اجابت
مزاج نیز این عمل را با حوصله انجام داد .
حتی اگر فرد در ساعت فوق احساس اجابت مزاج ندارد ، حتماً برای اجابت مزاج به دستشویی مراجعه کند .
نکته مهم دیگر این است که هرگز نباید احساس اجابت مزاج را صرفاً به دلیل دوری از منزل یا کارداشتن
نادیده گرفت .
مصرف داروهای ملین یا داروهای گیاهی :
باید از مصرف هر نوع ملین چه گیاهی و چه دارویی
بدون تجویز پزشک پرهیز کرد.
با اینکه مصرف کوتاه مدت ملین ها برای مبارزه با یبوست ضروری است ، مصرف بی رویه آنها می تواند
مشکلاتی را به همراه داشته باشد .
برخی از مردم تصور میکنند که مصرف ملین های گیاهی بی ضرر است ، در صورتی که همیشه چنین نیست
.
مثلاً مصرف طولانی مدت برگ سنا می تواند مشکلات بسیاری را به دنبال داشته باشد .
از طرفی ، برخی داروها باعث یبوست می شوند.
مثلاً برخی داروهای قلبی ( آدالات ) ، قرص کلسیم ، داروهای کدئین دار ،شربتهای آنتی اسید ، قرص آهن
و داروهای ضدافسردگی از جمله داروهایی هستند که می توانند باعث یبوست شوند .
برای پیشگیری از یبوست میزان فیبر غذایی و مایعات را افزایش دهید .
انجام فعالیت های ورزشی و توجه و صرف زمان کافی برای اجابت مزاج در اغلب موارد باعث مرتفع شدن یبوست
می شوند .
هر آنچه باید راجع به درمان یبوست بدانید
بعد از بررسی شما یک طرح درمانی مناسب توسط پزشکتان توصیه میشود. این درمان میتواند خوردن فیبر بیشتر، انجام ورزش بیشتر و پرهیز از مصرف زیاد از حد مسهلها و یا قطع داروهای غیرضروری باشد.
فیبر بیشتری بخورید
یکی از بهترین راههای درمان شما مصرف غذاهای با فیبر زیاد است. بهترین منبع فیبر، غلات (جو، گندم) و سپس حبوبات است. سبزیجات نیز دارای فیبر قابل توجهی هستند. مواد فیبردار حجم مدفوع را زیاد و دفع آن را از روده بزرگتسریع مینماید. نوشیدن مایعات کافی هم توصیه میشود.
مرتب ورزش کنید
ورزش منظم به بهبود کار روده بزرگ و رفع یبوست کمک میکند درباره شروع برنامه ورزشی از پزشکتان سوال کنید.
از مصرف مزمن و طولانی مدت مسهل پرهیز کنید
مسهل ها روده بزرگ را تحریک میکنند تا سریعترکار کند. مصرف مداوم مسهلها میتواند سبب کش آمدن وضعیت شدن روده بزرگ گردند. و نهایتاً ممکن است روده بزرگ بدون آنها اصلاً کار نکند. پزشکتان میتواند به شما در قطع وابستگی بهمسهلها کمک نماید. در هر صورت، هرگز قبل از مشورت با پزشک آنها را مصرف نکنید.
مواد پرفیبر برای پیشگیری از یبوست
مصرف مواد غذایی زیر حاوی فیبر هستند و در پیشگیری درمان یبوست میتوانند مؤثر باشند.
•غلات پرفیبر
•حبوبات (نخود، لوبیا، عدس، لپه، باقلا)، سبوس و سبوس گندم و جو
•سبزیجات (مانند گل کلم، هویج و نخودسبز)
•میوههای تازه بخصوص سیب، گلابی و میوههای خشک مانند کشمش و برگه زردآلو
•گردو، فندق، بادام و غلات (بخصوص حبوباتی از قبیل عدس و لوبیا قرمز)
•استفاده روزانه از سالاد و کاهو همراه با یک قاشق غذاخوری سبوس گندم بعلاوه روغن زیتون و آب لیمو کمک کننده است.
•توصیه میشود مصرف برنج را محدود نمایید و بجای آن نان جو و یا سنکگ استفاده نمایید.
بررسی و معالجه یبوست شدید و مقاوم
اکثر قریب به اتفاق افرادی که یبوست دارند، با درمانهای معمولی خوب میشوند. وقتی یبوست شدید باشد و بیمار با درمانهای معمول بهبودی پیدا نکند لازم است بررسی دقیقتری از جمله اندازهگیری مدت زمان عبور مواد از روده بزرگ را با عکسبرداری مخصوص انجام گردد. در این بررسی معمولاً بیمار تعداد ۶۰ عدد از قرصهای کوچکی را میخورد و پس از چند روز با عکسبرداری ساده شکم طول مدت عبور مواد از روده بزرگ تعیین میگردد. براساس نتیجه این کار در مورددرمان طبی و یا جراحی روده بزرگ تصمیمگیری میشود.
تبیان و عصر ایران