حس چشایی و حس بویایی از حواس پنج گانه هستند که تقریبا لازم و ملزوم یکدیگرند به صورتی که شخص مبتلا به کاهش حس بویایی از طعم غذا هم لذت نخواهد برد.
حس بویایی یکی از حواس پنجگانه در انسان ها می باشد. حواس پنجگانه عبارتند از بویایی، چشایی، بینایی، لامسه و شنوایی. حس بویایی به انسان امکان تشخیص بوهای گوناگون را می دهد. حس بویایی به حس چشایی بسیار نزدیک است. حس بویایی در انسان می تواند کاهش یابد. برای خواندن مطلبی در مورد ضعیف شدن و کاهش حس بویایی و راه های درمان و تقویت آن با نیک صالحی همراه باشید.
نکاتی در مورد حس بویایی در انسان
برای انکه مشام قوی ای داشته باشم باید چه کار کنم؟ ایا دارو ای برای ان وجود دارد؟ ایا سیگار
کشیدن هم عاملی برای تضعیف مشام هست؟ با تشکر
پاسخ : با سلام دوست گرامی، در انسان در بین حس های
پنجگانه حس بویایی رتبه چهارم اهمیت را داراست.
حس چشایی و حس بویایی تقریبا لازم و ملزوم یکدیگرند به طوریکه فرد مبتلا به کاهش حس بویائی از طعم
غذاها نیز لذت نخواهد برد.
عصب بویایی در هر طرف نیمکره مغز از قاعده مغز خارج شده و از طریق سوراخهای ریز کف جمجمه وارد
بینی شده و در سقف بینی پخش میشود.
ذرات بودار معلق در هوا به هنگام تنفس وارد بینی شده و به این رشته های عصبی میرسند و باعث
تحریک این رشته ها میشوند.
این رشته ها جریان عصبی ایجاد شده را به مغز منتقل میکنند و مغز بوی مربوطه را درک میکند.
علت کاهش حس بویایی در انسان
چنانچه به هر دلیل مسیر تنفس از بینی دچار انسداد یا تنگی شود ذرات بودار نمیتوانند به میزان کافی وارد
بینی شوند و خود را به رشته های عصبی بویائی برسانند در نتیجه حس بویائی فرد مبتلا به انسداد بینی
کاهش می یابد .
هر چند انحراف شدید تیغه بینی و پولیپ بینی نیز میتوانند باعث کاهش حس بویایی شوند اما التهاب داخل بینی
شایعترین علت کاهش حس بویایی است .
از عوامل شایعی که باعث التهاب داخل بینی میشوند میتوان از ویروس سرماخوردگی و همچنین از حساسیت بینی یا
آلرژی نام برد.
در این موارد با برطرف شدن التهاب و تورم داخل بینی مجدداً فضای داخل بینی باز میشود و بیمار احساس
بویائی خود را بدست می آورد.
نقش ویروس سرماخوردگی فقط به ایجاد تورم درداخل بینی محدود نمیشود و در موارد نادری ویروس مستقیماً به عصب
بویائی حمله کرده و باعث آسیب غیر قابل برگشت آن میشود.
در این مورد کاهش حس بویایی و یا فقدان آن دائمی خواهد بود.
در مواردی نیز ممکن است ضربه وارده به سر باعث شکستگی قاعده جمجمه و در نتیجه قطع شدن اعصاب بویائی
شود که باز هم کاهش حس بویایی یا فقدان آن دائمی خواهد بود.
درمان کاهش حس بویایی
برای درمان کاهش حس بویایی باید علت ایجادی آن درمان شود.
بدیهی است درمان آلرژی و عفونت بینی و سینوس ها بسیار کمک کننده است.
ترک کردن استعمال دخانیات نیز سودمند است .
استفاده از داروهای کم کننده التهاب داخل بینی مثل اسپری ها میتواند مفید باشد.در مواردی که انسداد بینی بدلیل انحراف
تیغه بینی یا پولیپ باشد باید بیمار تحت عمل جراحی قرار گیرد.
خوب است بدانید : ۱۹ راهکار برای تقویت حس بویایی و چشایی
۱-برای بهبود حس بویایی و چشایی غذای خود را به همان شکل اصلی آن سرو کنید
از تزئین و تغییر زیاد ظاهر غذا پرهیز کنید. برای مثال، در زمان سرو ماهی، آن را به همان شکل اصلی اش آماده
کنید. اگر مفز شما بتواند میان غذایی که می خورید و ظاهر آن ارتباط ایجاد کند، قدرت چشایی شما
بیشتر خواهد بود.
۲- برای بهبود حس بویایی و چشایی کمربند ایمنی تان را ببندید
سوانح رانندگی و حتی مواردی که با سرعت پایین رخ می دهند، یکی از دلایل شایع از دست رفتن قدرت
بویایی (که مستقیما بر روی قدرت چشایی هم تأثیر می گذارد) هستند. هر ضربه ای می تواند مغز را در
درون جمجمه تکان دهد. این مسأله باعث پاره شدن فیبرهای عصبی ای می شود که بینی را به مغز
پیوند می دهند.
۳- برای بهبود حس بویایی و چشایی به مدت ۱۰ دقیقه پیاده روی کنید یا بدوید
قدرت بویایی ما بعد از انجام ورزش بیشتر می شود. محققان گمان می کنند این مسأله احتمالا ناشی
از افزایش رطوبت در بینی است.
۴- برای بهبود حس بویایی و چشایی آب بنوشید
خشکی دهان، چه در اثر مصرف داروها باشد و چه کم آب شدن بدن، می تواند تأثیر منفی ای برای
قدرت چشایی شما داشته باشد.
۵- برای بهبود حس بویایی و چشایی مواد غذایی حاوی روی بخورید
مصرف مواد غذایی حاوی روی را حتما در رژیم غذایی خود بگنجانید چون کمبود روی در تضعیف
قدرت بویایی و چشایی مؤثر است.
۶- برای بهبود حس بویایی و چشایی فهرستی از داروهای مصرفی خود تهیه کنید
از پزشک خود درباره ی تأثیر این داروها بر قدرت بویایی و چشایی خود سوال کنید. بسیاری از
داروها از جمله استاتین ها، داروهای ضد افسردگی، داروهای مخصوص فشار خون بالا، داروهای
شیمی درمانی مثل متوترکسات و داروهای روماتیسم مفصلی، قدرت بویایی و چشاییرا تحت تأثیر
قرار می دهند. اگر داروهای مصرفی تان از این موارد است، با پزشک خود درباره ی داروهای
جایگزین یا کم کردن دوز آن ها صحبت کنید.
راهکار هایی که به تقویت بویایی و چشایی کمک می کند
۷- مصرف سیگار را قطع کنید
هیچ چیزی مانند سیگار بر گیرنده های بویایی و چشایی بینی و دهان تأثیر منفی ندارد.
مصرف طولانی مدت سیگار حتی می تواند صدمه ای دائمی به عصب های بویایی پشت بینی وارد کند.
۸- برای بهبود حس بویایی و چشایی تنها زمانی که گرسنه هستید غذا بخورید
قدرت بویایی ما (و در نتیجه قدرت چشایی) در زمان گرسنگی به بیشترین حد خود می رسد.
۹- در زمستان ها هوای محیط اطراف خود را مرطوب کنید
در فصل های بهار و تابستان قدرت بویایی ما در بالاترین حد خود قرار دارد، چون میزان رطوبت هوا
در این اوقات از سال بیشتر است.
۱۰- برای بهبود حس بویایی و چشایی در رستوران یا به همراه دیگران غذا بخورید
پژوهش ها نشان می دهد وقتی در کنار دیگران غذا می خوریم در مقایسه با زمانی که در تنهایی
غذا می خوریم، غذاها مزه ی بهتری دارند.
۱۱- از بوهای بد و تند دوری کنید
قرارگیری طولانی مدت در معرض بوهای بد و تند (مثل بوی فاضلاب) قدرت بویایی را تضعیف می کند.
بنابراین اگر بنا به شرایط مجبور هستید مدت زمان طولانی ای را در معرض چنین بوهایی قرار بگیرید
حتما از ماسکی استفاده کنید که بینی و دهان تان را به طور کامل می پوشاند و این بوهای بد را
تا حدودی فیلتر می کند.
۱۲- از ادویه ها استفاده کنید
حتی اگر قدرت بویایی و چشایی تان ضعیف شده، هنوز هم باید عصب محرک خود را کاملا به کار
بگیرید. این همان عصبی است که در زمان خرد کردن پیاز شما را به گریه می اندازد یا زمانی که
نعناع فلفلی یا بخار آمونیاک را بو می کنید اشک از چشم هایتان جاری می کند. بنابراین ادویه هایی
مثل پودر فلفل قرمز را برای طعم دار کردن غذایتان به آن اضافه کنید.
چند راهکار ساده که به تقویت بویایی و چشایی کمک می کند
۱۳- فین کنید و از اسپری های بینی استفاده کنید
اگرچه کار ساده ای به نظر می رسد اما می تواند کارساز باشد چون وقتی بینی گرفته باشد گیرنده های عصبی هم از کار می افتند.
۱۴- برای بهبود حس بویایی و چشایی آهسته و کامل بجوید
این کار باعث می شود طعم بییشتری از غذا را احساس کنید چون غذا به مدت بیشتری در دهان باقی می ماند و در نتیجه با پرزهای چشایی زبان بیشتر تماس پیدا می کند. پیش از شروع به جویدن غذا آن را هم بزنید. با این کار مولکول های غذا در معرض هوا قرار می گیرند و عطر بیشتری از غذا پخش می شود.
۱۵- در زمان خوردن غذا با هر قاشق بخش های مختلفی از غذا را بخورید
مثلا تصور کنید غذایتان شامل سیب زمینی، گوشت و سبزیجات است. به جای آنکه یکباره همه ی سیب زمینی های غذایتان را بخورید و بعد به سراغ بقیه ی غذا بروید، اول کمی سیب زمینی، بعد کمی سبزی و بعد کمی گوشت بخورید و دوباره این کار را با هر ترتیب دیگری تکرار کنید. وقتی هر بار در معرض رایحه ی جدیدی قرار می گیرید، این کار از خسته شدن عصب های بویایی جلوگیری می کند و در نتیجه پرزهای چشایی تقویت می شوند.
۱۶- برای بهبود حس بویایی و چشایی به پزشک متخصص آلرژی مراجعه کنید
از درمان آلرژی های مکرر یا آبریزش بینی خود با داروهای بدون نسخه دست بکشید و به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی خود و مصرف داروهای ویژه می توانید بعد از طی چند هفته تنفس خود را بهبود بخشید و در نتیجه قدرت بویایی و چشایی خود را تقویت کنید.
تاثیر ذائقه بر حس بویایی و چشایی
۱۷- ذائقه ی خود برای قند و نمک را تغییر دهید
به مدت یک هفته مصرف شکر و نمک را کاهش دهید تا ذائقه ی خود را برای این دو ماده تغییر دهید. مواد غذایی فرآوری شده نمک و قند بسیار زیادی دارند، بنابراین اگر اغلب از این مواد غذایی استفاده می کنید، طی این یک هفته باید مصرف شکر و نمک را قطع کنید. این روش را امتحان کنید:
از قسمت مواد تشکیل دهنده، میزان نمک ماده ی غذایی فرآوری شده را بررسی کنید و اگر مقدار سدیم آن بیشتر از ۲۰۰ گرم برای هر وعده بود، به مدت دو هفته برند دیگری از آن ماده ی غذایی را جایگزین کنید که حاوی سدیم کمتری است. بعد از این دو هفته، وقتی دوباره از برند قبلی استفاده کنید به خوبی متوجه زیاد بودن نمک آن خواهید شد. این کار را در مورد قند هم انجام دهید.
۱۸- از خوردن غذاها و نوشیدنی های خیلی داغ پرهیز کنید
غذاها و نوشیدنی های خیلی داغ می توانند به پرزهای چشایی زبان آسیب بزنند.
۱۹- برای تقویت حس بویایی بو بکشید
با تربیت بینی خود می توانید بهتر متوجه بوها شوید. برای شروع، چیزی را که بوی زیادی دارد چند بار در روز به مدت چند دقیقه بو کنید. این کار را به مدت سه یا چهار ماه ادامه دهید. بعد از این مدت متوجه خواهید شد که قدرت بویایی شما بیشتر شده یا دست کم اگر در جایی آن چیز خاص وجود داشته باشد بوی آن را بهتر حس می کنید.
باشگاه خبرنگاران